Accessibility links

Кайнар хәбәр

Amerikan prezidentı Ğiraqta zur suğışlar betsä dä, anda äle awır eşlär şaqtıy dip belderä


Küplär öçen Ğiraq suğışı inde tämamlandı, häm andağı amerikan wä britan ğäskärläre xäzer suğışlar alıp barudan kübräk tärtipne saqlaw eşe belän mäşğül. Comğağa qarşı çığışında suğışnıñ tämamlanuwın Quşma Ştatlar prezidentı George Bush ta iğlan itär dip kötelgän ide. Läkin ul älegä, Ğiraqta zur suğışlar bette digän süzlär belän genä çiklände.

Amerika Quşma Ştatları prezidentı küptän kötelgän çığışında Ğiraqta zur bäreleşlär inde tämamlandı dip beldersä dä, formal’ ğına bulsa da nizaqqa çik quyıldı dip äytüdän totılıp qaldı. Amerikan xalqına bu yulı, Farsı qultığınnan kire Quşma Ştatlarnıñ könbatış yarına qaytıp baruçı "Abraham Lincoln" oçqıç korabınnan yasağan möräcäğätendä Bush bolay dip belderde.

Audio

“Ğiraqta zur suğışlar inde tämamlandı. Quşma Ştatlar häm anıñ berektäşläre şuşı Ğiraq suğışında östenlekkä ireşte” di amerikan prezidentı. Läkin ul şunda uq, alda äle zur eşlär toruwı xaqında da äytte.

Audio

“Bezneñ öçen Ğiraqta awır eşlär tora. Bez älegä qurqınıç xäldä qalğan şuşı ildä tärtip urnaştıru belän mäşğül. Bez elekke xakimiat wäkillären ezläw häm alarnı tabu eşen alıp barabız, alar qılğan cinayätläre öçen cawapqa tartılırğa tieş. Bez yäşerelgän ximik wä biologik qorallarnı ezli başladıq, häm kiläçäktä tikşereleçäk yözlägän urınnı beläbez” dip belderä prezident Bush. Qayber belgeçälär, amerikan prezidentı Ğiraq suğışı tämamlanuwın iğlan itüdän añlı räweştä totılıp qaldı, çönki ul oçraqta Quşma Ştatlar üzendäge suğış äsirlären azat itärgä tieş bulır ide digän fikerdä tora. Alarnıñ qayberlärennän isä xäzer amerikannar soraw ala, bu Ğiraqta yäşerelgän küpläp yuq itü qoralların tabuğa, Saddam xökümäteneñ yuğarı däräcäle wäkillären açıqlawğa, xätta anıñ üzen totuğa da yardäm itä ala digän ömet bar. Ägär dä bu şulay ikän, Waşington üzeneñ suğış alıp baru ölkäsendä Jeneva kileşülären ütäwen kürsätergä teli bulıp çığa. Äle qayçan ğına Bush, Aq yortqa kilü belän Quşma Ştatlarnıñ tirä-yün moxitne saqlaw ölkäsendä Kyoto kileşüwennän çığuwın beldergän ide. Ğiraq mäs’äläsendä dä ul Berläşkän Millätlärne çitlätep üze genä eş itüne xup kürde. Bolar barısı da xäzerge amerikan idaräseneñ xalıqara cämäğätçelek fikere belän bik isäpläşergä cıyınmawın kürsätkän ğämällär buldı. Xäzer dä ul Quşma Ştatlarnıñ ciñü kötkän xalqı öçen tizräk suğış betüne iğlan itä ala ide, ä inde suğış äsirläre qalamı, yuqmı, Jeneva kileşüwe ütäläme, Bushnıñ moña ise kitmiyäçäk dip uylawçılar şaqtıy. Çınnan da, Jeneva kileşülärendä, suğışlar betü belän äsirlär cibärerelergä tieş digän taläp yuq, monı keşe xoquqları ütäleşen küzätep toruçı xalıqara oyışma Human Rights Watchnıñ xoquqi kiñäşçese James Ross ta tanıy. Citmäsä, teläsä qaysı äsir, ägär dä ul suğış cinayätläre qıluda ğäyeplänä ikän, tikşerü betkänçe saq astında totıla ala. Tağın şul da bar, andıy cinayätlärne qılu öçen cawaplılıq ğädättä yuğarı däräcäle xärbi wä säyäsi citäkçelärgä yöklänä, ğadi ğäskärilärgä qaramıy. Şuña da qaramastan amerikan citäkçelege älegä üzeneñ suğış alıp baru ölkäsendäge xalıqara kileşülärgä azmı-küpme xörmät belän qarawın kürsätergä tırışa sıman.

Kärim Kamal, Praga.
XS
SM
MD
LG