Tatar moñsız yäşi almıy dilär. Qayda tatar, şunda cır-moñ. Qayçandır tuğan-üskän уaqların taşlap yıraq cirlärgä bäxet ezläp çığıp kitkän tatarlarnıñ moñlanuın añlarğa bula. Ä çittä, rus cirendä tuıp, rus moxitında üsep kilüçe tatar balası küñelenä kem salğan ul moñnı?
Yekaterinburg şähärendä tuıp-üskän Al'bina Waxitovağa äle nibarı 15 yäş. İñ berençe märtäbä säxnägä ayaq basuı 6 yäşendä bulğan anıñ. Änise Filiä belän bergä Xäniä Färxi repertuarınnan “Balan” cırın başqarğannar. Ul çaqtağı iñ täwge alqışlar bu köngä qadar tınmıy. Şunnan birle Al'bina Sverdlov ölkäse tamaşaçısınıñ iñ kötep alğan, yaratqan cırçısına äwerelde.
- Al'bina, tatar cırın, tatar moñın bolay yaratuıñ qaydan kilä sineñ?, - digän sorawğa qız:
Tuğan telemne belüdän kiläder inde. Üz telemne belmäsäm, ul cırlarnı tıñlıy da almas idem, cırlıy da almas idem, - dip cawap birde.
- Säxnädä, şığrım tulı zallarda tamaşaçı sine alqışlağanda nindi xislär kiçeräseñ?
- Tamaşaçınıñ cırçını niçek itep qarşı aluı, bilgele inde, alqışlardan kürenä. Xalıq mine şulay qabul itkän sayın, tağın da maturraq itep cırlıysı, üz-üzemne kamilläşteräse kilä.
1997 inçe yılda Qazan şähärendä uzdırılğan “Sanduğaç kerde küñelgä” isemle cır festivalendä 9 yäşlek Al'bina diplomant isemen yaulap alıp qayttı. Ä inde ütkän yıl Mäskäw şähärendä uzdırılğan “Ence börtekläre” dip atalğan Bötenrossiä tatar cırı festivalendä 1 inçe lawreat isemen yaulap aluı qız bala öçen bik quanıçlı waqiğa buldı. Daimi konsertlar, ölkä buylap gastrol'lärgä yörü uquına qomaçawlamasın öçen böten tırışlığın quya ul. Bu yıl 9 onçı sıynıfnı uñışlı tämamlap, 5 bilgeläre genä bizägän attestatnı qulına aluı – şunıñ ber misalı. Üze tıynaq, üze uñğan tatar qızınıñ üz qulı belän peşergän çäk-çäklären, bäleşlären aşap qarasağız sez! Ul toqmaç kiskändä qullarına küz iärmi. Niçek ölgeräseñ barısına da digän sorawğa Al'bina bolay dip cawap birde:
- Ölgerergä tırışam inde. Cırlarğa üzem yaratam. Eştän arıp qaytqan äti-äniemne tämle rizıqlar belän qarşı alu üze ber quanıç. Uqımıyça da bulmıy, uqırğa da tırışırğa turı kilä inde.
Filiä häm Wäzir Waxitovlar balaların üz misallarında şundıy aqıllı, uñğan itep tärbiälägännärder inde. İkese dä bik tırış, bulğan keşelär alar. Ğömer buyı tözeleştä eşlägännär. Yekaterinburg tatar dönyasında alar bik bilgele, xörmätle keşelär. Öydä tatarça ğına söyläşälär, tatar cırı, tatar moñı gel yañğırap tora biredä. Al'binanıñ cırğa tartıluı, ällä qayçanğı matur cırlarnı yañartıp, üzençä yañğıraş birep cırlawı şunnan kiläder bälki.
Al'bina, uqıp betergäç kem bulırğa xıyallanasıñ? Ğomumän, tormışta iñ zur xıyalıñ nindi?
-Kem bulasıñ dip... Belgeçlekne saylamadım äle. Ä iñ zur xıyalım – yuğarı belem alıp, çın keşe bulu.
Menä şulay çın keşe bulıp üsärgä, bäxetle bulırğa yazsın bezneñ tatar balalarına.
Fäwiä Safiullina.Yekaterinburg.
