Accessibility links

Кайнар хәбәр

Xalıqara Matbuğat İreklege bülägen alğan Musa Muradov: Çeçnyada eşläwçe jurnalistlarda qurqu xise


Uzğan töndä New Yorkta Xalıqara jurnalistlarnı yaqlaw komitetı 2003 yıl büläklären tapşıru tantanasın ütkärde. Bu abruylı büläkne aluçılarnıñ berse, bäysez "Goznensky Rabochy" gäzite möxärrire Musa Muradov. Anıñ süzlärençä, soñğı waqıtta Rusiä xökümäteneñ arta barğan basımı näticäsendä, mäglümät çaralarında Çeçnya mäsäläse küzdän çığıp bara

Musa Muradov ike Çeçen suğışın yaqtırtqan keşe, şuña kürä jurnalistlarnıñ bu ike çorda eşläw şartların cağıştıra ala. Anıñ süzlärençä, berençe suğış waqıtında, Yeltsin çorında, süz ireklege bulsa, xäzer menä inde 4 yıl barğan ikençe suğış waqıtında Rusiäneñ mäglümät çaraları Putin administratsiäseneñ köçle kontrole astında. Berençe suğış waqıtında bez türälärne, xärbilärne açıqtan-açıq tänqitli idek, xäzer isä KGB çorında şikelle qurqu xise barlıqqa kilde, di ul:

Audio (Musa Muradov)

Rusiäneñ xäzerge citäkçeläre Çeçen suğışın xalıqara terrorçılıqqa qarşı köräşneñ ber öleşe itep, ä Çeçen suğışçıların Äl-Qaidä belän bäyle itep kürsätergä tırışa. Muradov süzlärençä, 11 sintäber waqiğalarınnan soñ terrorğa qarşı köräş başlanğaç, Çeçnyada eşläw şartları tağı da awırayğan. Xäzer ul "Groznensky Rabochy" gäziten Mäskäwdän torıp çığara. Ul häm anıñ xäbärçeläre Çeçnyağa barğanda üzläreneñ jurnalist buluların yäşerergä mäcbür. Rusiä räsmiläre bıyıl Çeçnyada başta referendum, annarı prezident saylawları ütkärep, andağı tormış normalläşä, dip belderä. Ämmä, Muradov süzlärençä, qayber uñay üzgäreşlär buluğa qaramastan, respublikada wazğiät äle dä xärbilär kontrole astında:

Audio (Musa Muradov)

70 meñläp çeçen qaçağı äle dä kürşe İnguşetiädä yäşi. BMOnıñ Qaçaqlar komitetı mäglümätenä qarağanda Yevropada sıyınu ezläp yörgän 23 meñläp Rusiäleneñ kübese çeçennar. Xalıqara matbuğat İreklege bülägenä iä bulğan Musa Muradov fikerençä, Çeçnyadağı wazğiätne barı tik säyäsi yul belän xäl itep bulaçaq:

Audio (Musa Muradov)

"Ägär federal xakimiät, qarşı taraf belän säyäsi kileşü yulların taba almasa, Çeçnyada wazğiätneñ tiz arada yaxşı yaqqa üzgärüwe, qaçaqlarnıñ anda kire qaytuwı ikele. "

Xalıqara Jurnalsitlarnı yaqlaw komitetı üzeneñ bıyılğı bülägen Musa Muradovtan qala tağın 3 keşegä birde. Räsmi belderüdä äytelgänçä, Äfğanstan, Morokko häm Kubadan bulğan bu keşelär jurnalist wazifaların başqarğanda, şulay uq, zolım itelgän.

Ali Gilmi, Praga
XS
SM
MD
LG