Accessibility links

Кайнар хәбәр

Putin Räximovnı qabul itte


Başqortstan prezidentı Mortaza Räximov, Rusiä prezidentı inaugurasísında qatnaşu öçen, 6 may könne Mäskäwgä kitkän ide. Şul könne ük Vladimir Putin anı üzeneñ Nowo – Oğärewodağı rezidensísında qabul itkän. Comğa könne Başqortstan däwlät telewideniese häm radíosı här säğät başında şuşı oçraşu xaqında bik kütärenke käyeftäge xäbärlären citkerep tordı. Yañalıqlar programnarı xäbärlärendä äytelüençä, Vladimir Putin Başqortstan iqtisadınıñ küp ölkälärendäge uñışlarnı maqtağan ikän. Başqortstandağı küp kenä aldınğı täcribäne Rusiäneñ başqa töbäklärendä dä faydalanıp bulır ide dip tä beldergän imeş, Putin äfände. Yañalıqlarda äytelgängä ışansañ, Vladimir Putin yaqın arada Başqortstanğa kilergä dä teläk beldergän imeş. Älegä bu säfärneñ waqıtı täğäyen bilgele tügel di. Mäğlüm buluınça, bıyıl yün ayında başqort xalqı üzeneñ milli batırı sanalğan Salawat Yulayıvnıñ 250 yıllıq yübileyen bik zurlap ütkärmäkçe. Elek ük xäbär itep kilenüençä, bu bäyrämgä Rusiä prezidentın da zur qunaq sífatında çaqırırğa telilär ide. Menä şul çaqırunı, Başqortstan matbuğatı xäzer Putin Başqortstanğa kilergä teläk beldergän dip ikençegä borıp citkerä kebek. İke prezidentnıñ bergä – ber qalıp nilär xaqında söyläşüe turında ällä nilär dä uylap çığarırğa mömkin, älbättä. Moña Başqortstan prezidentı matbuğat üzäge ostarıp betkän inde. Räsmi matbuğat ta şuşı matbuğat üzäge äzerläp birgän şoma xäbärlärne genä cämäğätçelekkä citkerä.

Şulay da Putin belän Räximov äfändelär nilär xaqında söyläştelär ikän? Rusiä prezidentı Başqortstan citäkçesenä nindi uñaysız sorawlar birergä mömkin ide? Mäğlüm buluınça, bıltır dekäber ayında prezident saylawlarınıñ berençe turında ciñä almağaç, Mortaza Räximov Başqortstanda tatar tele statusın kütärergä wäğdä birgän ide. Ämma, biş ayğa yaqın waqıt ütsä dä, bu wäğdä ütälmäde. Alay ğına da tügel, Mortaza Räximov prezident bulıp utırğanda, bu mäsäläneñ uñay xäl itelmäyäçäge tämaman açıqlandı inde xäzer. Çönki saylawlarda ciñep çıqqannan soñ ul, tatar milli oyışmalarınıñ Başqortstanda tatar telenä dä däwlät tele statusı birü taläplärenä qarşı tar dairädä «tatarlar ber närsämne totsınnar» dip cawap birgän imeş. Räximov äfändeneñ bu cawabı anıñ moñarçı da äytelgän başqa «qanatlı» süzläre kebek ük cämäğätçelek arasında kiñ taralıp kitte.

Äye, Mortaza Räximov tatar tele statusına qağılışlı wäğdäsen ütämäde. Monıñ belän ul Rusiä prezidentın da, anıñ İdel buyı federal oqruğındağı wäkile Sergey Kirienqonı da qíın xälgä quya. Çönki Mortaza Räximov saylawlarnıñ berençe turında ciñelgännän soñ, Putinnıñ quşuı buyınça näq menä Kirienqo äfände Ufağa kilep, Başqortstan tatarlarına il citäkçelege häm Başqortstan xakímítları isemennän tatar telenä dä status bireläçäk dip ışandırıp yörgän ide. Älbättä, säyäsätneñ pıçraq äyber ikänlege ğasırlar däwamında raslanğan häm säyäsätçelärneñ, il türäläreneñ aldaşuı da yañalıq tügel inde. Ämma Başqortstan tatarları bu yulı üz teläkläreneñ ütäläçägenä çın – çınlap ışana yazğan ide şul, şuña kürä dä küñellärenä yuşqın bik qalın utırdı. Xätta qayber tatar zíalıları Mäskäw Kremle belän Başqortstan türäläre aldan kileşep, Başqortstan tatarların aldadılar, dip tä farazlí.

Niçek kenä bulsa da, Başqortstan tatar milli oyışmaları 7 may könne Rusiä prezidentlığına ant kitergän Vladimir Putinğa Başqortstanda tatar telenä dä däwlät tele statusı birüdä yärdäm sorap möräcäğät itülären tuqtamayaçaq kebek. Bu xaqta şuşı atnada Tatartsannıñ Başqortstandağı Säwdä – iqtisadí wäkilçelege citäkçese, Başqortstan Tatar kongressı Başqarma qömitetı räise urınbasarı Ramil Bignov belderde. Elegräk tä xäbär itelüençä, tatar mänfäğätlären yaqlap xäzer xalıqara oyışmalarğa da möräcäğätlär äzerlänä.

Vladimir Putinnıñ yañadan prezident bulıp saylanuına Başqortstan xalqı da, hiçşiksez, zur öleş kertte. Bıltır dekäber saylawlarında üzen yaqlawğa räxmät yözennän, Mortaza Räximov republíknıñ barlıq xakímít mömkinleklären eşkä cigep, Başqortstan xalqın Putinnı yaqlarğa cälep itä aldı. Saylawçılarnıñ 92 prosentı näq menä Putin äfände öçen üz tawışların birde. Xalıqnı qurqıtıp ta, qodalap – yumalap ta saylattıru ostalığı bar Başqortstanda. Distä yıllar däwamında hiçni üzgärmi.
XS
SM
MD
LG