Yevropa Berelege-Russiä mönäsäbätlärendä krizis bar digän fiker uzğan yılnıñ közendä bulğan Rimdäge Sumittan elek ük taralğan ide. Ul sumitta Russiä Çeçnä häm başqa mäsälälärne çitlätep ütü öçen Yevropa Berlegendäge ağza illär arasındağı ayırmalıqlarnı osta faydalandı. Yevropa Berlege-Russiä mönäsäbätläre turındağı raport proyektı bügen Yevropa Parlamentınıñ tışqı eşlär komitetında tauışqa quyılırğa tieş. Ul raslanğan xäldä, Yevropa Berlegendäge ağza illär häm Yevropa komissiäse öçen kiñäş funksiäsen ütiäçäk. Kiçä ük iğlan itelgän raport proyektında mäsälä ekonomika, cinayätçelekkä qarşı köräşü , urtaq resurslardan faydalanu kebek ölkälärdä Russiä belän urtaq kiñlek buldıruğa kilep terälgäç, süz belän eş arasında tirän upqınnıñ buluı küzgä çağıla dielgän. Şul säbäple anda Yevropa Berlege häm Yevropa Komissiäse Rusisägä qarata säyäsäten nigezdän tikşerergä tieş dielgän. Yevropa berelegeneñ çirattağı prezidentı İrlandiäneñ tışqı eşlär ministere Cowen tışqı eşlär komitetında yasağan çığışında bolay dide
Audio
"Soñğı vaqiğälär säbäple, Berlekneñ miniterlär sovetı häm Yevropa Komissiäse Rusisä belän mönäsäbätlärne küzdän kiçerergä tieş. Bez kiläşäktäge satulaşu strategiäsen bilgelärgä tieşbez. "
Raport proyektında Yevropa Berlegeneñ maqsätläre bolar bulırğa tieş dip añlatılğan. Berençedän, Yevropa Berlege mohitnıñ pıçranuı, illegal immigratsiä, cinayätçelek kebek mäsälälärdä Russiäneñ xezmättäşlegen buldırırğa tieş. İkençedän, keşe xoquqarı, demokratiä häm qanun xakimiäten bigeräk tä Çeçnädä nığıtu östendä eşlärgä tieş. Yevropa berlege zamança Yevropa standartlarına ber dä turı kilmägän Çeçenädäge vazğiät turında bertauıştan söylärgä tieş. Öçence urında sävdä häm ekonomik xezmättäşlek tora. Anda Yevropa Berlege Russiä nefte häm gazınnan bäylelege mäsäläsen küpertä häm Russiäneñ Yevropa berlege bazarına mohtac buluınıñ ähmiäten kimetä dielgän. Raportta Russiäneñ Partnerlıq häm Xezmättäşlek kileşüen Yevropa Berlegeneñ Könçığış Yevropadağı yaña ağzalarına şartsız cäyelderüne kire qağuı tänqitlängän. Şartlar arasında Estoniä häm Latviädän rus telle azçılıqqa taşlamalar yasau taläbe dä bar. Cowen Rusisäneñ alşartlar quyuın kire qaqtı häm Mäskävneñ berbere belän bäylänee bulmağan mäsälälärne yasalma räveştä berläşterergä tırışuın tänqitläde.
Audio
"Yevropa Komissiäse häm Yevropa Şurası , Russiä ber nindi dä logika bulmasa da, törle politik temalarnı üzara bäylärgä tırışa dip uylıy. Bezneñ Russiä belän energetika mäsäläsendä söyläşülärebez bar. Bu ayırım ber tema. Anı inde Rusisäneñ başqa ölkädäge mänfäğätläre belän bäyläp bulmıy."
Russiä Yevropa Berlegeneñ kiñäytelüe säbäple üzenä sävdä ölkäsendä kiläçäk zian öçen kompensatsiä taläp itä häm şulay uq äytkänemçä, Partnerlıq häm Xezmättäşlek kileşüen Könçığış Yevropa illärenä şartsız cäyelderüne kire qağa. Yevropa Berlege bolar häm Rusisä belän mönäsäbätlärdä üz aldında torğan başqa problemmalarnı niçek xäl itärä kiräklegen älegä belmi.
Färit İdelle, Praga.
Audio
"Soñğı vaqiğälär säbäple, Berlekneñ miniterlär sovetı häm Yevropa Komissiäse Rusisä belän mönäsäbätlärne küzdän kiçerergä tieş. Bez kiläşäktäge satulaşu strategiäsen bilgelärgä tieşbez. "
Raport proyektında Yevropa Berlegeneñ maqsätläre bolar bulırğa tieş dip añlatılğan. Berençedän, Yevropa Berlege mohitnıñ pıçranuı, illegal immigratsiä, cinayätçelek kebek mäsälälärdä Russiäneñ xezmättäşlegen buldırırğa tieş. İkençedän, keşe xoquqarı, demokratiä häm qanun xakimiäten bigeräk tä Çeçnädä nığıtu östendä eşlärgä tieş. Yevropa berlege zamança Yevropa standartlarına ber dä turı kilmägän Çeçenädäge vazğiät turında bertauıştan söylärgä tieş. Öçence urında sävdä häm ekonomik xezmättäşlek tora. Anda Yevropa Berlege Russiä nefte häm gazınnan bäylelege mäsäläsen küpertä häm Russiäneñ Yevropa berlege bazarına mohtac buluınıñ ähmiäten kimetä dielgän. Raportta Russiäneñ Partnerlıq häm Xezmättäşlek kileşüen Yevropa Berlegeneñ Könçığış Yevropadağı yaña ağzalarına şartsız cäyelderüne kire qağuı tänqitlängän. Şartlar arasında Estoniä häm Latviädän rus telle azçılıqqa taşlamalar yasau taläbe dä bar. Cowen Rusisäneñ alşartlar quyuın kire qaqtı häm Mäskävneñ berbere belän bäylänee bulmağan mäsälälärne yasalma räveştä berläşterergä tırışuın tänqitläde.
Audio
"Yevropa Komissiäse häm Yevropa Şurası , Russiä ber nindi dä logika bulmasa da, törle politik temalarnı üzara bäylärgä tırışa dip uylıy. Bezneñ Russiä belän energetika mäsäläsendä söyläşülärebez bar. Bu ayırım ber tema. Anı inde Rusisäneñ başqa ölkädäge mänfäğätläre belän bäyläp bulmıy."
Russiä Yevropa Berlegeneñ kiñäytelüe säbäple üzenä sävdä ölkäsendä kiläçäk zian öçen kompensatsiä taläp itä häm şulay uq äytkänemçä, Partnerlıq häm Xezmättäşlek kileşüen Könçığış Yevropa illärenä şartsız cäyelderüne kire qağa. Yevropa Berlege bolar häm Rusisä belän mönäsäbätlärdä üz aldında torğan başqa problemmalarnı niçek xäl itärä kiräklegen älegä belmi.
Färit İdelle, Praga.