Ğiraqtağı inspektorlarnıñ citäkçese İminlek Şurasına şulay itep inde ikençe xisabın täqdim itä. Berençe märtäbä Hans Blix monı ğinwar azağında eşlägän ide. Ğiraqnıñ küpläp yuq itü qorallarına iä bulu-bulmawın açıqlaw maqsatında qabul itelgän 1441-nçe qararda, şuşı wazifa yöklängän inspektorlarnıñ İminlek Şurasına üz eşe xaqında daimi xisap birep toruwı qaralğan. Şura äğzaları tikşerülärneñ niçek baruwı, Ğiraq xakimiateneñ inspektorlar belän ni däräcädä xezmättäşlek itüwe xaqında täfsille mäğlümat alıp torırğa teli. Häm inde şunnan çığıp Ğiraqqa qarata nindi çaralar kürü mäs’äläse xäl itelä. Uzğan atna azağında Hans Blix, Xalıqara atom energiäse idaräse başlığı Möxämmäd Baradey belän Bagdadta bulıp, anda, Şuradağı xälitkeç çığışı aldınnan Ğiraq räsmilären kürep söyläşkän ide. İnspeksiälärneñ niçek baruwı xaqında soñğı mäğlümatnı tuplap atna azağına ul kire New Yorkka kilde. Häm üzeneñ İminlek Şurasındağı çığışın Blix comğa könne, Qazanda inde kiç citkäç yasadı, xörmätle tıñlawçılar. Anda ul, ayırım alğanda bolay dip belderde.
Audio
"Şura qarşında 27-nçe ğinwarda totqan xisabımda min, täcribädän kürengänçä, Ğiraq nigezdä xezmättäşlek itärgä häm kiräk urınnarğa ütep kerügä röxsät birergä buldı digän idem. Häm bu xis mindä äle dä qala birä" di Berläşkän Millätlärneñ Ğiraqtağı qoral inspektorları citäkçese Hans Blix. Läkin berük waqıtta ul, şaqtıy ğına tıyılğan matdälärneñ xisapsız qaluwı, yäğni alarnıñ qayda küpme buluwı bilgele tügellege xaqında da belderä. Ägär dä andıy matdälär bar ikän, alar yuq iteler öçen kürsätelergä tieş, ägär dä inde alar yuq ikän, Ğiraqnıñ monı raslağan dälillär kiterüwe şart dip belderä Hans Blix. Şulay itep, anıñ şuşı süzlärennän añlaşılğança, ul inspeksiälärne däwam itü yağında bulıp çığa. Gärçä çığışın bik qısqa totqan Blix andıy qatği qaraşlar belderüdän totılıp qaldı. Ğomumän anıñ xisabı bu yulı tağın da qarşılıqlıraq fikerlär uyatırlıq ide. İnde äytelgänçä, Blixnıñ şuşı çığışı, xalıqara cämäğätçelekneñ Saddamğa qarata yaqın kiläçäktä nindi säyäsät alıp baruwın bilgeli torğan waqiğä bularaq xälitkeç ähämiatkä iyä. Anı tıñlarğa Şuradağı äğza illärneñ tışqı eşlär ministrları üzläre kilüwe dä küp närsä turında söyli. Mäğlüm ki, bügenge köndä beryaqtan Quşma Ştatlar häm Britaniä, ä ikençe yaqtan Fransiä, Rusiä, Qıtay, Germaniä kebek illär arasında, Ğiraq mäs’äläsendä tirän qarşılıqlar yäşäp kilä. Hans Blixnıñ İminlek Şurasına citkergän xisabı, şuşı ike qaraşnıñ qaysısı östenlek itügä yoğıntı yasıy ala. Amerikan prezidentı Bush, pänceşämbe könne İminlek Şurasınıñ şuşı utırışın küz aldında totıp, anıñ äğzaların Şura aldında torğan cawaplılıqnı nihayät toyarğa häm şunnan çığıp eş itärgä çaqırdı. Quşma Ştatlar yağınnan qarağanda bu ber genä närsäne, Berläşkän Millätlärneñ Ğiraqqa qarşı xärbi çaralar kürügä üz fatixasın birüne genä añlata ala. Waşington ğomumän İminlek Şurasınıñ şuşı utırışın suğış aldınnan kürelgän soñğı diplomatik çara dip bäyäli. İkençe yaqtan, Hans Blix Ğiraqtağı inspeksiälär häm Bagdad citäkçeläreneñ xezmättäşlek itüwe xaqında şul xätle zur saqlıq belän söyli ki, Waşington belän London da, Paris belän Mäskäw dä anıñ xisabın üzlärenä niçek kiräk şulay faydalanırğa tırışa ala. İminlek Şurası qarşında yasağan çığışın äzerlägändä amerikan yağı Blixqa basım yasap, anıñ üz xisabında, Ğiraq inspektorlar belän bik xezmättäşlek itmi dip äytüwen telägän ide. Ul oçraqta Şuradan Saddamğa qarşı qırısraq, yäğni bu oçraqta inde xärbi çaralar kürüne taläp itep bula. Ul arada Fransiä dä üz yağınnan, Ğiraqta xäzerge waqıtta eşlägän 100-läp inspektorlarnıñ sanın tağın da arttıru häm alarğa kübräk wäkalätlär birü täqdime belän çıqtı. Quşma Ştatlar monı şunda uq kire qaqtı Hans Blix ta bu uñaydan, töp mäs’älä inspektorlar sanın wä wäkaläten arttıru tügel, ä Ğiraq xakimiateneñ inde ildä eş alıp barğannarı belän tığız xezmättäşlek itüwe dip beldergän ide.
