"Awlaq öy" asılda yäşlär öçen äzerlängän tapşıru bularaq başlanğan ide, qäderle duslar. Läkin bez, tatarlar öçen şul xas, bez teläsä nindi temanı millätneñ kiläçäge, tarixı, däwlätçelek öçen köräşenä bäylärgä yaratabız. Menä "Awlaq öy" dä qaywaqıt yäşlär belän genä çiklänmiçä, şul ğomummilli problemalarnı yaqtırtuğa awışıp aldı. Min, bu yaxşı, yäisä kiresençä, bu naçar dip, monı niçek tä bulsa bäyäläw eşenä alınırğa cıyınmıym, barı tik älege küreneşne bilgeläp ütärgä genä telim. Milli xislärgä birelü kürkäm eş, ul xalıqnıñ zialılığın kürsätä, läkin barı tik xislärgä birelep qul quşırıp utıru ğına da millätneñ üseşenä yardäm itmi. Yäğni, İvan Groznıynı köne-töne sügep kenä, tatarnı 21-nçe ğasırğa çığarıp bulmıy. Başqa aldınğı millätlärneñ täcribäse şunı kürsätä - zamana belän bergä barırğa kiräk. Häm şul uq waqıtta tatarça söyläşergä, tatarça aralaşırğa, tatar buludan xurlanmasqa.. 10 yäşen tutırıp kilgän "Awlaq öy" şulay eşliäçäk.
Dikäberdä yubiley "Awlaq öy"dä genä tügel, "Azatlıq" radiosınıñ tatar-başqort redaksiäsendä dä bula. Häm bu, älbättä, küpkä möhimräk waqiğä. 11-nçe dikäberdä "Azatlıq"nıñ tatarça, başqortça häm qırımtatarça söyli başlawına 50 yıl tula. Bu xaqta bez kiläse atnalarda, yubiley üze yaqınlaşa töşkäç kübräk söylärbez, läkin tıñlawçılarıbız monı aldan belep torırğa tieş - tatar-başqortnıñ milli tormışında ayırım urın alıp torğan "Azatlıq"qa inde çınnan ad yartı ğasır bulaçaq.
Ä bügen isä bez ayırım ber mäs''älägä, Rusiä mäktäplärenä yänä xärbi äzerlek däreslären qaytarırğa cıyınu mäs''äläsenä tuqtalırbız. Häm bu da dikäber ayına bäyle, qäderle duslar. Mäğlüm ki, şul ayda Rusiädä Duma saylawları uzaçaq, aña äzerlek çorı härzaman säyäsi tormışnıñ çamadan tış canlanuwı belän bilgelänä. Xäzerge deputatlarnıñ kübese yañadan saylanırğa teli häm xalıqta yaqlaw qazanu öçen yış qına sovet watandarlığı qılların çiertä başlıy. Şuşı könnärdä Däwlät Duması berençe uqılışta mäğärif turındağı qanunğa kerteläçäk üzgäreşlärne rasladı. Ä alar şunnan ğibarät, mäktäpkä sovet çorındağı mäğlüm "voyenruk" qaytaçaq. Rusiäneñ "salqın suğış" zamanındağı fikerläwe belän yäşägän generalları şatlana ala - üsmerlär yänä Kalaşnikovnı sütep, marş belän yörüne öyränäçäk. Häm iñ möhime, şuşı çaranı yaqlağan häm törleçä ütkärergä tırışqan saqlanu ministrlığı moña üz aqçasın birergä cıyınmıy. Dimäk, här yaqtan qarasañ da zamana yäşläre öçen kiräk bulmağan şuşı däreslär mäğärif ministrlığınnan tülänäçäk. Läkin biredä ber aqça mäs''äläse genä tügel. Uquçılarnı yäştän ük xärbi tormışqa künekterü mädäniatlı dönyada inde küptän yuq, bu fäqät totalitar xakimiatlärgä genä xas. Mäktäpkä xärbi äzerlek däreslären qaytarunıñ Tatarstanda tağın ber qızıqlı aspektı bar. Xäterlisez mikän, anda ber urıs abzıyı, "minem balama tatar telen wä ädäbiatın uqıtu, anıñ zihnen zäğiflätä, başqa fännärne uqu öçen waqıt qaldırmıy" dip ber dä irenmiçä mäxkämä busağaların taptap yörgän ide. Rusiädäge millätlärgä qaraşı şul äfändeneke tösle bulğan Duma deputatları xäzer aña balanıñ intellektın "nıq arttıraçaq" fänne qaytara.
Qäderle duslar, inde şuşı mäs''älägä, xärbi äzerlek däreslären urta mäktäp programmalrına qaytaruğa Qazanda nindi mönäsäbät kürsätelä, şuña tuqtalıyq. Bikä Timerova bu uñaydan mäğärif ähelläreneñ dä, uramdağı ğadi keşelärneñ dä fikerlären beleşte. Xäzer süz aña...
