Keşedän dä qimmätle närsä yuqtır. Ber keşeneñ ğömere kiselü dä däwlät, cämğiät öçen dä zur yuğaltu. Uzğan atnada Çeçnyada häläk bulğan Sergey Nedorezovnı Qazanğa qaytarıp kümdelär. Elekke soldat qäberleklären, suğış urınnarın öyränüçelärneñ citäkçese Mixail Çerepanov Nedorezovnıñ häläk buluına ışanırğa telämi. Alar berniçä yıl buyı bergäläşep ikençe dönya suğışınnan birle qalğan soldat qaldıqların tabıp, jetonnar, çerep betkän dokumentlar buyınça suğışta häläk buluçılarnıñ isem-familiälären tergezgännär. Ä xäzer ğap-ğadi Tatarstan yegete üze cir quyınında. Anıñ ni öçen yäş kenä kileş dönyadan kitüen añlatuçı yuq. Çerepanov matäm mitingısında Kavkazdağı suğış baruın inqar itü mömkin tügel dide.
Tağın yul faciğäsе
Ber Nedorezov qına tügel, bik küplär yäş kenä kileş suğış qorbanı bula yäki bäxetsezlekkä duçar bula. Andıylarnıñ sanı zur. Uzğan şimbädä Tatarstannıñ Apas-Sember yunäleşe trassasında beryulı 13 keşe häläk buldı. Rusiäneñ berençe telekanalı bu xälne täfsilläp kürsätte. Ul'yanovskidan kilgän passajir “Gazel” mikroavtobusına zur tizlektäge “Volkswagen” kilep bärelgäç, mikroavtobusnıñ yağulıq gaz ballonnarı şartlağan, keşelär tereläy yanıp ülgän. Bu xäl Tatarstannı tetränderde. Çönki äle berniçä kön elek kenä Älmät rayonınıñ Appaq awılı yanında WAZ, UAZ häm KamAz maşinaları bärelep 8 keşe häläk bulğan ide. Saw-sälamät, çäçäk atqan yäştäge keşelär, xatın-qızlar, balalar. Äcäl millätne ayırmasa da, tatarlarnıñ xäwef-xätärdän çittä tormawı, kiresençä, iñ üzäktä buluı küzgä taşlana.
Prezident Mintimer Şäymiev älege faciğädä häläk buluçılar qärdäşläreneñ qayğıların urtaqlaştı. Küp avariälärneñ kilep çığu säbäplären citdi itep tikşerergä kürsätmä birde. Ämma wäzğıätne niçek üzgärtergä? Bıyıl yulda häläk buluçılarnıñ sanı 10% artqan dilär. Maşinalar küp, täcribäsez yörtüçelär dä, çit il inomarkaları belän yul östennän oçıp qına cilderergä yaratuçı saqsız maşina yörtüçelär dä citärlek. Ä bit uzışa-uzışa çapqan yullar Yevropanıñ autobannarı tügel, ä sikältäle häm tar ğına Rusiä yulları. Tatarstan Yevropa däräcäsendäge töbäk bulu maqsatınnan möstäqillek yulına çıqqaç yul tözü fondı yabılıp federal' üzäkkä küçerelde. Yevropa däräcäsendäge töbäklärdä ber yuldan maşinalar ber-bersenä qapma-qarşı yuldan yörmi, härqaysı ayırım trassadan cilderä. Andıy yullarnı tözü öçen aqçanı qayan tabası? Bu mäs’äläne säyäsiläşterü urınlı da tügelder. Ämma federal' däräcädäge yullarda da 2 polotno bulmaw timer maşinalar ağımınıñ tar ğına käcä suqmağınnan ber-bersenä qarşı baruı häläkätkä kiterä, älbättä. Soñğı ike yul faciğäsen añlatırğa tırışuçı ekspertlarnıñ qaraşları törle, ämma menä şuşı yulsızlıq häm xäräkätneñ köçäyue küzgä taşlanıp tora. Küräseñ, iqtisadıy üseş, möstäqillek, yul tözü häm yul häläkäte arasında elemtä bar. Xäyer, moña qarap yaqınnarın yuğaltqan millättäşlär, bigräk tä Semberdäge millättäşlärebez Medvedev ğailäseneñ faciğäse hiç ciñeläymi. Soñğı atnada ğına Tatarstan yullarında 60 yaqın keşe bälägä oçrağan, dilär. Xäyer, bu mäğlümätlärne äle tögällärgä kiräk.
Sişämbe könne Tatarstan yul tözü ministrlığı ГАИ belän berlektä yul xäwefsezlege turında brifing ütkärä. Şul uq temağa prezident citäkçelegendäge iminlek şurası utırışı da ütärgä tieş.
Paramagnitlı rezonans märkäze
Düşämbe könne zur säyäsi waqiğalar küp bulmadı. UNİKS tamaşalar zalında paramagnitlı rezonans buyınça bıyılğı Zavoyskiy büläkläre tapşırıldı. Bıyıl älege zur fänni däräcä akademik Kev Salixovqa häm Berlinnıñ irekle universitetınıñ ğalime Ditmar Şteliqqa tapşırıldı. Paramagnitlı rezonans digän fänni açış näq 60 yıl elek Qazanda Yevgeniy Zavoyskiy tarafınnan açılğan ide. Xäzer fänneñ bik möhim yaña tarmağınıñ märkäze Qazanda.
Ästerxannı onıtmadıqmı?
Düşämbe könne Qazannıñ 30 keşelek fol'klor törkeme xalıq icatın öyränergä Ästerxanğa kitte. Şul uq Ästerxannan borçulı xäbär kilde. Anda “Lotos” telekompaniäse aşa tatar häm kazax tellärendäge televidenie tapşıruları tuqtatılğan ikän. Avgust ayınnan Ästerxan tatarların tapşırudan mäxrüm itüçe qararnı РТР kompaniäse citäkçese Oleg Dobrodeev imzalağan. Älege çeterekle wäzğıätne “Azatlıq” radiosı jurnalistları öyränügä kereşte.
Rimzil Wäli
