Uzğan yılnıñ azağında dikberneñ 26-nda İrannıñ Bam şähärendä köçle cir teträve buldı. Xäräbälär astında qalğan isän keşlärne häm mäyetlärne ezläv ğinvar ayında da dävam itte. Näticädä 25 meñnän küberäk keşeneñ hälak buluı açıqlandı. Qotqaru eşlärendä qatnaşqan amerikan tabibı Goodman Yaña Yıldan soñ bolay dip belderde.
Audio
"Min kürgän küpçelek keşelär eç, baş auırtuları, cilkä imgäkläre belän kilälär, yılıylar, yılıylar häm yılıylar. Alar aşıy almıylar, aşıy almağaç, organizmları qorıy, öyläre cimerelgännektän alar çadırlarda yäşilär , alarğa salqın tiä. Här närsä üzara bäylängän."
Ğinvar başlarında AQŞ ğäläm korabı 1997-nçe yıldan soñ berençe märtäbä Marsqa uñışlı räveştä qundı. NASA administratorı Sean Okeefe monı qotlap bolay dide.
Audio
"Bu NASA öçen bik zur tön. Min komandım belän bik ğorurlanam häm bez Marsta. Bu ğädättäntış zur uñış."
Fevral ayında Makedoniä prezidentı Boris Traykovskiy oçqıç qazasında hälak buldı. Bosnia Eçke Eşlär Ministerlege süzçese Veyzagiç bu xaqta bolarnı äytte.
Audio
"Qızğanıç ki, bez Makedoniä väkilçelegen Bosnianıñ Mostar şähärendäge xalıqara konferensiägä kiterüçe oçqıç bärelep töşkän digän xäbärneñ döreslegen raslıybız. SFOR köçläre oçqıç qaldıqların taptı häm oçqoçtağı barlıq keşelärneñ hälak bulğanın rasladı."
Martnıñ 11-ndä Madridda poezdlarğa quyılğan bombalarnıñ ber ük vaqıtta şartlauı näticäsendä 200 keşe hälak buldı 2 meñ tiräsendägese yaralandı. İspaniä premiere Hoze Maria Aznar qısqa vaqıt ütkännän soñ bolay dide
Audio
"Bu massa külüm üterü häm başqa terror aktları kebek monı da ber närsä belän dä aqlap bulmıy Terrorizm suqır tügel. Alar İspan bulğannarı öçen genä ütereldelär."
Bu aksiä öçen soñğaraq Al-Qaida belän bäyläneşe bulğan İslam militantları ğäyeplände. Läkin, xakimiätlär başta monıñ öçen Bask separatistları ğäyeple dip belderdelär. Berniçä könnän soñ ütkärelgän saylaularda Ğıraqtağı suğışnı yaqlağan xökümät ciñelde. Martnıñ 25-ndä Sintäber 11-ndäge höcümne tikşerüçe AQŞ komissiäsendä anti-terror buyınça öç prezidentnıñ kiñäşçese bulğan Riçard Klark tanıqlıq itte. Ul prezident Buşnı terror mäsäläsenä tieşle iğtibar birmävdä ğäyepläde häm Ğıraq suğışı xata buldı dip belderde
Audio
"Minem AQŞ prezidentınıñ Ğıraqqa intervensiäsen tänqitlävemneñ säbäbe bu- komisisä bu xaqta minnän soramasa da, min bu xatqa kitapta küp yazdım – prezident Ğıraqqa basıp kerüe belän AQŞnıñ terrorğa qarşı suğışın zäğiflätte."
Mart azaqlarında Taşkent häm Buxarada bombalar şartladı, atışular buldı. İñ kimendä 19 keşe hälak buldı. Üzbäkstan prezidentı İslam Kärimov monıñ öçen Hezb ut-Tahrir oyışmasın ğäyepläde.
Audio
"Bez uzğandağı vaqiğälärne beräm beräm tikşerep sabaq alırğa teläsäk , bu höcümnärneñ çittän torıp yaxşı planlanğanın häm äzerlängänen küräbez. Yaqlau aqçası häm mömkinlekläre bulğan radikal üzklärdän kilä."
Berençe Mayda Yevropa Berlegenä 10 yaña ağza alındı häm ağzalar sanı 25-kä citte.
Audio
Yaqınça ber atnadan soñ Görcstannıñ Acariä provinsiäsendä vazğiät kiskennäşte. Anıñ citäkçese Aslan Abaşidzanıñ , prezident Saakaşvili belän köç sınaşuı şöker vatandaşlar suğışına kitermäde. Xalıq baş kütärüe säbäple, Abaşidze Acariädän kitte. Sakaşvili televidneiädä bolay dide
Audio
"Görçelär Aslan qaçtı Acariä irekle . Min bu ciñü belän härkemne qotlıym. Görcstan berdäm bulırğa tieş. Baş kütäregez. Görcstan berdäm bulaçaq."
