Accessibility links

Кайнар хәбәр

Mäskäwdä “Umma” näşriätendä şuşı könnärdä Färit Asadullinnıñ “Moskva musulmanskaya” dip atalğan kitabı dönya kürde


Avtor üze bu kitapnı Mäskäw cämiğ mäçetneñ 100 yıllığına mäskäw möselmannarına büläk bularaq näşer itelde dip belderä. Kitapta Mäskäw tözelä başlağannan birle Mäskäw tarixı tatar, möselmannar tarixı belän tığız bäyläneştä bulğanlıqnı kürsätkän tarixi mäglümätlär bik küp birelgän. Mäsälän, mäskäwgä nigez saluçı dip tarixi şäxes Yuri Dolgorukinı atıylar. Mäskäw urtasında ul şäxeskä quyılğan häykäl dä bar. Färit Asabullin üzeneñ kitabında Yuri Dolğoruqi belän berlektä mäskäw şähärenä nigez saluçılarnıñ berse dip Stepan Kuçka digän keşene atıy. Häm ul keşe xristian dinen qabul itkän Bolğar keşese bulğan di avtor.Häm Yuri Dolğoruqi qıpçaq knyaze Äypneñ qızına öylängän buluın da tarixi mäglümätlärgä nigezläp kürsätä. Kitapta Mäskäw möselmannarı xaqında iñ berençe tarixı mäglümätlär belän bergä islamnıñ üseşe. İslamğa bulğan qarşılıqlar, islamğa xezmät itkän şäxeslärneñ Stalin lager'larında yuqqa çığuları häm Mäskäwdä bügenge könnärdä islamğa bulğan mönäsäbät tasvirlangan. İslam din ähelläreneñ ictimaği häm säyäsi tormışta totqan urınnarı. İslamnıñ könnän kön üsä barğan däräcäse dä kürsätelä bu kitapta.. Şul uq waqıtta Mäskäwdä islam dinenä bulğan qarşılıqlar da. Tarixi mäglümätlärgä nigezlänep. Bik açıq birelgän. Mäsälän Mäskäw tatarları öçen Sadıyk Yırzin familiäse bik tanış isem. Ul Mäskäw cämiğ mäçete tözegän keşe. Yırzinnar yortı da mäskäwdä berniçä bulğan. Alarnıñ bersendä bügenge köndä İslam mädäni märkäze urnaşqan.

Färit Asadullin kitabında Sadıyk Yırzinnıñ soñğı könnäre turında da mäglümät birä. Revolyuiädän soñ Sadıyk Yırzinnıñ barlıq yortları ätise mölkäte dä tartıp alına. Häm ul ğailäsen tuydırır öçen 1936 nçı yılğa, üzeneñ wafatına qädär Vaxtangova teatrında qarawılçı bulıp eşlärgä mäcbür bulğan.

“Möselman Mäskäwe” dip atalğan kitapta avtor tarixi çığanaqlarnı bik urınlı häm bik osta qullanğan. Kitap Mäskäw möselmannarı dip atalsa da, avtor Mäskäw belän genä çiklänmi, Rusiä häm dönya külämendä mäskäw möselmannarı bağlanışların birergä tırışqan. Biredä iñ inde üzgärtep qorular başlanğan yasalğan berençe xacğa baru tarixı da, mäskäwdäge mäçet tözeleşläre dä. Dini oyışmalarnıñ barlıqqa kilüe dä häm mäskäwneñ Yevropa öleşe dini idäräseneñ xalıqara yuğarılıqtağı eşçänlege xaqında da mäglümätlär tabarğa bula. Bıyıl Yırzinnar tözegän mäçet üzeneñ yöz yıllığın bilgeläp ütte. Rusiädä İslam dine ikençe räsmi din dip atala. Läkin mönäsäbät möselmannar kötkänçä tügel älbättä. İslamnı qısrıqlaw äle haman da däwam itä. Tik şulay da uñışlar, häm qayber citäkçelärneñ uñay qaraşı turında da turında da äytmi mömkin tügel. “Moskva musul'manskaya” kitabı avtorı Färit Asadullin belän bulğan äñgämädä dä süz şul turıda bardı.

XS
SM
MD
LG