Suğutlarnıñ planı kire qağıldı . Aqyort süzçese Scott McClellan Bagdad kürşe illär xärbiläreneñ üz territoriäsendä alıp baraçaq operatsiälärgä borçıla ,şulayuq koalitsiä komandirları da üzläreneñ komanda strukturasında bulmağan xärbilär kürergä telämi dip söyläde. Londonda urnaşqan Strategik Tikşerülär öçen Xalıqara İnstitutta xärbi belgeç Philip Mitchell süzlärençä(audio)
cirdäge barlıq köçlär ber komanda häm kontrol sistemasında torsa qapma qarşılıqlar ixtimale bik az.koordinatsiä bulmasa, ber komanda astındağı köçlär belän başqa ber komandadağı köçlärneñ naçar kommunikatsiä säbäple berberse belän bäreleşüe mömkin. Suğutlar iyül ayında Ğıraqnı totrıqlandıru öçen BMO qaramağında 20-30meñ ğäskäri urnaştıru täqdime belän çıqtı. Bu planda çişelmägän sorawlar da bar ide. Misal öçen qaysı illär xärbilär cibäräçäk?. Çığımnarnı kem tüliäçäk? Riyadh elegeräk üz xärbilären cibärmiäçägen äytep quydı. Çönki Ğıraq xökümäte ilneñ eçke eşlärenä qatnaşu potensialı bar digän qurqu belän kürşe illär xärbilären telämäwen äytep quydı. Şunnan soñ suğutlar Aljir, Bangladeş, İndoneziä, Malaizia,Marokko häm Pakstannan xärbilär cälep itergä tırıştı. Riyadh möselman xärbiläre BMO tarafınnan kontrol itelgän komanda strukturasında toraçaq , möselman xärbiläreneñ kilüe belän Ğıraqtağı koalitsiä köçläre kimetelmäskä tieş dip basım yasap kilde. Bu şartlar, AQŞ BMOnıñ mäxsus resolutsiäse bulmıy Ğıraqqa basıp kerdä digän möselman dönyasında kiñ cäyelgän uy fikergä taşlama bulıp tora. Möselman xökümätläre AQŞ citäklägän koalitsiä köçlärenä xärbilär cibärergä ber dä aşıqmadı, çönki alar Waşingtonnıñ xärbi aksiäsen raslağan bulıp kürenerbez dip qurıqtı.Suğut inisiativasınıñ kire qağıluı , bälkim dä ozaq waqıt möselman illäreneñ Ğıraqnı totrıqlandıru eşenä qatnaşmayaçağın añlata. Nigezdä Riyadnıñ qatnaşaçaqlar äytkän möselman illäre dä ikilänep tora ide. Pakstan prezidentı Pervez Muşarraf başqa möselman illäre qatnaşqan oçraqta ğına İslamabad xärbilären Ğıraqqa cibäräçäk digän ide.(audio)
Prinsıpta Ğıraqta solıx häm ahänlek urnaştıra alabız ikän Pakstan yardäm itergä teli .Ämma berençedän Ğıraq xalqı bezneñ kilüebezne telime şunı belergä tieşbez. Pakstan berdänber il bulırğa telämi, başqa möselman illäre dä quşulu turında qarar birergä tieş.Ayruça Pakstannıñ riza buluı öçen BMOnıñ manadatı bulırğa tieş.
İndoneziä bıyıl başlarında ägär BMOqısalarında bulmasa ,ideanı yaqlamayağın beldergän ide.Liviä citäkçse M.Qadafi ike ay elek koalitsion köçlär çigennännän soñ ğına suğutlarnıñ täqdime qabul itelä ala, yuq isä möselman xärbiläre okupatsion köçlärneñ ber öleşe bulaçaq dip äytkän ide. Suğutlarnıñ täqdime bilgele bulğança başta AQŞtarafınnan yaqlanğan ide. Kiçä inisiativa kire qağılsa da, Amerika yäki Ğıraq räsmiläre möselman illären xärbilär cibärüläre öçen alternativ tırışlıq kürsätäçäkme ber nindi işarälär kürenmi älegä.Waqıtlı Ğıraq xökümäte premyere İyad Allawi may ayında qayber möselman illärennän xärbilär sorasa da . Älegä Qazaxstan belän Azerbaycan ğına Ğıraqqa ğäskärilär cibärde.
färidä xämit
Söğüdlärneñ Ğiraqta BMO kontrolendä möselman xärbilären buldıru täqdimen AQŞ kire qaqtı
Suğut Ğäräbstäne Ğıraqta oyıştırılaçaq saylawlar waqıtında BMO xezmätkärlären saqlau öçen BMO kontrolendä möselman illäre ğäskärilärennän toraçaq ber köç oyıştırunı täqdim itte. Waşington bu täğdimne räsmi räweştä kire qağıp, AQŞ komandirları häm Ğıraq xökümäte, koalitsiäneñ komanda strukturasında tormayaçaq bu köçlärgä qarata saqlıqlı mönäsäbät kürsätä digän añlatma birde. Waşington bu inisitiavanı kire qaqa, ämma Ğıraqta iminlek urnaştıruda qatnaşır dip AQŞ ömed itkän möselman illäre köçläre qaydan kiler ikän ?