Fransiädä ber genä sotsial mäsäläneñ dä başyawlığı kebek kisken problemağa äylängäne yuq ide bugenge qädär , şunlıqtan küräsen ilbaşı üze detallärgä qädär eşkä qatnaşırğa buldı. Chiraqnıñ çärşämbedä Elize sarayında çaqırılğan 400 qunaq aldında yasağan çığışı televidiniädä tapşırıldı. Chiraq ägär dä Fransiä dini maxallälärneñ taläplärenä baş isä, üz mirasın qorban itäçäk, ul kiläçägenä kompromis yasayaçaq. üz ruxın yuğaltaçaq dip söyläde. İlbaşı Fransiäneñ sekular kemlege qurqınıç astında dip belderde. 1905nçe yılda qabul itelgän Fransiä konstitutsiäse däwlät belän dinne nıq ayıra, fransuzlarnıñ bik zur öleşe öçen sekularizm din qädär möhim. Chiraq süzlärençä(audio) Sekularizm vicdan iregen garantiäli. Ul dingä ışanu yäki ışanmaw iregen garantiäli .Sekularizm başqa dinnärneñ köçläp tağıluına yul quymağan kebek här kemgä telägän dinnne irekle , tınıç räweştä totu mömkinçelegen birä.,
Fransiädä yäşäwçe 6 million möselmannıñ integratsiä probelmaları yanında anti semitizm köçlänä bara. Başyawlığı sonğı aylarda integratsiä dini çıdamlıq , milli üz añ turındağı debatlarda katalizatorğa äylände. Chiraq bu problema turında kiñ itterep söylägän berençe citäkçe bulıp tora. Ul nindi dä bulsa ber dinne kürsätkän kiyem, simvollärneñ mäktäplärdä kollej häm gimnaziälärdä urını yuq dip äytte. Ämma ul(audio) xaç, dawut yoldızı ,yaki fatima qulı kebek keçkenä,küzgä bärelmägän simvollärgä älbättä röxsät itelä.İkençe törle äytkändä şunduq nindi din belän bäyle ikennne kürsätkän kiyem qabul itelmi.
İlbaşı xökümätne bu prisn1plar nigezendä barlıq dini törkem häm politik partiälär belän kiñäşläşep qanun äzerlärgä çaqırdı. Kİçä ütkärelgän fiker beleşü , fikre soralğan franszularnıñ 69%nıñ andıy qanunnı yaqlawın kürsätte. üktäberdä äle bu 55% ide Ämma çirkäw, şulayuq möselman citäkçeläre yaña qanun kiräkmi problemalar ğına xasıyl itäçäk dip söyli Prezident andıy tänqitlärgä tigez mömkinçeleklär komisiäse , ayruça cämğiättä dini häm sekular çiklärne küzätäçäk sistema, dini mäsälälär belän eş itüçe däwlät xezmätkärläre öçen yaña qanun äzerlänäçäk digän cawap qaytardı. Ul şulayuq däwlät xastaxanälärdä ir at tabiplar tarafınna tikşerelüne kire qaqqan xästälärne tuqtatu öçen dä qanun äzerlänä dide . Bu äle sonğı waqıtlarda ğına möselman xatın qızınıñ alğa sörgän mäsälä bulıp tora. Möselman häm yähud bäyrämnäre öçen dä 2 kön östälsen digän taläpne kire qaqtı Chiraq.. Prezident ayrım din totuçı balalar teläsälär bäyräm könen uqıtuçıları belän kileşep, yal köne itep qullansın, möselman häm yähud bäyrämendä mektäplärdä sınaw, imtixannar ütkärelmäsen digän qulaylıq täqdim itte.Chiraq çığışına qarata reaksiä törleçä buldı. Küplär yawlıq xatın qıznı izü qısu simvole Sekular urında yawlıq bäyläw Fransiäneñ demokratik ruxına qarşı, qanun bik urınlı dip söyli.Fransiädä mäselman xatın qıznıñ xoquqları öçen köräşüçe törkem citäkşese jamile Çalabi yaulıq bäyläwçe xatın bolay da Fransiädä kimsetelä, qanun kiräkmäs ide, Chiraq çığışı diskriminatsiä mäsäläen citärlek itep añlattı dip belderde, AP:kä.Başqa ber farnsuz oyışması citäkçese Fadela Amara bu adım radikal islamçılarnıñ basımına qarşı kilü öçen faydalı bula dip äytte. Katolik çirkäwe isä dini simvoller turında qanunnar äzerläp, integratsiä eşen xäl qılıp bulmıy dip belderde. Mäktäplärdä başyawlığı 80-nçe yıllardan birle söyläşelgän probelma .Xökümät bu eşne mäktäplärgä qaldırğan ide. Bik provakativ bulmağan oçraqta yaulıqqa tawışlanuçı yuq ide. Ämma dä läkin sonğı yıllarda mäktäplärdä başyawlığı,päräncä şäkertlär tügel ä meçet mullaları, imamlar yäki öydägelärneñ mäcburlawı belän bäylände .Sistema sınala başlandı.Telisenme yuqmı yawlıq bugen dönyada politik islamnıñ simvolenä äylängän, radikal islamnıñ köçlänüe belän yawlıqqa antipatiä artaçaq dip kenä kötergä genä kiräk
färidä xämit,praga
färidä xämit,praga