Tatar ictimaği üzäge Xäter könen bilgeläp ütärgä cıyına. Bu könne bar telägän keşe Qazannıñ İrek mäydanında cıyılıp, başqalanıñ üzäk uramnarınnan ütep, Söyembikä manarası yanında uzaçaq doğa qılularda qatnaşa ala. İnde niçä yıllar ğädäte buyınça Qazannı yawlap alğanda şähit kitkän ata-babalarıbznı iskä alu çarası Qazanda 15 oktäberdä uza.
Bıyıl da Xäter köne comğa, 15 oktäbergä bilgelän. Çönki, bilgele bulğança, Yawız İvan ğäskärläre Qazannı iske stil buyınça 1552 yılnıñ 2 oktäberendä alğannar. Şuşı datağa iäläşkänçä, 13 kön ayırmanı quşıp, 15 oktäberdä Xäter könen uzdıralar. Läkin, ğalimnär äytüençä, iske stil belän yaña stil arasındağı 13 könlek ayırma barı tik XX häm XXI ğasırlar äçen genä döres ikän. Ä Qazan alınğan XVI ğasır äçen bu ayırma nibarı 10 könne genä täşkil itä. Şunlıqtan, Xäter köne dä, bügenge kalendar’ğa küçergändä, 12 oktäbergä turı kilä, dip söyläde Azatlıq radiosına Qazan texnika universitetınıñ ölkän fänni xezmätkäre Rail Imamov.
Tarixi döreslekne qaytarıp, Xäter könen 12 oktäberdä uzdırırğa täqdim itep, Rail äfände inde berniçä yıllar däwamında Tatar ictimaği üzägenä möräcäğät itä. Läkin Rail İmamovnıñ Xäter könen 15 nçe tügel, ä 12 oktäberdä ütkärü täqdimen Tatar ictimaği üzägendä älegä qabul itmilär. Şunlıqtan, ul ber törkem dusları belän älege tarixi ğädelsezlekne tözätep, 12 oktäber könne şähit bulğan ata-babalarıbıznı iskä alu, alar ruxına doğa qılu çarasın uzdıra. Ul Xäter könen tarixi döreslekkä turı kiterep, 12 oktäber könne ütkärergä, tatar keşesenä, ul qaya ğına yäşäsä dä, bu könne ata-babalarıbıznıñ ruxına doğa qılırğa kiräk, dip sanıy. Qazanlılar isä, Rail İmamov belän bergä 12 oktäber könne Söyembikä manarası yanında säğät 12gä cıyılıp, anda 1552 yılda Qazannı yawlap alğanda şähit kitkän ata-babalarıbıznı iskä alu çarasında qatnaşa ala.
Gölnaz İlgizär