Rusiä prezidentı Vladimir Putin xakimiätkä kilgännän soñ, ilneñ parlamentı Kremldän kilgän kürsätmälärne raslap utıruçı cıyılışqa äylände. Bu sürättä Mäskäw Duması şaqtıy bäysez bulıp kürenä ide. Mäskäw deputatı Tatyana Portnova süzlärençä, meriädän kilgän kürsätmälär tiräsendä bäxäs – Mäskäw Dumasında ğädäti küreneş:
Audio
Bu fiker küplärgä säyer bulıp kürenergä mömkin. Ni genä äytmä, Mäskäw merı Yuri Lujkov qatı qullı citäkçe sanala, şähärneñ här tarmağı diärlek anıñ qarmağında. Qayber küzätüçelär Mäskäw Dumasınıñ bäysez buluwına şiklänep qarıy. Panorama dip atalğan säyäsi tikşerenülär törkeme prezidentı Vladimir Pribılovski:
Audio
Şağir Yevgeni Bunimoviç zamanında uqıtuçı bulğan, xäzer Mäskäw Dumasında mäktäplär häm başqa ictimağıy oyışmalar belän şögellänä. Anıñ süzlärençä, Mäskäw Dumasında, Rusiäneñ Däwlät Dumasınnan ayırmalı bularaq, tawış birü säyäsi uyınğa qaytıp qalmıy, küpmeder däräcädä professional fiker yörtü bar:
Audio
Ämmä qayber deputatlar fikerençä, yaña saylaw qağidäläre, Mäskäw Dumasınıñ bäysezlegen yuqqa çığarğa mömkin. Xäzergä, 35 deputatnıñ xärberse okruğlardan saylanğan. Kiläse 2006-nçı yıl saylawlarında deputatlarnıñ yartısı, Däwlät Dumasında şikelle, partiä isemlege belän ütäçäk. Qayber deputatlar monı partiä demokratiäse dip atıy. Läkin Bunimoviç fikerençä, bu – şähär Dumasınıñ säyäsiläşüwenä kiteräçäk. Deputatlar üz fikere belän tügel, ä partiä quşqança tawış biräçäk.
Bäysezlektän taypılış inde bügen ük küzätelä. Mäskäw Dumasında 35 deputatnıñ 14-e Kreml taraflı Berdäm Rusiä partiäsennän. Yuri Lujkov – bu partiäneñ federal citäkçese bulıp tora. Bunimoviç süzlärençä, bu - Lujkovqa opozitsiädägä deputatlar belän sanlaşmasqa, küp kenä qararlarnı deputalar belän kiñäşmiçä qabul itergä mömkinlek birä.
Mäskäw xökümäte belän deputatlar arasındağı qaşılıqnıñ ber açıq misalı – xäykällär tiräsendä barğan köräş. Şähärneñ Lujkovnıñ yaratqan sınçıları icat itkän sınnar belän tuluwı mädäni elitanıñ açuwın çığardı. Uzğan yıl Lujkov tağı da qıyuraq adım yasap, Felix Dzerjinski xäykälen qaytarırğa täqdim itte. Küzätçelär monı bertawıştan prezident Putinğa yararğa tırışu niäte dip atadı. Küptän tügel meriä tağın ber idea kütärep çıqtı: başqalanıñ Patriarşi Prudı dip atalğan yäşel töbägendä, yazuçı Mixail Bulğakov häm anıñ “Master häm Margartia” dip atalğan äsärenä zur xäykäl urnaştırunı. Belgeçlär fikerençä, mondıy xäykäl bu tarixi urınnı tanımaslıq itep üzgärtäçäk. Cämägätçelekneñ köçle basımınnan soñ Lujkov, qararnıñ xatalı buluın tanığan häm deputatlar belän kiñäşergä qarar itkän. Bunimoviç süzlärençä, bu üzenä kürä saylaw aldı xästärlege bulıp tora. Dikäber ayında Mäskäwdä mer saylawları ütäçäk. Deputatlar küpmeder däräcädä xalıq fikeren belderä. Lujkov, deputatlar fikerenä qolaq salıp, xalıq fikeren iskä aluwın kürsätergä teli.
