Accessibility links

Кайнар хәбәр

Yaqın Könçığış: "Solıx yulı" amerikan citäkçelege öçen şaqtıy sikältäle


İzrail premyerı Hindstanda säfär belän yörgändä, Yaqın Könçığıştağı nizaqnıñ ikençe yağı, fälästinlelär, xakimiat mäs''äläsen çişü belän mäşğül ide. Könbatış, bigräk tä Amerika Quşma Ştatları zur ömetlär bağlağan Mäxmüt Abbas urınına fälästin premyer-ministrı itep anda xäzer Äxmät Quray raslanırğa tora. Şuşı soñğı täräqqiat Waşingtonnıñ Yaqın Könçığıştağı solıx urnaştıru eşlärennän çitläşüwenä kitermäsme?

Bu sorawğa qayber küzätüçelär ber dä ikelänmi, äye, Quşma Ştatlar citäkçelegeneñ İzrail wä fälästinlelär arasındağı nizaqnı xäl itü tırışlıqlarına qatnaşu teläge çınnan da kimi bara digän cawap qaytara. Gärçä äle 3 ay ğına elek, "solıx yulı" dip atalğan maxsus plannı iğlan itkändä Waşingtonnıñ Yaqın Könçığışta qayçan pısqıp yatqan, qayçan dörläp yanğan qarşılıqlarnı nihayät yuq itü, alarğa çişeleş tabu niäte zur ide. Yün başında ğına prezident Bush, amerikannarnıñ Ğiraqtağı uñışın Yaqın Könçığışta da faydalanıp qalu maqsatında Aqabada İzrail häm fälästin premyer-ministrları belän maxsus oçraşu ütkärde, anda här yaq ta, bigräk tä Quşma Ştatlar, solıx eşenä birelgänlegen raslap, zur ömetlär uyatqan belderülär yasadı. Yevropa Berlege, Berläşkän Millätlär Oyışması häm Rusiä yardämendä dä tözelgän "solıx planı"nda İzrailneñ Könbatış yarda häm Gazada yähüd utarların tözüne tuqtatuwı, ä fälästin yağınıñ İzrail keşelärenä höcümnär yasağan radikallarğa qarşı qırıs çaralar kürüwe qaralğan. Läkin näq menä şuşı ölkädä "solıx planı" zur kirtägä yulıqtı. Bushnıñ Aqabağa kilüwennän soñ berniçä kön uzu belän radikal'' fälästinlelär Gazada İzrailneñ 4 ğäskärien üterde, şunnan soñ ozaq ta ütmäde, İzrail "Xämäs" törkemeneñ citäkçesen üterü tırışlığın yasap qaradı, moña "Xämäs" İerusalimdä höcüm oyıştırıp cawap birde, näticädä 15 keşe hälak buldı. Şunnan soñ inde terror ğämälläre bertuqtawsız däwam itte. Uzğan yäkşämbedä NBC telekanalında yasağan çığışında amerikan däwlät sekretare Colin Powell, Yaqın Könçığışta töp problema bulıp terror qala dip belderde.

Audio, Colin Powell

"Problem bulıp, fälästin däwläteneñ İzrail belän bergä yäşäwen inkär itkän "Xämäs", "İslam Cihadı" häm başqa terror oyışmaları tora, alar İzrailne yuq itärgä teli häm qoral itep terrornı sayladı" di däwlät sekretare Powell. Aña şulay uq, İzrail yağınıñ şimbä könne "Xämäs" törkemeneñ ruxi citäkçese sanalğan şäyex Äxmät Yasinne üterergä tırışuwı xaqında da soraw birelde, moña Colin Powell bolay dide.

Audio, Colin Powell

"Bez andıy säyäsätne xuplamıybız, häm ğomumän andıy ğämällärne xuplaw berqayçan da bezneñ säyäsät tügel ide. Bez İzrail yağına härzaman "şul ğämällärneñ kiläçäktä nindi näticälärgä kiterä aluwın farazlarğa tieşsez" dip äytep kildek" di Quşma Ştatlarnıñ däwlät sekretare. Soñğı waqiğälär şunı kürsätä ki, Waşington xäzer barı tik İzrail yağına ğına tä''sir itü yulın saylap, fälästinlelär qılğan terror belän inde üzeneñ eş itärgä telämäwen belderä. Yäğni amerikannar xäzer, fälästin idaräse üzeneñ terrorğa qarşı toruwında buldıqsızlığın kürsätte, ägär dä İzrail moña üze cawap qaytara ikän, bu anıñ eşe digän qaraşqa küçä bara. Prezident Bush öçen bu yaña säyäsät tügel, ul monı üz xakimiateneñ berençe ike yılında alıp barğan ide, şuña kürä dä anı ğäräp dönyası da, Yevropa Berlege dä fäqät İzrail yaqlı buluda ğäyepläp kilde. Aq yortnıñ kire şul elekke säyäsätenä qaytuwı, anıñ Yaqın Könçığıştağı xällärgä bulğan qızıqsınuwınıñ kimüwenä işarä itä.

Kärim Kamal, Praga
XS
SM
MD
LG