''Üzgäreş öçen diplomat häm xärbi citäkçelär '' dip üzen atağan 26keşelek bu törkem prezident Bush AQŞnıñ tışqı säyäsätenä zian kiterä digän belderü yasarğa planlaştıra. Äytep kitkän 26keşe demokrat häm respublikan prezidentlar tarafınnan bilgelängän eleke diplomatlar yäki pensiädäge xärbi citäkçelär. Alarnıñ qayberläre mätbuğatqa birgän ängämälärendä Bush säyäsäte bez häm kollegalarbıznıñ yıllarça tırışıp ireşkän diplomatik näticälärne yuqqa çığara dip söylägän. Alar ayrım alğanda AQŞ citäklägän Ğıraq suğışı, Fransiä, Germaniä kebek illär belän xäzer salqınaya töşkän berektäşleklärgä işarä itä. Britaniädä dä eleke diplomatlar monnan 2 ay elek premyer T.Blairnı, anıñ Bushnıñ tışqı säyäsätenä yäbeşüen tänqitlägän belderü yasağan ide. Üzgäreş öçen xärbi citäkçe häm diplomatlar dip üzen atağan Amerika törkeme bez noyäber saylawlarında demokratik namzät John Kerryne yaqlau öçen oyışmadıq , bez Bush säyäsäteneñ AQŞnıñ küptänge berektäşleklärenä häm qıyınlıq belän qazanılğan abruyğa kilgän zian mäsäläsendä saylawçılarnıñ iqtibarın cälep itergä tırışabız dip äytä.Bushnıñ yañadan saylanu kampaniäsen alıp baruçılar belderü iğlan itelgänçe törkemgä cawap birmiäçäkbez dip äytsälär dä isemeneñ belenüen telämägän ber strategiäçe LAT birgän ängämäsendä ber taraflılıqta ğäyepläwgä şaqqatıp , ütkän atnada BMO İminlek Şurasında Ğıraqlılarğa ay azağında suverenlekne tapşıru turında AQŞ äzerlägän rezolutsiäneñ ber tawıştan qabul itelüen misal itep kiterep, törkemneñ belderüe saylawçılarğa täsir itär dip uylamim digän. Virginia Universitetında säyäsi analitik Larry Sabato bu fiker belän kileşe ,ul Azatlıqqa birgän ängämäsendä törkemdä ike möddät respublikan prezidentlar qulı astında xezmät itep soñraq Clintonnı yaqwçılar bar dip äytep (audio)
İsemlekne iqtibar belän qarap çıqtım. Anda taraf üzgärtkän demokratlar da, respublikannar da küp. Misal öçen şularnıñ berse Admiral Crowe başta prezident Bushqa xezmät itte 1992nçe yılda Bushnı tügel ä Clintonnı yaqladı .Ul Britaniägä ilçe itep cibärelep büläklände dide
Sabato törkemneñ Kerryne yaqlamıybız digän fikren kire qağa. Sabato süzlärençä
çönki bu keşelär här kön Kerry öçen eşlämi, yäki aña kiñäşlär birmi, ämma bu anı yaqlamiyıbız digän süz tügel.Bu tarafdar eşe , saylaw yılı tarafdarlıq yılı.. Üzenne bitaraf yäki moñı nindider tendensiä itep kürsätü minemçä nıq yıraqlaşu bula.
Ämma Waşingtonda American Universitetı säyäsi tarix prof. Alan Lichtman qaraşınça andıy tendensiä bar. Ul Azatlıq belän ängämä waqıtnda saylawçılar häm politik elitada xakimiättägä partiälärgä bigräk tä Ğıraq suğışın yaqlawçılarğa qarşı global xäräkät bar dip söyläde.Lichtman ''Üzgäreş öçen diplomat wä xärbi citäkçelär ''törkeme Bushnıñ ber taraflı säyäsäten ütkärü öçen borınğı berektäşleklärne çitkä qağuın häm AQŞnıñ xärbi quätenä genä tayanuın kürä, minemçä bu şäxeslär tırışıp eşlägän eşlären Bush yuqqa çığara dip uylawda xaqlı dip söyläde.Lichtman süzlärençä(audio)
Bush Amerikan tışqı säyäsäten töbe tamırınnan üzgärtte.Bush ğämälgä quyğan pre-emtiv doktrina nıq yañartılğan. Säyäsätne radikal räweştä üzgärtsän , dönyadağı häm Amerikadağı qaytawazı da köçle bula , çönki sin säyäsätçe,däwlät eşlekleläreneñ nindider waqıt tayanğan näticälärgä qarşı kilgän bulasın .
Lichtman respublikan strategiçeneñ AQŞnıñ Ğıraqtağı aksiäläre başqa illär tarafınnan yaqlana häm Ğıraq okupatsiäse BMO aşa tağı da kübräk yaqlaw kürä digän fikerlärne kire qağa.Lichtman(audio)
çınbarlıq şul ki, bu qıyın çorda AQŞnıñ xakimiätne ğıraqlılarğa tapşıru turındağı BMO rezolutsiän ütkärüe Ğıraqta alıp barğan hem küp kenä xalıqara kileşülärne kire qaqqan administratsiäneñ ber yaqlı säyäsäten ber dä zäğiflätmi dip belderä prof. Lichtman.
Administratsiä Kyoto, Anti-ballistik raketa kileşülärenän çigende ,import qorıçqa 18ay salım quyıp AQŞnıñ säwdä partnörların şulsanda Yevropa Berlegen cazalandırdı.
färidä xämit,praga
färidä xämit,praga