Accessibility links

Кайнар хәбәр

Rusiä ekologları ere şirkätlär aqçasına ütkärelgän moxit kiñäşmäseneñ näticälärenä bik ömetlänmi


Rusiädäge biznesnıñ problemaları Mäskäwdäge xakimiat belän genä tügel, äylänä-tirä moxitne saqlawçı törle ictimaği oyışmalar belän dä bar, xörmätle tıñlawçılar. Alar Rusiäneñ ere şirkätlären ekologiägä iğtibar itmäwdä, tabiğätne pıçratuda ğäyepli. Läkin sişämbe könne Kreml'' başlanğıçı belän Mäskäwdä açılğan 3 könlek maxsus moxit kiñäşmäsen näq menä şul ere şirkätlär finanslıy.

Rusiä başqalasında sişämbedä tabiği baylıqlar ministrlığı oyıştırğan häm ilneñ ere şirkätläre finanslağan zur kiñäşmä açıldı, ul tirä-yün moxitne saqlaw mäs''äläsenä bağışlana. Läkin Rusiädäge asıl ekologlar monı barı tik Kremlneñ küz buyaw çarası dip kenä bäyäli. İgor Çestin Xalıqara Qırqıy tabiğät fondınıñ Rusiä bülekçäsen citäkli, anıñ fikerençä, bu cämäğätçelekne tınıçlandıru maqsatında ğına eşlänä häm anıñ ildäge ekologik problemalarnı çınlap torıp çişügä tä''sire bik az bulaçaq.

Audio, İgor Çestin

"Kiñäşmä barışında sez däwlät oyışmalarınnan tantanalı belderülärne şaqtıy ğına işetersez, läkin bez ber dä alar qaraşında tormıybız" di İgor Çestin. Tirä-yün moxit säyäsäte üzägeneñ mödire Aleksey Yablokov mäğlümatına qarağanda, Mäskäwdäge şul kiñäşmädä qatnaşuçı meñ yarım keşeneñ barı tik yaqınça 100-e genä törle ekologik törkemnärne wäkillek itä. Qalğannarı isä cıyınğa cirle häm federal'' xakimiat tarafınnan cibärelgän. İkençe ber qızıqlı fakt şul, Rusiä başqalasındağı ekologik kiñäşmäne, "Norilsk Nikel", "Lukoil", "Gazprom" häm "Sibirski Alüminiy" kebek ere şirkätlär finanslıy, läkin näq menä alar ilneñ tabiğäten pıçratuçı töp industrial'' törkemnär dä bulıp tora. Şuña da Mäskäw kiñäşmäseneñ axırğı qararları "teşsez" bulır dip kötelä di İgor Çestin.

Audio, İgor Çestin

"Şuşı cıyınnı finanslağan biznes keşeläreneñ redaksiä komissiäsendä dä, kiñäşmäneñ türendä dä utıruwı, alarğa bez qabul itärgä telägän qararlarnı ütkärmäw mömkinlegen birä" dip isäpli Xalıqara Qırqıy tabiğät fondınıñ Rusiä bülekçäsen citäklägän İgor Çestin. Tirä-yün moxitne saqlawçılarnıñ tänqit üzägennän töşmägän şirkätlärneñ berse bulıp "Norilsk Nikel" tora. Ul bar dönyada nikel citeşterüçe iñ ere şirkät sanala häm tabiğätne pıçratu ölkäsendä Rusiäneñ berläşterelgän energoçeltäre - EES belän berrättä tora. Ul üz eşlären alıp barğan yözlägän kvadrat kilometr qırlar häm bazlar kükert äçemäse häm awır metal qaldıqları belän ağulanğan xäldä yata. "Norilsk Nikel"neñ ekologiä öçen cawaplı maxsus wäkile Yelena Kovaleva, şirkät şuşı yıl başında ağulı matdälär çığarunı kisken kimetüne küz aldında totqan maxsus programma qabul itte dip belderä.

Audio, Yelena Kovaleva

"Bezdä aldağı 5-7 yıl eçendä bar texnologik tärtipneñ tulısınça üzgärtep qorıluwı küzdä totıla häm bu 2010-nçı yılğa Norilskidä ağulı matdälär çığarunı 70 protsentqa kimetäçäk" dip ışandıra cämäğätçelekne "Norilsk Nikel"neñ wäkile. Ämma tabiğät saqlawçılarnı bu hiç kenä dä tınıçlandırmıy, çönki alarnıñ ere şirkätlär belän köräşü ölkäsendä üz täcribäse bar. Ekologiä ölkäsendä xakimiat ğädättä industrial'' törkemnär yağında tora. İke yıl elek, "pıçratu salımın" kertergä tırışqan ekologlar taläben qarapağanda Rusiäneñ Yuğarı mäxkämäse üz qararın "Norilsk Nikel" faydasına çığarğan ide. Xäzer dä näq şundıy uq täqdim tikşerelä, läkin moña Rusiäneñ eşmäkärlär wä citeşterüçelär berlege qarşı çığa. Ul, häm anıñ artında torğan ere biznes, ekologiä salımın tülise urınğa şirkätlär aqçanı, citeşterüne çistaraq itä torğan yaña cihazlar aluğa sarıf itärgä tieş dip isäpli.

Kärim Kamal, Praga
XS
SM
MD
LG