Accessibility links

Кайнар хәбәр

Germaniä BMO İminlek Şurasında äğza buldı: räsmi Berlin Ğiraq mäsäläsendä «Jein» säyäsäte alıp bara


1 ğinwardan Germaniä Berläşkän Millätlär Oyışmasınıñ İminlek Şurasında äğza buldı. Alay ğına tügel, kiläse ayda, Ğiraq mäsäläsendä xälitkeç qararlar kötelgändä, ul Şurada räislek itäçäk. Şuşı wazifa säbäple räsmi Berlin Ğiraqta suğış başlawğa qarşı säyäsäten beraz yomşartır dip kötelä, ämmä alman säyäsätçelärendä bu mäsälädä fiker qarşılığı küzätelä.

1 ğinwardan Germaniä Berläşkän Millätlär Oyışmasınıñ İminlek Şurasında äğza buldı. Alay ğına tügel, kiläse ayda, Ğiraq mäsäläsendä xälitkeç qararlar kötelgändä, ul Şurada räislek itäçäk. Şuşı wazifa säbäple räsmi Berlin Ğiraqta suğış başlawğa qarşı säyäsäten beraz yomşartır dip kötelä, ämmä alman säyäsätçelärendä bu mäsälädä fiker qarşılığı küzätelä.

Uzğan közdä Germaniädä ütkän qızu saylaw aldı kompaniäse waqıtında Ğiraq tiräsendä qaynar bäxäslär qupqan ide. Kansler Gerhard Şrödernıñ töp köndäşe Edmond Ştoiber, Germaniä xalıqara koalitsiägä quşılırğa tieş digän fikerne alğa sörsä, Sröder Ğiaraqta suğış başlawğa qarşı çıqtı. İminlek Şurası nindi genä qarar qabul itmäsen, alman xärbiläre Ğiraqqa barmayaçaq dide ul. Alman saylawçısı üzeneñ pacifistik qaraşları belän mäglüm. Köç-xäl belän bulsa da, Şrödernıñ SPD partiäse yäşellär belän berlektä saylawlarnı ciñep çıqtı, Şröder qabat kansler buldı. Ä menä Germaniä-Quşma Ştatlar mönäsäbätlärenä «qıraw töşte»”.

1 ğinwardan başlap Germaniä aldağı ike yılğa BMOnıñ İminlek Şurasına ägza itep saylandı. Alay ğına tügel, fevral ayında, Ğiraq mäsäläsendä xäl-itkeç qararlar kötelgändä, Şurada näq menä Germaniä räislek itäçäk. Şuşı xalıqara mönbärne räsmi Berlin mömkin qädär näticäle itep faydalanırğa cıyına. Dönya säyäsätendä möxim urın alırğa telägän Germaniä İminlek Şurasında daimi äğza bulu niäten dä yäşermi. Moña ireşü öçen xalıqara koalitsiä dip atalğan illär, berençe çiratta Quşma Ştatlar belän küpmeder däräcädä fiker urtaqlılığı kiräk. Alman citäkçeläre monı yaxşı añlıy häm soñğı könnärdä xalıqnı “Germaniä Ğiraqqa üz ğäskären cibärmäsä dä, andağı xärbi kampaniäne xuplarğa mömkin” digän fikergä äzerli başladı. Alman xalqın yaña yıl belän qotlaw çığışında kansler Gerhard Şröder, bez almannar üzebezneñ tarixtan yaxşı beläbez, qaywaqıt diktatorlarnı fäqät köç belän genä ciñep bula, Germaniä Ğiraqtağı suğışqa «yuq» dip özderep äytä almıy, dide. Läkin, şul uq tarixıbızdan bez bombalaw, keşelärneñ yortların cimerüneñ dä närsä ikänen yaxşı beläbez, dip östäde ul.

Germaniäneñ Bild basması bu säyäsätne Jein säyäsäte dip atadı. Jein alman telendäge ja häm nein, äye häm yuq süzlärennän tözelgän yasalma süz. Yänäse, äye dä tügel, yuq ta tügel. Şuşı Jein säyäsäten Germaniäneñ Tışqı eşlär ministrı Yoşka Fişer da alıp bara. Atna axırında Der Spiegel jurnalına birgän äñgämäsendä ul, Germaniäneñ İminlek Şurasında niçek tawış biräsen berkem dä äytä almıy, çönki bu tawış birüneñ nindi şartlarda ütäsen berkem dä belmi, dide ul.

1991-nçe yıl Farsı qultığı suğışında Germaniä qatnaşmağan ide. Ä menä Şröder xakimiätkä kilgännän soñ, alman xärbiläre 1999-da Kosovo konfliktı waqıtında, Yugoslaviägä bardı. Kiläse ayda Alman xärbiläre, Hollandılar belän bergä Äfğanstanda xalıqara köçlär belän citäkçelekne üz östenä alaçaq. Bügenge köndä dönyanıñ törle urınnarında, Balkanda, Äfganstnda, Afrikada 10 meñ çaması alman xärbie bar. Uzğan ayda Şröder Waşington belän mönäsäbätlärne cılıtu maqsatı belän Ğiraqta xärbi kampaniä bula qalsa, bez Germaniädäge Amerikan nığıtmaların qullanuğa röxsät iterbez, digän ide.

Germaniäneñ sotsial-demokratlar häm yäşellärdän torğan xökümäte Berlinnıñ dönyadağı tawışın ähämiätläräk itergä tırışa. Şul uq waqıtta koalitsiäneñ üzendä dä fiker qarşılıqları bar. Fişer yasağan belderüdän soñ, yäşellärneñ räis urınbasarı Hans-Christian Ströbele, bez suğışqa qarşı häm İminlek Şurasında da şulay tawış birergä kiräk dip belderde. Kiläse ayda Germaniäneñ berniçä cirendä cirle saylawlar ütäçäk. Alman saylawçısı, Şrödernıñ iqtisadi säyäsäte belän bik qänägät tügel, Ğiraqtağı suğışqa da nigezdä qarşı. Şularnı iskä alğanda bu saylawlar xakimiättäge koalitsiä öçen şaqtıy citdi sınaw bulaçaq.

Ali Gilmi, Praga
XS
SM
MD
LG