Atnakiçtä president Tarya Halonen Anneli Jaatteeenmakine premier itep täğäyenlägännän soñ, Finländiä xökümätendäge cineslär tigezlege başqa illärgä dä ürnäk bulır digän ömed belderde. 18 ministırdan torğan kabinetnıñ yartısı xatın qızlardan tora. Eş başına kilgän premier Anneli Jaatteenmakinı alda qıyın eşlär kötä, dönya iqtisadınıñ alğa kitmi urınında sanap torğan bu könnärdä ekonomika , eşsezlek belän köräşü şulayuq üzennnän eleke premier Paavo Lipponen külägäsen yuq itü Annelinı kötkän qayber wazıyfalar ğına .Mart ayında ütkärelgän saylaularda 8yıl opozitsiädä torğan üzäk partiä (awıl xucalığı partiäse) bik keçkenä ayırma belän ciñep çıqqannan soñ , Anneligä premierlek yulı açıla ul üzeneñ internet säxifäsendä 1987-nçe yılda parlamentqa saylanğanın häm 1994-95nçe yıllar arasında yustitsiä ministırı bulıp toruın äytä. İre Jorma , ireneñ qızı Anna häm Ronya isemle et bezneñ ğailäne täşkil itä dip yaza Finländiäneñ berençe xatın qız premiere . Anıñ tormışındağı detallär , başmaq nomerına qarağanda säyäsi içtimağıy fikerlären belü qızıqraqtır dip uylap qayberlären sezgä dä citkerergä buldım. Mart saylaularında Finländiädä namzätlärgä älbättä küp kenä soraular birelde. Misal öçen ,Finländiäneñ saqlanu mäsäläsen in yaxşı niçek xäl qılıp bula digän sorauğa birelgän törle cawaplardan Anneli bäysez räweştä digän cawapnı saylap bolay di: Finländiädä mäcbüri xärbi xezmät yäğni rekrutlardan torğan armiä , çığımnar yağınnan da , sıyfat yağınnan da in yaxşı xäl çarası . Andıy armiä fin cämğiäteneñ törle sotsial qatlauların ber bersenä yaqınlaştırğan öçen ayruça yuğarı bäyägä iä. Finländieäneñ NATOğa kerüe mäsäläsendä referendum ütkärelergä tieşme? Ul hiç şiksez digän cawap birä. Başqa bik küp soraular arasında Şwed tele törle däräcädäge mäktäplärdä ixtiari räveştä öyränelgän çit il tele bula. ( Finländiedä ike räsmi tel finçä häm şwedçe qullanışta . Sonğı yıllarda şwedçe ähämiäten yuğaltıp, räsmi käğäz tele genä bulıp qalsa da , Anneli xanım min başqaça qarim, Bu telneñ kulturağa yoğıntısı şulayuq kürşe illär belän xezmättäşlektä ähämiäte bar ,minemçä bu tel mäktäp programasında qalırğa tieş. Finländiägä küçep kilgän imigrantlarnıñ ilgä yaraqlaşu problemalarına finlärme ällä imigrantlarmı säbäp bula. , Anneli här ike yaq ta aktiv bulırğa, finnär köndälek tormışta imigrantlar belän kübräk elemtägä kerergä , alar turında kübräk öyränergä tieş, çönki keşe belmägän närsädän ciñelleräk çitläşä digän qaraşta. Ämma imigrantlar da tizläktä telne , cirle ğäref ğädätlärne öyränergä tieş dip äytä. Säyäsätçe xanım sex xezmätlären satıp aluğa nıq qarşı , ul bu cazandırılırğa tieş dip beldergän . Ul şuluq cinesten terkälgän parlarnıñ asrauğa bala alu mäsäläse turındağı sorauğa, parlamentta nıqlap tikşerelergä tieş digän cawap birgän. . Anneli Jaatteenmakigä 3partiädän torğan koalitsiäne citäkläüdä uñışlar teläüdän başqa äytäse süz yuq.Şulay qayber illärdä premier prezident häm xökümätneñ näk yartısı xatın qızlardan torğanda başqa ber ildä İranda näk şuluq köndä köçkä kergän qanun xatın qızlağa metroda ir at belän şuluq vagonda säyäxät itüne tıya . Aldağı ike vagon xatın qızlar öçen genä , ä yanında ire yäki ir at yaqını bulsa ul başqa vagonğa kerergä xoquqlı. İran xatın qızları aşığıp metroğa kergändä , yögerep vagon ezlärgä tieş , älbättä irlär öçen dä şuluq xäl . yäşäsen tigezlek !
Bahrainda aprel başlarınnnan başlap ilneñ 135 xatın qız politsiäse eşkä başyaulığı belän bara alaçaq. Bu xatın qızlar Bahrain patşası Hamad isa al Xalifağa ütkän ayda xat cibärep eçke eşlär ministırınıñ hicab yäki başyaulığı qullanuğa kertkän tıyunı köçtän çığarırğa sorağan. Ütkän atnda eçke eşlär ministırı Möxämmäd bin xalifa ala Xalifa xatın qız politsiägä yaulıq qullanunı tıyğan zakon yuq, ämma alar uniformalarına kileşle başkieme saylarğa tieş dip äytkän. Parlamentta xezmät komitetı räiseneñ urınbasarı Xalid Möxämmäd bez Törkiä, yäki Fransiädä tügel anda xatın qızlar pasport foto räseme öçen başyaulıqların salırğa mäcbür itelä, Bahrain konstitutsiäseneñ ikençe maddäsendä din islam dip yazılğan , xatın qız yaulıq bäyleme yuqmı anıñ şäxsi eşe dip söylägän. Şäxsi eşe bulsa bik yaxşı , ämma da läkin küp kenä möselman illärendä xatın qıznıñ saylau xoquqı yuq, biten başın qaplamağan öçen politsiä alıp kitep ezärlekli.
Färidä Xämit, Praga
Färidä Xämit, Praga