Accessibility links

Кайнар хәбәр

Nord-Ost faciğäsenä ber yıl: qorbannarnıñ tuğannarı däwlättän cawap kötä (Dubrovkada ulın yuğatqan ana belän äñgämä)


"Nord-Ost" digän süzlär belän xäterdä uyılıp qalğan qanlı waqiğalarğa bügen ber yıl tuldı. Uzğan yılnıñ şuşı könendä ber törkem çeçen suğışçısı Çeçnya suğışın tuqtatırğa taläp itep, Mäskäw üzägendä urnaşqan teatr binasında berniçä yöz keşene totıq itep aldı. 3 kön däwam itkän faciğä binağa xöcüm belän tämamlandı. Maxsus köçlär qullanğan bilgesez gazdan, räsmi sannarğa qarağanda ğına, kimendä 129 keşe xäläk buldı. Ber yıl ütügä qaramastan bu waqiğa tiräsendä qara taplar äle baytaq. Qorbannarnıñ tuğannarı, sorawlarğa cawap ezläp, kompensatsiä taläp itep, xakimiät suqmaqların taptawın däwam itä. Şuşı eşne beraz ciñeläytü öçen alar "Nord-Ost" isemle oyışma tözergä buldı. Oyışmanı oyıştıruçılarnıñ berse, Tatyana Karpova belän bezneñ Mäskäwdäge xäbärçebez Sophie Lambroschini küreşep söyläşte. Tatyana xanım Dubrovka faciğäsendä Alexandr isemle ulın yuğaltqan

Audio (Aleksandr cırlıy)

Häwäskär cırçı häm cırlar icat itüçe 30 yäşlek Aleksandr Karpov Nord-Ost tamaşasınnan äylänep qaytmağan qorbannarnıñ berse. Anıñ gitarası, nota däftärläre bülmäsendä şul könnän birle tielmägän kileş yata. Änise Tatyana xanım ulınıñ cırların, fotosürätlären xätirä itep saqlıy. Aleksandrnıñ 10 yäşlek qızı, xatını qaldı. Ulın yuğaltu xäsrätennän beraz ayınğan Tatyana xanım, ber yıl elek bulğan xällärgä açıqlıq kertü, qorbannarnıñ ğailälärenä yärdäm itü maqsatı belän Nord-Ost dip atalğan ğäyre-räsmi oyışma tözede. Alar bezne onıtırğa teli, di ul, Kreml häm Mäskäw xökümätenä törtep, läkin bez moña yul quymayaçaqbız:

Audio (Tatyana Karpova)

Uzğan yılnıñ 23 üktäberendä Çeçnya suğışı Mäskäwgä citte. Yaxşı qorallanğan 50-gä yaqın çeçen suğışçısı başqala üzägenä ütep, Dubrovka teatrında Nord-Ost isemle popular tamaşa qarap utırğan yözlägän keşene totıq itep aldı. Aralarında xatın-qızlar da bulğan suğışçılar Rusiä ğäskärlären Çeçnyadan kiçekmästän çığarırğa taläp itte, yuq isä teatr binasın şartlatu belän kisätte. 3 kön däwam itkän qarşılıqtan soñ, Rusiä räsmiläre binağa xöcüm itergä qarar itte. Xöcüm waqıtında qullanılğan köçle gaz arqasında kimendä 129 totıq xäläk buldı. Şuña da qaramastan, räsmilär bu operatsiäne uñışlı dip bäyäläde. Kurski faciğäsennän sabaq alğan prezident Putin, "Gafu itegez, ber barığıznı da qotqara almadıq" digän süzlär äytte. Tik bu süzlär qorbannarnıñ tuğannarın tınıçlandıra alamı? Küp kenä sorawlar öle dä cawapsız qala:

- ni öçen xöcüm waqıtında nindi gaz qullanılğanı ser itep saqlanğan? - ni öçen xastaxanälärdä bu gazğa qarşı antidotlar bulmağan? - ni öçen binadan çığarılğan keşelärgä aşığıç yärdäm kürsätelmägän?

Tatyana xanım äytüençä, anıñ ulın yarğannan soñ şul açıqlanğan: ul äle 8 sägät isän bulğan, ämmä salqın cirdä yatqan yegetkä yärdäm kilmägän:

Audio (Tatyana Karpova)

Tatyana Karpova häm Nord-Ost oyışmasına kergän tağın 200läp keşe, Rusiä räsmilärennän añlatma kötä. Mäskäw xökümätenä qarşı distälägän şikäyät tapşırılğan. Läkin bu şikäyätlär barısı da kire qağılğan:

Audio (Tatyana Karpova)

Berniçä ğailäneñ Törkiägä yalğa cibärelüwen, küpmeder matdi yärdämne iskä almağanda, Nord-Ost qorbannarınıñ ğailäläre Rusiä xökümätennän kompensatsiä kötep ala almadı. Läkin alar bolay ğına tuqtarğa cıyınmıy. Alarnıñ advokatları xäzer Strassburğtağı Yevropa mäxkämäsenä möräcäğät itte. Bu eşneñ qaralu-qaralmawı yaqın arada xäl itelergä tieş.

Ä älegä Nord-Ost oyışması isän qalğan totıqlarğa ruxi-psixologik yärdäm kürsätü belän mäşğül. Tatyana xanım äytüençä, alarnıñ kübese, berençe çiratta yätim qalğan balalar, bik awır xäldä. Alarda näfrät xise köçle häm bu bik ayanıç näticägä kiterergä mömkin, di ul:

Audio (Tatyana Karpova)

Menä şuşı xälne iskä alıp, Nord-Ost oyışması Dubrovka faciğäsenä şahit bulğan balalarnı xärbi xezmätän azat itergä sorap, xökümätkä möräcägät itergä cıyına.

Ali Gilmi, Praga
XS
SM
MD
LG