Accessibility links

Кайнар хәбәр

Ğiraq suğışı ikençe atnasına kerde: koalitsiä köçläre tönyaq frontnı aça


Ğiraq suğışınıñ berençe atnasında cir öste operatsiäläre nigezdä könyaqta bardı. Kördlär yäşägän tönayqta, berniçä şähärgä hawa xöcüme yasalsa da, cir öste bäreleşläre küzätelmäde. Uzğan töndä bu töbäkkä Amerikanıñ meñgä yaqın xärbidän torğan hawa desantı töşte. Köçläre tönyaq frontnı aça.

Tönyaq front turında söyläşülär suğış başlanğançı uq bardı. Pentagon Ğiraqnıñ tönyağına cir öste ğäskärlären Törkiä aşa kertergä telägän ide. Ämmä Törkiä parlamentı moña qarşı çıqtı. Şul säbäple tönyaq frontnı açu eşe kieçkterelep kilde. Bu älbättä, tönyaqta moñarçı berni bulmadı digänne añlatmıy. Amerikan xärbiläre Mosul, Kirkuk, Çamçamal şähärläre tiräsen bombaladı. Amerikanıñ maxsus köçläre körd suğışçıları (peşmergälär) belän berlektä, Osama ben Laden belän bäyle dip sanalğan islamçı törkemnärgä qarşı berniçä operatsiä başqardı. Tik bu ğämällär körd töbägen Ğiraqnıñ qalğan cirlärennän ayırıp torğan demarkatsiä sızığınnan çığmadı.

Uzğan töndä, kördlärneñ Arbil şähäre tiräsenä hawadan paraşutlar belän desantçılar qouıyldı, yänäşädäge hawa alanına meñgä yaqın xärbidän torğan hawa desantı töşte. Qayber küzätüçelär monı tönyaq frontnı açu dip bäyäläde. Quşma Saqlanu mininistrı Donald Rumsfeld bolay dip belderde:

Audio: Bez Ğiraqtağı ğäskär sanın kön sayın arttırabız, könyaqta da, tönyaqta da, könbatıştada.

Tönyaqtağı desantçılarnıñ närsä eşliäçäge älegä bilgesez. Xärxäldä başta alar östämä ğäskär kiterü öçen nığıtma äzerlär dip kötelä. Elekke xärbi ofitser, xäzer Londonnıñ Strategik tikşerenülär institutı belgeçe Phillip Mitchel fikerençä, desantçılarnıñ töp maqsatı – İran çigendä xäräkät itüçe Ansar Äl-İslam törkemenä qarşı köräşkän kördlärgä yärdäm itü. Berük waqıtta alar, demarkatsiä sızığın uzıp, andağı Ğiraq nığıtmalarına da zıyan kiterä kiterä ala. Phillip Mitchel:

Audio: Tirä yaqnı häm Ğiraq köçläreneñ qayda urnaşqanın yaxşı belgän kördlär yärdämendä, alar Bagdad tiräsen tönyaqtan nığıtırğa tırışqan ğiraqlılarğa qarşı xöcüm itä ala.

Tönyaqtağı wazğiätne qatlawlandıra alğan tağın ber närsä - bu töbäkkä Törek xärbiläreneñ kerü ixtimalı. Kiçä Törkiäneñ ştab başlığı, general Hilmi Özkök, törek xärbiläre humanitar häm iminlek saqlaw maqsatı belän genä keräçäk, häm bu Waşington belän kileşenep eşlänäçäk dide. Waşington älegä moña qarşı çığa, törek xärbiläre belän körd peşmergäläre arasında bäreleşlär başlanudan qurqa.

Londonda urnaşqan Saqlanu institutı belgeçe, zamanında şulay uq xärbi ofitser bulğan Ellie Goldsworthy süzlärençä, Waşington, Bagdadnı alğançı, Törek xärbiläre Ğiraqqa kermäs dip ömetlänä:

Audio: Ägär töreklär tönyaq Ğiraqqa kersä, Amerikannarğa östämä baş bäläse bulaçaq. Alğa qarap Bagdadqa taba barır urınğa, alar atlağan sayın artlarına äylänep qararğa, köçläreneñ ber öleşen şuña sarıf itergä mäcbür bulaçaq.

Şulay itep, Ğiraq suğışı ikençe atnasına kergändä koalitsiä köçläre şaqtıy kierenke bulır dip kötelgän tönyaq frontta xäräkät başlıy. Bu yazmanıñ axırı bulırğa tieş ide. İnde noqta quyılğaç, Reuter agentlığı: körd suğışçıları Çamçamal şähäre tiräsendä front sızığın uzğan, digän xäbär tarattı. Britaniäneñ Sky televideniese Ğiraq köçläreneñ Kirkuk şähäre tiräsendä 30 çaqırımğa çigenüwe turında xäbär itä.

Ali Gilmi, Praga
XS
SM
MD
LG