Accessibility links

Кайнар хәбәр

Vladimir Putin saylawlarğa äzerlänä häm FSB-ğa elekke KGB qüwäten qaytara


Rusiä prezidentı Vladimir Putin ilneñ qayber qüwät qorılışlarında kisken üzgäreşlär yasarğa buldı. Alar arasında iğtibarnı nıq cälep itkäne şul, federal’ iminlek xezmäte FSB tağın da nığıtıla, aña çik saqlaw köçläre häm maxsus elemtä idaräse tapşırıla, moñardan tış Mäskäwgä, yaña tözelgän federal’ idaräne citäklärgä prezidentnıñ tönyaq-könbatıştağı maxsus wäkile Viktor Çerkesov küçerelä.

Rusiä äkrenläp federal’ saylawlar çorına kerep bara, prezident Putinneñ soñğı ğämällären qayber küzätüçelär näq menä şuña äzerlek başlanu belän añlata. Üzgäreşlär maqsatı bulıp berençe çiratta prezidentnıñ qüwät qorılışların tağın da nığraq üzenä bäyläw tora ala. Çik saqlaw ğäskärläre sovet çorındağı tösle uk däwlät iminlege köçläre, FSB qaramağına qaytarıla. Maxsus xökümät elemtäse öçen dä xäzer, öleşçä saqlanu ministrlığı belän yänä şul uq oyışma, federal’ iminlek xezmäte cawaplı bulaçaq, moña qädär eşläp kilgän ayırım idarä, FAPSI tarqatıla. Şulay itep FSB-ğa östämä wazifalar yöklänä, ä anıñ Putin öçen iñ töp teräk buluwı şik uyatmıy. Moñardan tış ul Mäskäwgä üzeneñ yaqın tarafdarın, Rusiäneñ tönyaq-könbatışındağı prezident wäkile Viktor Çerkesovnı ala. Anıñ öçen maxsus däwlät komitetı tözelä, aña ildäge narkotik matdälärneñ äyläneşen küzätü eşe yöklänä. Añlaşıla ki, bu Çerkesov öçen waqıtlı ber wazifa ğına bulaçaq, Mäskäwdä inde küptännän, Quşma Ştatlardağı FBI tösle Rusiädä dä maxsus tikşerülär idaräse qoru kiräklege turında süzlär yöri. Anıñ mödire itep Putin näq menä Çerkesovnı bilgelärgä teli digän farazlar işetelgän ide. Piterburğa isä wäkil itep Rusiä xökümätendä sotsial’ mäs’älälär öçen cawaplı bulğan vitse-premyer Valentina Matvienko cibärelä, häm monıñ artında da prezidentnıñ säyäsi omtılışların abaylap bula. Tağın ber yıldan soñ Rusiäneñ ikençe başqalasında saylawlar ütärgä tieş, ä Mäskäw inde küptännän xäzerge xäkim Vladimir Yakovlevtan arınırğa teli. Matvienkoğa şulay itep moña ireşü öçen ber yıl waqıt birelä. Läkin prezident Putin üzgäreşläreneñ iñ möhim näticäse, ul Federal’ iminlek xezmäte FSB-ğa elekke sovet KGB-sı qüwäten qaytaru, älbättä. Rusiäneñ liberal’ säyäsätçeläre moña zur borçıluwın belderä. Däwlät Duması deputatı Sergey Yuşenkov.

Audio

“Liberal Rusiä” xäräkäte citäkçelärennän berse Sergey Yuşenkov. Säyäsät ölkäsendäge kontrol’ne arttırudan qurqular urınsız tügel, inde äytelgänçä, FSB qaramağına çik saqlaw köçläre genä tügel, elektron küzläw alıp barğan, yäşeren elemtä tä’min itkän FAPSI da küçerelä. Ä bu oyşımanıñ başqa ber wazifası da bar ide - ul älegä qädär bar Rusiä buylap, saylawlar näticälären barlıy häm tuplıy torğan maxsus çeltärneñ eşen tä’min itep kilde. Xäzer bu eş FSB-ğa küçä bulıp çığa. Putinneñ saylawlarğa äzerlänüwe şunda da kürenä. Qayber küzätüçelär fikerençä, Rusiä prezidentınıñ soñğı üzgäreşläre, küptän tügel genä Quşma Ştatlarda kürelgän çaralarnı xäterlätä. Anda da terrorğa qarşı köräş alıp barğan iminlek häm qüwät qorılışları eşen üzara köyläw öçen maxsus eçke iminlek idaräse buldırılğan ide. Prezident Putin däwlät idaräseneñ başqa tarmaqlarında da xäzer näq şundıy uq qırıs çaralarğa barırmı, bu soraw älegä cawapsız qala. Qüwät ministrlıqları elek tä anıñ Piterbur çorındağı dusları qulında, yäğni aña yaqın sanala ide. Ä xökümätneñ iqtisadi wä sotsial’ eşçänlegenä qarağan ölkälärdä isä kübräk premyer-ministr Mixail Kasyanov häm elekke prezident Boris Yeltsin ğailäse tä’sire nığraq dip isäplänä. Soñğı üzgäreşlärgä tayanıp Putin kiläçäktä üzeneñ andağı tä’siren dä arttıra ala. Läkin niçek kenä bulmasın, prezidentnıñ ğämälläre xoquqi däwlätkä xas möhim närsäne - cämäğätçelekneñ xakimiat eşlären kontrol’ itüwen hiç kenä dä arttırmıy. Prezidentnıqın arttıra, läkin cämäğätçelek tağın çittä qala. Häm bu sovet çorındağı tösle qüwätne yawız maqsatlarda qullanuğa ğına kiterä ala.

Kärim Kamal, Praga.
XS
SM
MD
LG