Accessibility links

Кайнар хәбәр

Ufağa çın dörese niçä yäş soñ?


Mäğlüm buluınça, yün ayında Ufa üzeneñ 430 yıllıq yübileyen bilgeläde. Bik zur tantanalar oyıştırıldı şul uñaydan. Ämma başqort ğälimnäre Ufağa 430 yıl ğına tulu belän kileşmi. Alar fikerençä, Ufa küpkä borınğıraq şähär. Qayber başqort ğälimnäre Ufağa kimendä 1 meñ yıl disä, ikençe beräwläre bötenläy dä fästerä, Ufanıñ 2 meñ yıllıq taríxı bulırğa da mömkin dip cibärä andílar. Ufanıñ niçä yıllıq taríxı buluı turındağı bäxäslärne başqort ğälimnäre ike – öç yıl çaması elek ük quzğatqan ide. Qazannıñ 2005 yılda 1 meñ yıllıq yübileyen bilgeläyäçäge turında iğlan itelgännän soñ, Ufanıñ yäşe xaqında fiker alışular ayıruça qızıp kitte. Üzençä ber yarışqa çığu kebek qabul itelde bu xätta.

Häm menä Ufanıñ borınğılığı turında süzlärne quyırtu öçen tağın ber etärgeç kilep çıqtı. 8 yül könne Başqortstan däwlät telewideniese sensasí däräcäsendäge yañalıq dip ber xäbär tarattı. İmeş, tarixçı – ğälim, Başqortstan xalıqları assambleyäse räise Niäz Mäcitov citäkçelegendäge arxeoloğlar törkeme Ufa üzägendä qazınu eşläre alıp barğanda borınğı şähär qaldıqlarına tap bulğan ikän. Älege xäbär ışandırırlıq bulsın öçen, telewidenie jurnalistları qazınular barğan urınnan reportaj da kürsätte. Başqalanıñ Puşkin belän Worovskiy uramnarı kiseşkän cirdä alıp barıluçı tikşerenülärgä Ufa yuğarı uqu yortlarınıñ talipları da cälep itelgän. Sensasí urınınnan telewideniegä birgän äñgämäsendä Niäz Mäcitov qazınu eşläreneñ öç meterğaça tiränlektä alıp barıluın äytte häm biredä tabılğan äyberlärneñ bezneñ eranıñ 5- 6 ğasırlarına qarawın belderde. Şulay bulğaç, Ufağa nigez salınuğa da räsmi qabul itelgän 430 yıl ğına tügel, ä baytaq küberäk, di Niäz Mäcitov. Mäcitov äfändeneñ mantíğına tayansañ, Ufağa meñ yıl yarım tiräse kilep çığa. Älbättä ul monı kisterep kenä äytmäde, ämma Ufnıñ borınğılığın isbat itü öçen eşlärneñ tuqtalmayaçağın qatğí belderde başqort ğälime. Şulay itep Qazannıñ 1 meñ yıllığın bilgelägännän soñ Ufanıñ da 1 meñ yarım yıllığın, yä bulmasa 2 meñ yıllıq yübileyen bäyräm itärgä turı kilergä mömkin. Ägär inde başqort ğälimnäre kire qaqqısız dälillär kiterä alsa.

Ä älegä iske şähär urınında qazınu eşläre aldağı yıllarda da däwam itäçäk. Bu urın äle tikşerelüçe urınnan alıp Ufanıñ möselman ziratına qädär, dip belderä Niäz Mäcitov. Moñarçı tikşerenü barğan urında qazınuçı arxeoloğlar tapqan äyberlär bik küp tügel. Tabıldıqlar tuplanmasın elekke babalarıbıznıñ eş qorallarınıñ saqlanıp qalğan öleşläre häm nindider söyäklär genä täşkil itä. Şulay da republíknıñ räsmi mäğlümat çaraları Ufanıñ borınğı şähär buluına cämäğätçelek fikeren äzerläwgä kereşte inde.

Republík arxeoloğları Ufanıñ borınğıraq şähär buluın isbat itü öçen tırışlıq salsa, tözüçelär häm arxitektorlar Ufanı Kremlle dä itmäkçe. Başqaladağı «Selenä» dip isemlngän tözeleş şirkäte çınlap ta Kreml qompleksın tözergä cíına ikän. Tik Ufanıñ Kremle 1 meñ yıllar elek ük tözelgän başqa şähärlärdäge Kremllärdän ayırılıp toraçaq. Yaña ğına tözelgän zamança binalarnı berniçek tä borınğı itep bulmí inde, nişläsäñ dä. Alarğa tarix tuzanı tabiği räweştä qunarğa tieş.

Fänis Fätxi, Ufa.
XS
SM
MD
LG