Kärim Kamal, Azatlıq radiosı, Praga.
Audio
"Şura qarşında 27-nçe ğinwarda totqan xisabımda min, täcribädän kürengänçä, Ğiraq nigezdä xezmättäşlek itärgä häm kiräk urınnarğa ütep kerügä röxsät birergä buldı digän idem. Häm bu xis mindä äle dä qala birä" di Berläşkän Millätlärneñ Ğiraqtağı qoral inspektorları citäkçese Hans Blix. Läkin berük waqıtta ul, şaqtıy ğına tıyılğan matdälärneñ xisapsız qaluwı, yäğni alarnıñ qayda küpme buluwı bilgele tügellege xaqında da belderä. Ägär dä andıy matdälär bar ikän, alar yuq iteler öçen kürsätelergä tieş, ägär dä inde alar yuq ikän, Ğiraqnıñ monı raslağan dälillär kiterüwe şart dip belderä Hans Blix. Şulay itep, anıñ şuşı süzlärennän añlaşılğança, ul inspeksiälärne däwam itü yağında bulıp çığa. Gärçä çığışın bik qısqa totqan Blix andıy qatği qaraşlar belderüdän totılıp qaldı. Ğomumän anıñ xisabı bu yulı tağın da qarşılıqlıraq fikerlär uyatırlıq ide. İnde äytelgänçä, Blixnıñ şuşı çığışı, xalıqara cämäğätçelekneñ Saddamğa qarata yaqın kiläçäktä nindi säyäsät alıp baruwın bilgeli torğan waqiğä bularaq xälitkeç ähämiatkä iyä. Anı tıñlarğa Şuradağı äğza illärneñ tışqı eşlär ministrları üzläre kilüwe dä küp närsä turında söyli. Mäğlüm ki, bügenge köndä beryaqtan Quşma Ştatlar häm Britaniä, ä ikençe yaqtan Fransiä, Rusiä, Qıtay, Germaniä kebek illär arasında, Ğiraq mäs’äläsendä tirän qarşılıqlar yäşäp kilä. Hans Blixnıñ İminlek Şurasına citkergän xisabı, şuşı ike qaraşnıñ qaysısı östenlek itügä yoğıntı yasıy ala. Amerikan prezidentı Bush, pänceşämbe könne İminlek Şurasınıñ şuşı utırışın küz aldında totıp, anıñ äğzaların Şura aldında torğan cawaplılıqnı nihayät toyarğa häm şunnan çığıp eş itärgä çaqırdı. Quşma Ştatlar yağınnan qarağanda bu ber genä närsäne, Berläşkän Millätlärneñ Ğiraqqa qarşı xärbi çaralar kürügä üz fatixasın birüne genä añlata ala. Waşington ğomumän İminlek Şurasınıñ şuşı utırışın suğış aldınnan kürelgän soñğı diplomatik çara dip bäyäli. İkençe yaqtan, Hans Blix Ğiraqtağı inspeksiälär häm Bagdad citäkçeläreneñ xezmättäşlek itüwe xaqında şul xätle zur saqlıq belän söyli ki, Waşington belän London da, Paris belän Mäskäw dä anıñ xisabın üzlärenä niçek kiräk şulay faydalanırğa tırışa ala. İminlek Şurası qarşında yasağan çığışın äzerlägändä amerikan yağı Blixqa basım yasap, anıñ üz xisabında, Ğiraq inspektorlar belän bik xezmättäşlek itmi dip äytüwen telägän ide. Ul oçraqta Şuradan Saddamğa qarşı qırısraq, yäğni bu oçraqta inde xärbi çaralar kürüne taläp itep bula. Ul arada Fransiä dä üz yağınnan, Ğiraqta xäzerge waqıtta eşlägän 100-läp inspektorlarnıñ sanın tağın da arttıru häm alarğa kübräk wäkalätlär birü täqdime belän çıqtı. Quşma Ştatlar monı şunda uq kire qaqtı Hans Blix ta bu uñaydan, töp mäs’älä inspektorlar sanın wä wäkaläten arttıru tügel, ä Ğiraq xakimiateneñ inde ildä eş alıp barğannarı belän tığız xezmättäşlek itüwe dip beldergän ide.
Kärim Kamal, Azatlıq radiosı, Praga.