Qazanda 24-27 iyündä Tatar yäşläre forumı ütte. Bu forumğa tatar yäşläreneñ delegatları 15 ildän kilgän ide. Älbättä, Rusiäneñ tatarlar küp yäşägän töbäklärennän dä delegatlar küp ide. Alar arasında Penza şähärennän kilgän yäş cırçı Ğaliä Tipaeva da ide. Ğaliäne Tatar yäşläre forumınıñ Başqarma komitetı äğzası itep sayladılar. 27 iyündä, forumnıñ soñğı könendä, şul forumğa delegat bulıp kilgän distälägän yäş artistlar Qazannıñ Yäşlär üzägendä Ğala-konsert birdelär. Ğaliä Tipaeva üzeneñ “Dönya möselmannarı” cırı belän zalnı şaqqattırdı:
Dönya möselmannarı, borın zamannardan kilgän bezgä qalsın ädäpläre
Dönya möselmannarı, duslıq belän torıyk bergä, möselmannar ömmätläre.
Bu Ğaliä Tipaevanıñ “Dönya möselmannarı” cırınnan ber özek ide.
– Ğaliä, sin Qazanda Tatar yäşläre forumında qatnaştıñ. Forum siña nindi tä''sir qaldırdı? Anıñ kiräge barmı ide?
– Bez böten yaqtan cıyılğan yäşlär belän bik yaqşı aralaştıq. Forum bezgä bik oşadı, böten xalıqqa. Bik qızıqlı programmalar buldı. Yoşqar—Olağa da itep baqtılar üzebezne, Sabantuy bäyräme anda uzdırdılar şuşı waqıtta. Annan soñ Bulğarğa da barıp qaradıq. Kürsättelär bezgä Qazan artistların, bik oşadı üzebezgä. Miña wıt bik “Qazan” biyu ansamble oşadı: yäş qızlar, yegetlär bik yaqşı biedelär. Kostyumnarı bik kürkle ide. Forumnıñ kiräge bik zur ide. Şundıy meropriätielär bik yaqşı, bik kiräk uzdırığa yäşlär arasında.
– Qazan şähäre üze oşadımı? Elek bulğanığız barmı ide Qazanda?
– Min Qazanda bulğan idem ber-ike qat, küptän inde. Älege waqıtta Qazan yaqşırğan, bik äybät şähär bulğan. Qazançılar Qazannıñ ber meñ yıllığın uzdırığa äzerlänälär, şuña kürä şähärläre bik yaqşıra bara.
– Ğaliä, üzeñ turında berniçä süz.
– Min üzem tudım bik yıraqta, Qazaxstanda, Qarağanda şähärendä. Ä sigzänençe yıllarda bez qayttıq Penza şähärenä, minem ätiem-äniemneñ tuğan yağına. Ätiemnen atı Räşit Yunusoviç Tipaev. Ul tudı Paçelmskiy rayonda, Reşetin awılında. Ä äniem, İşqayıwa Örkiä İsxakovna, tudı Kamenskiy rayonda, Qabılkin awılında. Şundıy yaqın araları bulsa da, ä ber-bersen belmägännär, oçraşqannar Qarağandada ğına.
Qazaxstannan Penzağa kilgäç Ğaliä başta muzıqa mäktäbendä uqığan, annan soñ muzıqa uçilişçesın tämämlağan. Ğaliä çittän torıp Samara şähäreneñ mädäniät häm sänğat akademiäsenä uqırğa kergän häm Penza filarmoniäsında eşli başlağan. Sänğat akademiäsın betergäç, filarmoniäda tağı ike yıl eşlägäç, Ğaliä üzeneñ kollektivın oyıştırğan häm äle gastrol''lär belän konsertlar quya yöri. Uzğan sezonda Ğaliä Tipaevanıñ kollektivı Saratuda, Saranskida, Tübän Novgorodta, Ul''yanovskida konsertlar birgän. Tatar tamaşaçıları Ğaliäneñ cırların bik yaratıp qarşı alğannar.
– Ğaliä, sin üz repertuarıyñda nindi cırlar cırlıysıñ?
– Minem repertuarıymda bezneñ tatar xalıq cırlarıbız da bar, tatar kompozitorları cırlarıbız da bar, üzem yazğan cırlarım da bar. Şulay uq minem konsert programmama kerä biyu nomerları da.
– Ğaliä, sin Qarağandada tuğan, urıs şähäre Penzada üskän, nik tatar cırların yaratasın, nidän tatar cırların başqaruçı kollektiv tözergä uyladıñ?
– Yäştän birle äniem yaz buyına kiterä ide üzemne äbeqama, Rabiä Muxametcanovna İşqayıwağa, äniemneñ anasına. Äbeqayım mineke bik sälätle ide, bik cırlarğa yarata ide. Şul yäştän birle tıñlap, bik yaratıp qaldım bezneñ tatar xalıq cırların. İsemdä äldä dä cırlağanı beznen xalıq cırların, taqmaqların. Äbeqayım yırlağanda min dä anarğa quşılıp yırlıy idem. Ul miña bağıp härçaq äytä ide: “Ox, qızım, artistqa bulır, artistqa bulır”. İ şılay, şıl süzläre belän mine yulğa ul çığarğan bula. Üzemneñ konsert programmamda da, härçaq, berqaçan qaldırmıym, konsert programmama nomerlar tözegändä beznen tatar xalıq yırların da kergezäm. Min bik yaratam bezneñ xalıq taqmaqların.
Biek tawdan mengän çaqta sandalilarım taya
Aqlı külmägeñne kiep qaya bardıñ sin baya?
Bu Penza şähärennän yäş tatar cırçısı Ğaliä Tipaeva ide.
İrek Bikkin, Qazan-Penza
İrek Bikkin, Qazan-Penza