Audio, Bikä Timerova
Qazannan Bikä Timerova. Närsäse qızıq, uramda fikerläre soraştırğannarnıñ tatarça söyläwçeläre xäzerge mäktäpne xärbiläşterügä qarşı, ä menä urısça ğına cibärgännäre monı yaqlıy. Bu oçraqlı da bula ala, älbättä. Läkin tatarlarnıñ bu mäs''älädä tiränräk fiker yörtüwe, xärbi äzerlekneñ, andağı ber marca xanım uylağança, ğadi sport däresläre genä bulmawın añlawı yuqqa tügelder. Safqa basıp marş belän yörüneñ belem aluğa bernindi dä qatnaşı bulmawın bezneñ xalıq yaxşı añlıydır dip uylıysı kilä. Bu axırğı çiktä mäktäplärdän tatar telen, ädäbiatın, ğomumän tatar ruxın qısrıqlap çığaruğa ğına kiterä ala.
Kärim Kamal, Praga
Dikäberdä yubiley "Awlaq öy"dä genä tügel, "Azatlıq" radiosınıñ tatar-başqort redaksiäsendä dä bula. Häm bu, älbättä, küpkä möhimräk waqiğä. 11-nçe dikäberdä "Azatlıq"nıñ tatarça, başqortça häm qırımtatarça söyli başlawına 50 yıl tula. Bu xaqta bez kiläse atnalarda, yubiley üze yaqınlaşa töşkäç kübräk söylärbez, läkin tıñlawçılarıbız monı aldan belep torırğa tieş - tatar-başqortnıñ milli tormışında ayırım urın alıp torğan "Azatlıq"qa inde çınnan ad yartı ğasır bulaçaq.
Ä bügen isä bez ayırım ber mäs''älägä, Rusiä mäktäplärenä yänä xärbi äzerlek däreslären qaytarırğa cıyınu mäs''äläsenä tuqtalırbız. Häm bu da dikäber ayına bäyle, qäderle duslar. Mäğlüm ki, şul ayda Rusiädä Duma saylawları uzaçaq, aña äzerlek çorı härzaman säyäsi tormışnıñ çamadan tış canlanuwı belän bilgelänä. Xäzerge deputatlarnıñ kübese yañadan saylanırğa teli häm xalıqta yaqlaw qazanu öçen yış qına sovet watandarlığı qılların çiertä başlıy. Şuşı könnärdä Däwlät Duması berençe uqılışta mäğärif turındağı qanunğa kerteläçäk üzgäreşlärne rasladı. Ä alar şunnan ğibarät, mäktäpkä sovet çorındağı mäğlüm "voyenruk" qaytaçaq. Rusiäneñ "salqın suğış" zamanındağı fikerläwe belän yäşägän generalları şatlana ala - üsmerlär yänä Kalaşnikovnı sütep, marş belän yörüne öyränäçäk. Häm iñ möhime, şuşı çaranı yaqlağan häm törleçä ütkärergä tırışqan saqlanu ministrlığı moña üz aqçasın birergä cıyınmıy. Dimäk, här yaqtan qarasañ da zamana yäşläre öçen kiräk bulmağan şuşı däreslär mäğärif ministrlığınnan tülänäçäk. Läkin biredä ber aqça mäs''äläse genä tügel. Uquçılarnı yäştän ük xärbi tormışqa künekterü mädäniatlı dönyada inde küptän yuq, bu fäqät totalitar xakimiatlärgä genä xas. Mäktäpkä xärbi äzerlek däreslären qaytarunıñ Tatarstanda tağın ber qızıqlı aspektı bar. Xäterlisez mikän, anda ber urıs abzıyı, "minem balama tatar telen wä ädäbiatın uqıtu, anıñ zihnen zäğiflätä, başqa fännärne uqu öçen waqıt qaldırmıy" dip ber dä irenmiçä mäxkämä busağaların taptap yörgän ide. Rusiädäge millätlärgä qaraşı şul äfändeneke tösle bulğan Duma deputatları xäzer aña balanıñ intellektın "nıq arttıraçaq" fänne qaytara.
Qäderle duslar, inde şuşı mäs''älägä, xärbi äzerlek däreslären urta mäktäp programmalrına qaytaruğa Qazanda nindi mönäsäbät kürsätelä, şuña tuqtalıyq. Bikä Timerova bu uñaydan mäğärif ähelläreneñ dä, uramdağı ğadi keşelärneñ dä fikerlären beleşte. Xäzer süz aña...
Audio, Bikä Timerova
Qazannan Bikä Timerova. Närsäse qızıq, uramda fikerläre soraştırğannarnıñ tatarça söyläwçeläre xäzerge mäktäpne xärbiläşterügä qarşı, ä menä urısça ğına cibärgännäre monı yaqlıy. Bu oçraqlı da bula ala, älbättä. Läkin tatarlarnıñ bu mäs''älädä tiränräk fiker yörtüwe, xärbi äzerlekneñ, andağı ber marca xanım uylağança, ğadi sport däresläre genä bulmawın añlawı yuqqa tügelder. Safqa basıp marş belän yörüneñ belem aluğa bernindi dä qatnaşı bulmawın bezneñ xalıq yaxşı añlıydır dip uylıysı kilä. Bu axırğı çiktä mäktäplärdän tatar telen, ädäbiatın, ğomumän tatar ruxın qısrıqlap çığaruğa ğına kiterä ala.
Kärim Kamal, Praga
