Accessibility links

Sişämbedä Ğiraq suğışı 6-nçı könenä kerde


Uzğan töndä häm bügen irtän Bağdadnıñ könyağında Respublika Saqçıları pozitsiäläre hawadan utqa totıldı. AQŞ häm Britaniä xärbi oçqıçları Bağdadnı saqlawçı Ğiraq köçlärenä mömkin qädär kübräk zıyan kiterergä tırışa. AQŞ xärbi citäkçeläre äytüençä, koalitsiä köçläre xäzer Bağdadtan 80-100 çaqrımlap yıraqlıqta urnaşqan. AQŞ General Mayorı Stanley McChrystall Bağdadnı saqlawçı Respublika Saqçılarınıñ Mädinä diviziäsen utqa totu öçen xärbi oçqıçlar häm boralaqlar cibärelde dide. Anıñ äytüençä, älegä biredäge cir öste köçläre arasında bäreleşlär bulmağan. “Xäzergä, belüemçä, Respublika saqçıları köçläre belän turıdan-turı bäreleşlär bulmadı. Ämma alar hawa köçläre häm xäzer höcüm boralaqları belän bäreleşte. Ä bolar AQŞ armiäse cir öste köçläreneñ ber öleşe dide McChrystall.

McChrystall äytüençä, AQŞ-Britan xärbi operatsiäse planlaştırılğança bara. Düşämbe könne Britaniä Premyer-ministrı Tony Blair “min häm AQŞ prezidentı George Bush suğış alğa taba däwam itkändä tağın da zurraq qıyınlıqlar bulır dip kötäbez” dide. Şul uq waqıtta ul suğışta uñay tärräqiät buluı turında sötläde. AQŞ xärbi citäkçelege dä, qayber yuğaltular häm qıyınlıqlar buluğa qaramastan, çittänräk, kiñräk itep qarağanda suğış bik tä uñışlı bara dip belderä.

Bügen Ğiraq televideniese Dhi Qar ölkäsendä xakimiättäge Baat partiäseneñ 6 räsmie hälak buldı dip belderde.

AFP xäbärenä qarağanda, Quşma Ştatlarnıñ iseme atalmğan ber räsmie Ğiraq AQŞ häm Britan ğäskärlärenä qarşı ximik qoral qullana ala dip äytkän. Anıñ äytüençä, törle çığanaqlarğa tayanuçı ber analitik farazğa qarağanda, Ğiraq ximik qoral qullanu öçen koalitsiä köçläreneñ Bağdad üzägenä yaqınraq kilüen genä kötärgä mömkin.

Düşämbe könne CBS televideniese iseme atalmağan ber AQŞ räsmieneñ Ğiraq citäkçeläre xaritada Bağdad tiräsen qızıl sızıq belän äyländerep alğan, Respublika saqçılarına, AQŞ ğäskärläre şul sızıqnı ütü belän, ximik qoral qullanu röxsät itelgän digän süzlären tapşırdı. Düşämbe könne AQŞ däwlät sekretare Colin Powell “bezgä Säddam Xösäyenneñ könyaqtağı şiği möselmannarğa qarşı ximik qoral qullanıp monıñ öçen AQŞ köçlären ğäyeplärgä cıyınuı mäğlüm” dide.

Şul uq waqıtta Bağdadtan könyaq-könçışışta yıraqtaraq urnaşqan Um-Qasr, Basra, Nasiriä kebek şähärlärdä Ğiraq köçläreneñ qarşılığı däwam itä. AQŞ xärbiläre inde berniçä kön elek ük Um-Qasrnı üz kontrol’lärenä aluları turında beldergän ide. Düşämbe kiçendä Ğiraq televideniese Amerikanıñ bärep töşerelgän Apaçi boralağınıñ ike oçuçısın kürsäte. Elegräk Ğiraq televideniese başqa amerikan äsirlären kürsätkän ide. Televidenie Ğiraq prezidentı Säddam Xösäyenne 2 märtäbä kürsätte. Ğiraq premyer-ministrı urınbasarı Tariq Aziz Säddam armiäne häm ilne tulısınça kontrol’dä tota dip belderä.

Ämma Aq Yort süzçese Ari Fleischer Säddamnıñ televideniedän kürenüenä qaramastan anıñ isän häm sälamät buluına ışanıç yuq dip belderde. Soñğı kürsätelgän tasmada anı yaña tasma dip uylarğa nigez birüçe berni dä yuq ide dide Fleischer.

Uzğan töndä BBC televideniesenä elekke AQŞ armiäse Generalı Narry McCaffrey, ütkän könnärdäge bäreleşlärgä qarap, ägär dä ğiralılar çın-çınlap suğışça koalitsiä köçläreneñ Bağdad öçen suğışta yuğaltuları 3 meñ keşegä citärgä mömkin digän faraz belderde. McCaffrey 1991-nçe yılğı farsı qultığı suğışında qatnaşqan. Mc Caffrey AQŞ Saqlanu ministrı Donal’d Rumsfeld suğışnı başlar aldınnan anda kübräk ğäskär cibärmiçä xata eşläde dide.

AQŞ prezidentı George Bush Kongresstan Suğış häm Amerikanıñ terrorğa qarşı köräşe öçen 75 milliard dollar sorar dip kötelä. Reuter agentlığı xäbärenä qarağanda, ber Pentagon räsmie may ayında Pentagonnıñ xäzerge aqçaları betärgä mömkin dip äytkän. Associated Press soralaçaq aqçanıñ 62 yarım milliard dollar öleşe Saqlanu ministrlığına Ğiraqta yartı yıllıq operatsiälär, anda ğäskär totu häm totrıqlılandıru öçen qarala dip xäbär itte. Bush Kongressqa räsmi räweştä bügen, sişämbe möräcäğät itär dip kötelä.

Çärşämbe yäki pänceşämbedä Bush Camp Davidta Britaniä Premyer-ministrı Tony Blairnı qabul itäçäk. Bu suğış başlanğannnan soñ alarnı berençe oçraşuı bulaçaq. Oçraşuda Ğiraq suğışı häm Ğiraq xalqına humanitar yardäm turında süz barır dip kötelä.

Naif Aqmal, Praga.
XS
SM
MD
LG