Ali Gilmi, Praga
Audio
Bu fiker küplärgä säyer bulıp kürenergä mömkin. Ni genä äytmä, Mäskäw merı Yuri Lujkov qatı qullı citäkçe sanala, şähärneñ här tarmağı diärlek anıñ qarmağında. Qayber küzätüçelär Mäskäw Dumasınıñ bäysez buluwına şiklänep qarıy. Panorama dip atalğan säyäsi tikşerenülär törkeme prezidentı Vladimir Pribılovski:
Audio
Şağir Yevgeni Bunimoviç zamanında uqıtuçı bulğan, xäzer Mäskäw Dumasında mäktäplär häm başqa ictimağıy oyışmalar belän şögellänä. Anıñ süzlärençä, Mäskäw Dumasında, Rusiäneñ Däwlät Dumasınnan ayırmalı bularaq, tawış birü säyäsi uyınğa qaytıp qalmıy, küpmeder däräcädä professional fiker yörtü bar:
Audio
Ämmä qayber deputatlar fikerençä, yaña saylaw qağidäläre, Mäskäw Dumasınıñ bäysezlegen yuqqa çığarğa mömkin. Xäzergä, 35 deputatnıñ xärberse okruğlardan saylanğan. Kiläse 2006-nçı yıl saylawlarında deputatlarnıñ yartısı, Däwlät Dumasında şikelle, partiä isemlege belän ütäçäk. Qayber deputatlar monı partiä demokratiäse dip atıy. Läkin Bunimoviç fikerençä, bu – şähär Dumasınıñ säyäsiläşüwenä kiteräçäk. Deputatlar üz fikere belän tügel, ä partiä quşqança tawış biräçäk.
Bäysezlektän taypılış inde bügen ük küzätelä. Mäskäw Dumasında 35 deputatnıñ 14-e Kreml taraflı Berdäm Rusiä partiäsennän. Yuri Lujkov – bu partiäneñ federal citäkçese bulıp tora. Bunimoviç süzlärençä, bu - Lujkovqa opozitsiädägä deputatlar belän sanlaşmasqa, küp kenä qararlarnı deputalar belän kiñäşmiçä qabul itergä mömkinlek birä.
Mäskäw xökümäte belän deputatlar arasındağı qaşılıqnıñ ber açıq misalı – xäykällär tiräsendä barğan köräş. Şähärneñ Lujkovnıñ yaratqan sınçıları icat itkän sınnar belän tuluwı mädäni elitanıñ açuwın çığardı. Uzğan yıl Lujkov tağı da qıyuraq adım yasap, Felix Dzerjinski xäykälen qaytarırğa täqdim itte. Küzätçelär monı bertawıştan prezident Putinğa yararğa tırışu niäte dip atadı. Küptän tügel meriä tağın ber idea kütärep çıqtı: başqalanıñ Patriarşi Prudı dip atalğan yäşel töbägendä, yazuçı Mixail Bulğakov häm anıñ “Master häm Margartia” dip atalğan äsärenä zur xäykäl urnaştırunı. Belgeçlär fikerençä, mondıy xäykäl bu tarixi urınnı tanımaslıq itep üzgärtäçäk. Cämägätçelekneñ köçle basımınnan soñ Lujkov, qararnıñ xatalı buluın tanığan häm deputatlar belän kiñäşergä qarar itkän. Bunimoviç süzlärençä, bu üzenä kürä saylaw aldı xästärlege bulıp tora. Dikäber ayında Mäskäwdä mer saylawları ütäçäk. Deputatlar küpmeder däräcädä xalıq fikeren belderä. Lujkov, deputatlar fikerenä qolaq salıp, xalıq fikeren iskä aluwın kürsätergä teli.
Ali Gilmi, Praga