Accessibility links

Кайнар хәбәр

Vladimir Putin Tatarstan citäkçesen üze bilgelärgä teli


Rusiä xökümäteneñ 13-nçe sintäbrdä prezident Putin citäkçelegendä uzğan kiñäytelgän utırışı il yazmışı öçen ğädättän tış ähämiatkä iä bularğa oşap tora. Rusiä xakimiateneñ terrorğa qarşı älegä qädär kürelgän çaraları näticäle bulmadı dip prezident Putin Rusiädä xakimiat bağanasın tağın da nığıtu kiräklege, üzeneñ bu uñaydan inde qayber üzgäreşlär dä planlaştıruı xaqında belderde. Küplär öçen bu kötelmägän närsä buldı.

Vladimir Putinne üzäkläşterelgän sovet çorın qaytarırğa tırışuda ğäyepläwçelär düşämbe könne, monıñ çınnan da şulay buluın raslağan yaña dälil aldı. Dälil bu yulı şaqtıy möhim. Süz inde Stalin gimnın qaytaru, yäisä KGB başlığı Andropovqa märmär taqtataş quyu turında ğına barmıy. Prezident Putin xäzer, sovet çorındağı kebek ük, töbäk citäkçelären bilgeläwne dä üz qulına alırğa teli. Alar cirle parlamentlar häm qanunçığaru mäclesläre tarafınnan saylanaçaq dip belderelsä dä, nämzätlärne Rusiä prezidentı üze täqdim itärgä cıyına.

Audio, Vladimir Putin

Bu ğadi ölkälärgä genä tügel, milli respublikalarğa da qarayaçaq, süz Rusiäneñ federativ nigezlären üzgärtü turında bara şulay itep. Putin täqdim itkän çaralar üzennän-üze federal'' Konstitutsiäne dä, respiblika konstitutsiälären dä üzgärtüne taläp itäçäk. Rusiäneñ ğadi ölkälärennän ayırmalı bularaq, üz däwlätçelegen nığıtırğa tırışqan Tatarstan häm Başqortstan kebek ere respublikalarğa şuşı yaña täqdim şaqtıy zur häm kötelmägän üzgäreşlär alıp kiläçäk. Xalıq tarafınnan saylanğan prezident alar möstäqillegeneñ töp bağanalarınnan berse bulıp tora ide. Putin çığışınnan añlaşılğança, ildäge totrıqsızlıq, bigräk tä Tönyaq Kavkazdağı xällär, andağı terror ğämälläre öçen cawaplılıq Rusiäneñ qüwät ministrlıqlarında tügel, ä başqarma xakimiattä ikän, çönki Rusiä prezidentı fikerençä, terror nigezendä eçsezlek, sotsial wä iqtisadi säyäsätneñ näticäle bulmawı, mäğärif ölkäsendäge citeşsezlek yata. Şuña kürä dä reformalar qüwät ministrlıqlarında tügel, ä başqarma xakimiattä bulırğa tieş - Putinneñ mantiğı şundıy. Ä iminlek öçen cawap birgän häm älegä qädär terrorğa qarşı tieşle çaralar kürä almağan maxsus xezmätlärne, kiresençä, nığıtu, alarğa kübräk aqça birü genä kötä. Prezident Putinneñ soñğı plannarına nindi qaraşta toruın belü öçen "Azatlıq" radiosı Qazandağı "Zvezda Povoljya" basması möxärrire Räşit Äxmätovka möräcäğät itkän ide. Ul bu xaqta bolay dide.

Audio, Räşit Äxmätov

Räşit Äxmätov fikerençä, Putin asılda sovet çorına qaytunı täqdim itä, häm ul üze bu çaralarnı mäğnäsez, tormışçan tügel dip bäyäli. Äxmätov 21-nçe ğasırda şulay idarä itü mömkin tügel dip isäpli.

Audio, Räşit Äxmätov

Tağın ber qızıq mäğlümat - Rusiäneñ Konstitutsiä Mäxkämäse äle 1996-nçı yılda uq töbäk citäkçelären barı tik xalıq qına saylap quya ala digän qarar çığarğan ide, xäzer isä Putin monı bötenläy iskä almıy. Bu ike närsäne genä añlata ala - yä ul monı bötenläy belmi, yä inde süzdä xoquqi däwlät tözüne, qanunnı xörmät itep yäşäwne yaqlasa da, Konstitutsiä mäxkämäse qararlarına iğtibar itmi. Ä inde Putinneñ şundıy qararğa kilüe artında nilär yata soñ digän sorawğa Räşit Äxmätov, ul ildä üz abruyınıñ kimüennän, ğomumän, cämğiatneñ açıqlığınnan qurqa dip cawap birä.

Audio, Räşit Äxmätov

"Zvezda Povoljya" basması möxärrire fikerençä, töbäk citäkçelären Mäskäwdän täqdim itep saylatu yaña dulqın rişwätçelek kenä tudıraçaq.

Audio, Räşit Äxmätov

Prezident Putinneñ düşämbe könne Rusiä xökümäte utırışında yasağan täqdimnäre tatar-başqort tormışınıñ üzägendä äle şaqtıy toraçağın farazlarğa bula, çönki möstäqillekkä omtılğan Tatarstan wä Başqortstannıñ tarixı yänä Mäskäwdä xäl itelügä taba awışa.

Kärim Kamal
XS
SM
MD
LG