Tatarstan mäktäplärendä din däresläre uqıtılırmı...

Küptän tügel genä dönya kürgän bu qarar Uqıtu programmalarınnan tış däwlät mäğärif oyışmaları tarafınnan dini oyışmalarğa balalarğa din däreslären uqıtu mömkinlegen birü turında dip atala. Qararnıñ iseme bik qatlawlı buluğa da qaramastan, anı asılında bik ğadi närsä yata. Xäzer balalarnıñ teläkläre häm alarnıñ ata-analarınıñ rizalığı bulsa törle mäğärif uçrejdenielärendä dini däreslär alıp barırğa mömkin. İsegezdäder, küpmeder waqıt elek Rusiäneñ Mäğärif ministrlığı tarafınnan dini belem birüne köyli torğan rekomendatsiä xat taratılğan ide. Läkin ul ällä ni ozın ğömerle bulmadı. Yustitsiä ministrlığı bu oçraqta xat qına tügel, ä qarar kiräklege turında iskärtkän. Menä, nihayät, belem birü ölkäsendä iñ çeterekle sorawlarnıñ berse – dini belem alu turında Vladimir Filippovnıñ räsmi qararı çıqtı. Küplär bu qarar belän rizasızlıq belderer. Citäkçelek qararın cirenä citkerep ütärgä öyrängän Rusiädä balalarnı köçläp dingä öyrätä başlamaslarmı? Rusiä Mäğärif ministrlığı wäkile süzlärenä qarağanda, bernindi dä köçläw oçraqları bulmayaçaq. Çönki qararda tögäl itep yazılğan – din däreslären balalar häm ata-analar teläk belderep, yazma ğariza yazıp, anı rayon yäki şähär mäğärif bülege raslağannan soñ ğına kertep bula. Citmäsä, älege dokumentta däreslärneñ uqıtu programmasınnan tış qına kertelü mömkinlege assızıqlanğan. Dimäk, mäktäp yäki balalar baqçası dini belem birüçelärgä bina birep tora häm anda däwlät tarafınnan röxsät itelgän programmalar nigezendä uqıtu barğanın ğına tikşerep toraçaq. Şulay itep, Rusiä mäğärif ministrlığı wäkile fikerençä, bu qarar mäktäplärdä häm balalar baqçalarında dinne uqıtu mäs’äläsenä qağılışlı barlıq fiker alışularğa da noqta quymasa da, älege sorawda qayber çeterekle urınnarnı xäl itä.

Ä Tatarstan Mäğärif ministrlığınıñ bu xaqta fikerläre nindi soñ? Alar bu qarar häm anı tormışqa aşıru turında ni uylıylar? Şuşı sorawlarğa açıqlıq kertü niätennän comğa könne respublika Mäğärif ministrlığına möräcäğät ittek. Läkin bez maqsatıbızğa ireşä almadıq. Ministrlıqnıñ matbuğat üzägendä, bezgä bu qarar äle kilep citmäde, bezneñ anı kürgänebez yuq, bu xaqta bernindi dä añlatmalar birä almıybız, dip cawap birdelär. Şuña kürä alarnıñ uy-fikerlären bez sezgä 1 yül könne ük Vladimir Filippov tarafınnan imzalanğan häm 5 agust könne Yustitsiä ministrlığında terkälgän bu qarar Qazanğa kilep ireşkäç kenä citkerä alaçaqbız. Bu mäs’älädä eş alıp barğan tağın ber yaqnıñ – din ähelläreneñ fikerlären beläse ciñelräk buldı. Mansur xäzrät Cäläletdin, Qazan şähäreneñ imam-möxtasibe Filippovnıñ qararı turında bezgä menä närsälär äytte.

Minem fikeremçä, ägär dä balalarğa uqu planınnan tış din däresläre kertergä telilär ikän, bu alar öçen bik äybät bulır ide. Çönki xäzer bezneñ balalar, yäşlär närsä kürep üsä – narkomaniä, faxişälek häm başqalar. Rus balaları – pravoslav dinen, tatarlar – islam dinen öyränsennär. Alarnıñ buş waqıtları din belän tutırılsa, ul alarğa faydağa ğına bulır.

Bezneñ balalar mäktäplärdä dini däreslär uqırğa telägän oçraqta, sez alarnı belemle uqıtuçılar belän tä’min itä alasızmı, inde äzer uqıtu programmaları barmı digän sorawğa Mansur xäzrät bolay dip cawap birde.

Bezneñ inde bügengä köndä ük mäğärif oyışmalarına barıp uqıtırğa äzer uqıtuçılarıbız bar. Bezdä bit uñışlı ğına ike yuğarı mädräsä, Rusiä İslam universitetı eşläp kilälär. Belemle imamnarıbız da şaqtıy. Maxsus programmalar da inde küptän äzer. Programmalar bezneñ maxsus mädräsälär öçen, mäktäplär, cäyge möselman lagerları, fakul’tativ däreslär öçen dä äzer. Uqırğa teläwçelär bar ikän, bez bügennän ük uqıtuçılar belän dä, programmalar belän dä tä’min itärgä äzer.

Şulay itep, dini belem birü kebek qatlawlı mäs’älädä dä qayber açıqlıqlar kertelä bara. Älegä alda äytelgän qarar buyınça bernindi dä eşlär alıp barılmıy kebek. Läkin ike yaq ta xezmättäşlekkä äzer.

Gölnaz İlgizär