Beläsezme bügen nindi zur bäyräm, duslar? Nindi zur häm yaqtı bäyräm bügen? Kön belän tönneñ közge tigez çağı. Uñış cıyunıñ tämamlanu çorı — Sömbelä bäyräme. Tatarlar häm ğomumän, törki xalıqlar, şulay uq fin-ugor häm başqa milli törkemnär bu bäyrämne küp ğasırlar buyı ütkärälär. Sömbel — ul borınğı şumerlar zamannarınnan uq babalarıbıznıñ telenä kergän süz. Şumbel, annarı sömbel, ul başaq, sarı, altın başaq, arış igeneneñ altın kebek balqıp toruın añlata. İsegezdäme, 21 martta tatarlar, qazaxlar, üzbäklär häm başqa bik küp xalıqlar Yaña yılnı qarşılıylar, Näwräz bäyrämen ütkärälär. Cir häm kük, yaz häm cılılıq, yaña tormışqa ömetlär bäyräme ul. Soñğı yıllarda uramnarda Näwrüz — möbäräkbad digän täbrik süzläre xätta şähär uramnarında da kürenä başladı. 14-15 yıl elek xätta çit il tatarları belän eşli torğan Watan cämğiäte Näwrüz çibäre digän matur häm uñğan qızlar bäygese dä ütkärgän ide. Näwrüz qayta başladı.
Ä menä Sömbelä bäyräme haman da äle ayırım awıllarda, mädäniät yortlarında qaywaqıtta ğına ütkärelä. Filologiä fännäre doktorı Marsel' Bakirov şuşı borınğı bäyrämneñ tarixın öyränep, Sömbelä bäyrämen bügen ütkärü tärtiben, ssenariyın yazğan. Bu ssenariy kitaplarda, jurnallarda basılıp çıqtı. Telägän keşe belä, Sömbelä bäyrämendä basuda arış költäse bulıp bizälgän matur qızlar bula, cir, tabiğät, tormış turında bäyetlär başqarıla. Döresen genä äytkändä, xalqıbıznıñ yäşäw räweşe Sabantuyı, Näwrüz, Sömbelä bäyrämnäre kebek istälekle häm qäderle mizgellärdä kürenä häm yäşlärne matur tormışqa cälep itä. Monda äxlaq tä, sänğät tä, tarix ta, xalıq icatı ta bar. Marsel' Bakirov ssenariy buyınça Möslim rayonı üzeşçännäre Sömbelä bäyräme yolasın äzerläp, säxnägä quyğannar, xätta Qazanğa kilep tä, tamaşanı kürsätkännär. Ber tatarlarnı ğına tügel, başqa millätlärne dä üzenä tartqan, ğaşıyq itkän bäyräm bu — Sömbelä.
Ä xäzer - sensatsiä. Sömbelä bäyräme turında İntertat elektron gazetası häm Tatarstan—Yaña ğasır telekompaniäse genä iskä aldı. Xätta Sömbelä bäyrämendä başqarıla torğan matur cırlar, taqmaqlar yazılğan audio—video tasma tabu da mömkin bulmadı. Qazan bötenläy başqa xislär häm waqiğalar belän yäşi. Anda borınğı, tarixi binalarnıñ urının qulğa töşerep, üz faydalarına käsep yortları tözü omtılışı köçleräk. Soñğı atnalarda internatsionalizm häm terrorçılıqqa köräş digän bulıp, milli tarix häm mädäniätkä şiklänep qaraw, basılu ğälämätläre kürenä. Bügen mäçet manarası belän qurqıtu häm Kulikovo qırı belän ğorurlanu tabiğiyraq häm köçleräk kürenä. Ä qızğanıç, küp aqça da, xämer dä taläp itmäs ide ul altın başaqnı häm qoyaş cılısın, xezmätne zurlağan Sömbelä bäyräme. Ägär dä ul bügenge zaman keşeläreneñ küñelenä ütep kersä.
Rimzil Wäli
