Accessibility links

Кайнар хәбәр

Tınıçlıq saqlaw köçlären cıya almasa da BMO wäkilläre Ğiraqqa qayta


Ğiraqta demokratik reformalar barışın küzäter öçen ilgä tizdän BMO wäkilläre baraçaq. Ämma älegä qadär ber genä il dä BMO belgeçläreneñ iminlegen saqlar öçen Ğiraqqa üz xärbi köçlären cibärmäde. BMO räsmiläre tınıçlığın Amerika Quşma Ştatları citäkçelegendäge xalıqara köçlär saqlayaçaq. Bu isä, üz çiratında, Berläşkän Millätlär wäkilläreneñ suğıştan soñğı Ğiraqnı tözekländerü eşendä tulısınça bäysez bula almawına kiterergä mömkin.

Yaqınça ber yıl elek, BMOnıñ Ğiraqtağı wäkilçelegenä zur höcüm bulğan ide. Ul çaqta anda 22 keşe, alar arasında BMOnıñ maxsus wäkile Sergio Vieira de Mello hälak bulğan ide. Häm menä ber yılğa yaqın waqıt uzğaç Kofi Annannıñ maxsus wäkile Aşraf Cihangir Qazi citäkçelegendä ber törkem BMO räsmiläre yañadan Ğiraqqa kiläçäk. Kiçä Oyışmanıñ general sekratare Kofi Annan, BMO missiäse ike atna eçendä Ğiraqqa barıp citäçäk, dip belderde. Missiäneñ maqsatı – Däwlät Şurasın tözer öçen cıyılaçaq ilküläm konferensiädän başlap alğa taba reformalar barışın küzätü. BMO räsmiläreneñ säfäre ildäge qurqınıç iminlek şartları sürätendä baraçaq. Annan süzlärenä qarağanda, başta alarnıñ iminlege öçen AQŞ citäkçelegendäge xalıqara köçlär cawaplı bulaçaq: (audio) Ğiraqta BMO xezmätkärlären saqlar öçen üz xärbilären cibärüne sorap bez xökümätlärgä möräcäğät itsäk tä älegä zur uñışqa ireşä almadıq. Şunıñ öçen xalıqara köçlärgä ışanmıyça bezneñ başqa yulıbız yuq, dide Kofi Annan.

Berläşkän Millätlär Oyışmasınıñ tınıçlıq saqlaw ğaskärlärenä üz köçlären cibärgän Pakstanğa ömet zur ide, Ğiraqtağı missiä başlığı itep Pakstan diplomatı Qazi bilgelänsä dä – ömetlär aqlanmadı. Pakstan üz köçlären cibärmäde. Atna başında ilneñ mäğlümat ministrlığı, İslamabadnıñ Ğiraqqa ğaskär cibärü plannarı yuq, dip belderde.

BMOnıñ İminlek Şurası Ğiraqnıñ suverenlığın torğızu eşeneñ başında Berläşkän Millätlär toraçağı turında resolüsiäne 2 ay elek qabul itkän ide. Rezolüsiädä şulay uq, Ğiraqnıñ suveren xökümätenä xalıqara cämäğätçelek yardäm itäçäk, tınıçlıq saqlaw eşenä BMOnıñ maxsus köçläre cälep iteläçäk, dielgän ide. Ämma çit il keşelären urlawlar häm terror höcümnäre däwam itkändä bu çaralar berse dä mömkin tügel.

Berläşkän Millätlär Oyışması belgeçläre şulay uq İminlek Şurası äğzaläre arasında da fiker ayırmalıqları bar, dip belderä. Şuranıñ tışqı mönäsäbätlär bülegeneñ Quşma Ştatlarnıñ iminlek häm diplomatiä mäs''äläläre belgeçe Lee Feinstein, Azatlıq radiosı xäbärçesenä, şuşı bik kierenke çorda Berläşkän Millätlär Oyışmasınıñ maxsus köçlären Ğiraqqa cıya almaw – Amerikan diplomatları häm İminlek Şurasınıñ uñışlı xezmättäşlek itä almawın kürsätä, dip belderde. Häm bu uñışsızlıqnıñ tamırı tağın da tiränräk – Bush administrasiäseneñ Ğiraq suğışına mönäsäbätendä yata, dide Feinstein. (audio) Bik küp illär Ğiraq belän nişlärgä digän qarar qabul itkänçe – amerikada saylawlarnıñ uzuın kötä. Minemçä, bu bik qızğanıç, minemçä, bu ameraikannar häm yevropalılar, şulay uq başqalar öçen dä ükeneçle küreneş, dide İminlek Şurası wäkile.

Ğiraq citäkçeläre Berläşkän Millätlär Oyışması wäkilçegennän ğınwar ayında ütäçäk saylawlarğa äzerlänergä yardäm kötä. Şulay uq BMO räsmiläre qatnaşında waqıtlı däwlät şurasın tözer öçen ilküläm konferensiä äzerläner, dip kötelä. Bu cıyın 31nçe yül könenä bilgelängän ide. Cıyınğa äzerläner öçen, aña kübräk wäkillär cälep itü öçen tağın östämä waqıt soralğan. Jurnalistlar aldında Kofi Annan da bu xaqta belderde: (audio) Çaranıñ waqıtında uzduına qarağanda, anıñ oyışqan häm yaxşı äzerlängän şäkeldä ütüen möhimräk dip uyladıq. Häm bez kübräk wäkillär qatnaşsın öçen tırışlıqlarnı däwam itäbez, dide Annan.

BMOdağı Amerikan häm Britan wäkilläre – John Danford häm Emyr Jones Parry, çärşämbe könne Kofi Annan belän ayırım oçraşu uzdırunı sorağan. Oçraşuda süz BMO wäkilläreneñ Ğiraqqa baru plannarı, iminlek mäs''äläläre häm soñğı äzerleklär kürelgän ilküläm konferensiä turında süz barğan. Bu mäs''älälär turında Kofi Annan şulay uq İminlek Ğurasınıñ 15 äğzase belän oçraşuda da söyläşkän.

Alsu Qormaş, Praga
XS
SM
MD
LG