Julius Strauss üzeneñ raportın İntexarçilar yuğala digän süzlär belän başlap cibärgän häm bolay dip yazğan. Maskalı ruslar irtänge säğät ikedä öygä basıp kerep 21 yäşlek tol xatın Milana Ozdoyevanı köçläp alıp kitälär. Anıñ öç yäşlek qızı Sara häm äle ber yäşen dä tutırmağan ulı Mogamed qala. Yäş xatın soñğı aylarda öylärennän alıp kitelgän çeçen tollarınıñ berse. Alar Russiä FSBsınıñ qorbanı buldılar dip uylanıla. Keşe xoquqları oyışmalarınıñ väkilläre , alarnı urlau Russiädä sivil obyektlarğa höcümnärne buldırmau maqsäte belän potansial intexarçılarnı aulau bulıp tora digän fikerdälär. Andıy intexarçılar qara tolar dip atala. Memorial oyışması ağzası Nataşa Yestemirova ğinvar ayında ğına andıy 10 urlau vaqiğäse buldı. Alar intixarçı bula alalar digän şik säbäple urlandılar dip belderde. Qatır Yurt auılında yäşägän Milana Ozdoyeva vaqiğäse ayruça räximsez. Anıñ ire Batır uzğan yılnıñ Noyäberendä İnguşetiädä FSB tarafınan cäberlängändä ülgän bulğan. Şunnan soñ Milana ike balası belän tuğan auılında ğailäsenä qayta. Ul anda kilgäç ük FSB ofitserları anı sin intexarçı bulırğa teliseñ dip sorauğa tartalar. Änise Lübov Dubasnıñ añlatuına qarağanda, Milana Bu mäğnäszlek. Minem ike keçkenä balam bar . Min yäşärgä telim dip ätkän. FSB agentları tağı da kilälär häm bu märtäbä beräv sinen pasportıñ belän Russiägä säyäxät itte dip äytälär. Milana monı da döres tügel dip kire qağa. 10 könnän soñ ul urlana. Anıñ änise Lübov Duba qızımnı urlauçılar FSB agentları, min alarnı cirle administratsiä idaräsendä kürgän idem . Läkin, min FSBğa möräcäğät itkäç, anıñ komandirı bu xatqa ber närsä dä belmim dip äytte dip belderde. Groznıy bistäläreneñ bersendä 11 yäşlek Madina da 29 yäşlek änise Liza Mussayevanıñ qayda alıp kitelgänen belmi. Änise häm anıñ öç señlese maskalı şäxeslär tarafınnan qaydadır alıp kitelgän. Alarnıñ artında 4 yäştän alıp 18 yäşkä qädäre altı bala qalğan. Xäzer şuşı balalarğa tuğannarı belän kürşeläre qarıylar. Cirle xalıq alıp kitelgän xatınnarnıñ isän bulularına ışanmıylar. İkençe Çeçnä suğışı başlağannan birle meñärlägän ir-at häm xatın-qız üterelde yaki ezsez yuğaldı . Qayber mäyetlär xarabälärdä , çoqırlarda tabıla. Qayberläreneñ mäyetläre dä tabılmıy. Human Rights Watch häm Memorial ber insident turında täfsille, dälille mäğlümätkä iä. Enele-abilı Valid häm Aslan uzğan yılnıñ fävralendä Ruslar tarafınan öylärennän alıp kitelä. 31 yäşlek Valid sorauğa tartılğanda üterelä. 25 yäşlek Aslan eskäçägä duçar itelä. Sorau aludan soñ, alarnıñ ikesen dä yök maşinasına quyıp Groznıyda buş torğan ber zavodqa alıp baralar. Şartlatqıçlar bäyläp alarnı ber çoqırğa taşlıylar. Ber soldat Aslannıñ başına ata. Läkin, ul yaralanıp isän qala. Soldatlar kitkännän soñ, ul şartlağıçlardan qotılıp , abisınıñ mäyete belän İnguşetiägä qaça ala. Qorbannarnıñ ğailäsen väkillek itkän Groznıydağı Çeçen advokatı Aminat Xumaydovna Daily Telegraf gazetası xaberçese Straussqa bolay dip äytkän. "min üzem enemne, ulımnı häm küpkenä duslarımnı yuğalttım. Min 120 cäberläv vaqiğäse turında prokuraturağa , FSBğa häm xätta prezident Putingä yazdım . Ber nindi dä reaksiä bulmadı . Sez Könbatışta, Amerikada , Angliädä ber närsä dä eşlämisez. Sezneñ öçen bez terroristlar. "
Färit İdelle, Praga.
Färit İdelle, Praga.