Accessibility links

Кайнар хәбәр

Matbuğatqa qaraş: Qazanda häm Ufada


Çärşämbe könne, 3 martta nibarı ike genä tatar gäcite çıqqan. «Watanım Tatarstan”da räsmi xäbärlärdän, Tatarstan citäkçeseneñ Mixail Fradkov kandidaturasın xuplawınnan başqa, tänqidi häm mädäni mäqälälär bar. Rämilä Moratovanıñ yazması “Poçtağa sıra kilgän” dip atala. Tatarstannıñ poçta bülekçäläre qarşındağı kibetlärdä nindi genä aşamlıqlar yuq ikän. Gazetanıñ bu sanında Tatarstan iqtisat ministrlığınıñ yıllıq utırışınnan yazma, Mintimer Şäymievnıñ Çallıda buluı turında mäqälä häm Eçke eşlär ministrlığınıñ xäräkät iminlegen saqlaw idäräse belän bergä çığarğan quş bite bar. İñ zur häm qızıqlı material - Asiä Yunısovanıñ kürenekle yazuçı Mirğazıyan Yunıs turında mäqäläse häm anıñ belän äñgämä. Diñgez cile - şifalı dip atalğan mäqälädä Mirğazıyan Yunısnıñ törle illär buylap säyäxät itüe häm icat tormışı turında bik qızıqlı mäğlümatlär birelä. Bu yazmadağı şähär, il, utraw, keşe häm dä kitap isemnäre, yäğni zur xäref belän yazıla torğan süzlär, ber ensiklopediägä citärlek. Fikergä häm xäbärgä tığız bu yazmanı küplär gäcittän kisep alıp, al'bomında saqlar.

Şähri Qazan, ğädättägeçä, şähär xucalığına, milli mädäniätkä, ädäbiätkä zur iğtibar birä. Anda Robert Äxmätcanov şiğerläre häm xatın-xızlarğa bağışlanğan berniçä qızıqlı yazma basılğan.

Vremya i Dengi gäcite 5 yoldızlı Miraj qunaqxanäseneñ berençe çiratı açıluına bağışlanğan yazma bastırğan. Şunda uq şuşı qunaqxanäne tözegän Nira-Eksport firmasınıñ direktorı radik Şäymievnıñ räseme häm qunaqxanä turında cawapları birelgän. Avtomobil' sportı buyınça Yevropa çempionı radik Şäymievnıñ TAİF firmasın tügel, ä şuşı qunaqxanäne citäkläwe çın bulırğa oxşağan. Şähär gäcitläre häm Vremya i dengi latin älifbasın torğızu mäs’äläsen prokuratura häm mäxqämä qarawı turında yazmalar çığarğan.

Oppozitsion gäcitlärneñ iñ usallarınnan bulğan Novaya veçerkanıñ yaña sanı älege basmağa näq 5 yäş tuluğa iğtibar birä. Ğädättägeçä, bu sanda da respublika, şähär citäkçelären faş itä, citeşsezleklär turında tozlap-borıçlap söyli.

Älbättä, tänqit mäqäläläre härwaqıt uqırğa qızığraq. Qazanğa kilep citkän xäbärlärgä qarağanda bu atnada Ufadağı barlıq gäcitlärdä dä Novıe İzvestiä gäcitendäge ber yazma qabatlap bastırılğan. Anda Başqortstanda tatar teleneñ statusın yaqlağan häm tatar milläteneñ citäkçese kebek qabul itelgän ber şäxes - tatarstan prezidentı Mintimer Şäymiev turında süz bara. Anıñ tiskäre obrazın kürsätergä tırışsalar da, küp kenä uquçılar bu mäqäläne söyenep uqığannar. Çönki Başqortstandağı tatarlarnı Şäymiev yaqlıy, dip yazılğan bit anda. Ä tatarlar anda yaqlawğa moxtac. Ä Şäymievnıñ Başqortstanda açıq cämğiät qorırğa, millätlärgä tigez qararğa çaqırırğa xaqı barmı, digän sorawğa cawap bik ğadi. Nişläp inde berdäm Rusiädä ber millät wäkilläreneñ törle töbäklärdä yäşäwe turında açıqtan-açıq äytergä yaramasın. Mintimer Şäymievnıñ Berdäm Rusiä firkäsendä räistäş buluı, anıñ Rusiäneñ här töbägendäge xällärgä obyektiv bäyä birergä xoquqın ğına tügel, cawaplılığın da arttıra.

Äytergä kiräk, Şäymievqa häm tatarstanğa tiskäre mönäsäbät uyatırğa teläp tä, nigezdä qızıqsınu häm uñay tä'sir yasıy torğan bu mäqälädä keçkenä xatalar da bar. Mäsälän, moña qädär başqortstanda tatar teatrı bötendäy bulmağan dip äytelä. Säxibcamal Voljskaya uynağan nur teatrınnan başlap, berniçä tatar teatrı näq Ufa şähärendä häm xäzerge başqortstan cirendä ällä qayçan eşli başlağan. Tatar mäktäpläre dä soñğı yıllarda ğına açıldı dip äytü dä döreslekkä turı kilmi. Çönki patşa zamannarınnan uq anda meñnärçä tatar mäktäpläre, mädräsälär häm näşriätlär eşläp torğan. Xäyer, xäzerge çorda Başqortstanda tatar mäktäpläreneñ häm tatar basmalarınıñ eşläwe barı tik quanıçnı ğına arttıra. Moña hiçkem qarşı tügel. Nibarı, tellär tigezlege häm tatarlarnıñ tigez xoquqlı cirle xalıq sıyfatında tanıluı ğına sorawlar uyata.

Qısqası, Mäskäw gäcitendä bastırıp, Başqortstanda ideologik qoral sıyfatında cirle gäcitlärdä qabatlap bastırılğan Aleksandr Perovskiy mäqäläse Tatarstan cämäğätçelegeneñ eçen poşırmıy. İşetüebezçä, anı Qazanda çığuçı ber möstäqil gäcit bu atnada qabatlap bastırırğa teli. Qara buyawlar belän Şäymiev portretın yasawçılar üz maqsatlarına ireşmäde.

21 fevral'dä Komsomol'skaya pravda gäcitendä Başqortstanda tatar telen qısrıqlaw häm Äxmät Söläymanovnıñ ugro-finn, mordva, çuaş millätlärenä qarata bulğan tiskäre süzläre kiterelgän Marat Qadirov mäqäläse basılğan ide. Bu mäqälä şaqtıy ğına qızıqsınu uyatsa da, anı Tatarstanda ber genä gäcit tä qabatlap bastırmadı. Yaqın qärdäşläreneñ kileşmägän eş belän şöğellänüe Qazanda berkemne dä quandırmıy, monda mäs’äläne berkem dä quyırtırğa tırışmıy.

Rimzil Wäli

XS
SM
MD
LG