Accessibility links

Amerikada ütkän prezident saylawlarında John Kerry ciñelüen tanıdı


Aldan farazlanğança, amerikan saylawçıları üzğan töndä yaqınça bertigez ike öleşkä bülende. 4 yıl elek şikelle, bu yulı da ciñüçene şunduq äytep bulmadı. Ğömüm sannarğa qarağanda, saylawçılarnıñ 58 millionnan artığı üz tawışın George Bushqa birgän. John Kerry annan 3 million-yarım tawışqa qalışa. Yağni, Tatarsan yä Rusiädä şikelle turı saylawlar bulsa, Bushnı xäzer ük ciñüçe diep bulır ide. Tik Quşma Ştatlar prezidentı il buylap cıyılğan ğömüm tawış sanı belän tügel, ä maxsus saylawçılar kollegiäse tarafınnan bilgelänä. Här ştatnıñ, yäşägän xalıq sanına qarap, bu kollegiädä bilgele sanda saylawçısı bar. Äytik, Vermont, Montana kebek keçkenä ştatlarnıñ 3 tawışı bulsa, iñ zur ştat bulğan Californianıñ 55 tawışı bar. Bu tawışlar tulısı belän ul ştatta ciñep çıqqan namzätkä birelä. Prezident bulu öçen 538 tawışnıñ yartısın, yağni 270ne alırğa kiräk. Älegä Bushnıñ 254, Kerrynıñ – 252 tawışı bar. Bush – Texas, Florida, Tönyaq Carolina kebek ere ştatlarda ciñsä, Kerry – California, New York, İllinoyda ciñde. Soñğı 3 bäxäsle ştattan: İowa, New Mexico häm Ohiodan barı tik Ohio ğına ciñü öçen kiräk külämdä tawış birä ala, bu ştatnıñ kollegiädä 20 tawışı bar. Şulay itep, 4 yıl elek prezident saylawların Florida xäl itkän bulsa, bıyıl – Ohio. Ohiodan kilgän näticälärgä qarağanda anda 140 meñläp tawış östenlek belän alda Bush bara. Menä şunı iskä alıp, çärşämbedä Aq Yort räsmie Andrew Card, Bushnıñ ciñep çığaçağına şiklänmäwen belderde:

Audio (Andrew Card): "Ohioda prezident Bush 140 meñ tawış östenlek belän alda bara. Ştat särkätibe äytüençä, şartlı tawışlar isäpkä alınğan oçraqta da, bu ayırmanı uzu mömkin tügel."

"Şartlı tawış" digäne – isemlektä bulmağan, yä isä nindider säbäptän saylaw xoquqları şikle kürengän keşelär birgän tawışlar. Ohioda alarnıñ sanı 250 meñ çaması dip sanala. Xäzer demokratlarda, menä şul tawışlar isäpkä alınğannan soñ Kerry alğa çığır digän ömet bar. Kerrynıñ vitse-prezidentı urınına däğwa itkän John Edwards, Bostonda cıyılğan tarafdarları aldında här tawış öçen köräşergä wäğdä itte:

Audio (John Edwards): "John Kerry häm min amerika xalqına wäğdä itäbez, bu saylawlarda här tawış xisapqa alınaçaq."

Ohio ştatı qanunnarı nigezendä saylaw räsmilärenä tawışlarnı tikşerep çığu öçen 10 kön waqıt birelä, şartlı tawışlar şunnan soñ ğına sanala.

Berniçä säğättän Kerry tarafdarları köräştän çığarğa qarar itte. Kerry Bushqa şaltıratıp üzeneñ ciñelüen tanıdı.

-Ali Gilmi
XS
SM
MD
LG