Maynıñ 9-nda Mäskäv yaqlağan Çeçnä citäkçese Axmäd Qadırov İkençe Dönya Suğışı Ciñü Köne uñayınan ütkärlerä torğan paradnı qarağanda tribunada bomba şartlauı näticäsendä üterelde. Putin bu xatqa bolay dide
Audio
"Axmäd Qadırov Maynıñ 9-nda milli bäyrämebez vaqıtında hälak buldı. Ciñü bäyrämendä ul ciñüçe bulıp arabızdan ayırıldı."
İyün azağında AQŞ Ğıraqnıñ süverenlığın torğızdı. AQŞnıñ sivil administratorı Paul Bremer 28-nçe iyündä bolay dip belderde.
Audio
"Ğıraqlılar kiläçägegez öçen cavaplılıqnı üz qulığızğa alırğa tieşsez. Militsionerlarığıznı häm soldatlarığıznı, xatınnarığıznı häm balalarığıznı üterüçelärgä, nefteütkärgeçläregezne häm energetika elemtägezne şartlatuçılarğa qarşı toru belän ömetle kiläçäk tudıra alasız."
August urtalarında 202 ildän 10 meñnän artıq sportçı Afinada Cäyge Olimpia Uyınnarına qatnaşu öçen ciıldı.
Audio
Küplär Grek qorılmaları vaqıtında äzer bulmas dip borçılsalar da, uyınnar uñışlı ütte
Sintäberneñ 1-ndä çeçennär citäklägän suğıçılar Beslanda mäktäpne basıp alıp meñnän artıq balanı, ana-atanı, uqıtuçılarnı totıq itep aldılar. Öç könnän soñ şartlaular, atışular qabınıp kitte
Audio
300-dän küberäk totıq, yaqınça yartısı balalar üterelde. Qayber raportlağa qarağanda, qorbannar sanı küberäk bulırğa tieş. Parlament komissiäse äle dä bu fäciğäne tikşerü belän mäşğul. Prezident Putin televiziädä yasağan çığışında bolarnı äytte.
Audio
"Elegeräk äytkänemçä, bez törle krizislarğa, başkütärülärgä häm terror höcümnärenä duçar buldıq. Läkin, xäzer bulğannar keşeleksez häm teroristlarnıñ moña çaqlı bulmağan växşilege bulıp tora. Bu prezidentqa, parlamentqa yäsiä xökümätkä qarşı çığu tügel. Bu böten Russiägä , xalqıbızğa qarıy. Bu millätebezgä höcüm bulıp tora. "
Sintäber ayında Sudannıñ Darfur regionında humanitar fäciğä buldı. BMOnıñ belderüenä qarağanda, xökümät yaqlı ğäräp militsiäse nigezdä qaratänle 50 meñ afrikanlını ütergän. Alar ber milionğa yqqın keşene yäşägän cirlärennän quıp cibärüdä dä ğäyeplände. AQŞ dävlät sekretarı Colin Powell monı genosit dip atadı. Üktöber ayında Norvegiäneñ Nobel Komitetı räise Ole Danbolt Mjoes Solıx buyınça Nobl büläge lauriäten iğlan itte.
Audio
"Norvegiäneñ Nobel Komitetı 2004-nç yıl öçen Tınıçlıq buyınça Nobel bülägen demokratiä häm solıxnı tärräqqi itterügä kertkän öleşe öçen Waangari Maathaiğa birergä qarar itte."
Maathai bu büläkkä layıq bulğan berençe afrikan xatın-qız bulıp tora. Ul Afrikada 30 milionnan küberäk ağaç utıru eçenä yardäm iktäne , xatın-qız häm balalarnıñ xoquqların yaqlağanı öçen bu büläkkä layıq tabıldı. 9-nçe Üktäberdä Afğanistanda prezident saylauları ütkärelde. Vaqıtlı prezident Karzay saylaularda ciñep çıqtı. Üktäberneñ 17-ndä Belorusta konstitutsiäne üzgärtü öçen referendum ütkärelde. Bu üzgäreş prezident Lukaşenkoğa öçençe märtäbä üz kandidatlığın quyu mömkinlegen birü öçen kertelde. AQŞ Dövlät departamentı süzçese Richard Boucher Belorus xalqına üz telägän irekle häm ğadel belderü mömkinlegeneñ birelmävenä qızğanıç belderde. Noyäberneñ ikesendä AQŞta prezident saylauları ütkärelde. Prezident Buş yañadan saylandı. Noyäbeneñ 11-ndä Fälästinnärneñ citäkçese Yasir Arafat Parij yaqınnarında ike atna xastaxanädä qalğanna soñ, anda vafat buldı. Xastaxnäneñ baş tabibı Estripeau bolay dide
Audio
"Fälästin İdaräsenneñ prezidentı Yasir Arafat Clamarttağı Persi Xärbi xastaxanäsendä noyäberneñ 11-ndä irtänge säğät 3 30da vafat buldı."
Noyäber azağında Ukrainada prezident saylaularınıñ ikençe turı ütkärelde. Premier minister Viktor Yanukoviç ciñde dip iğlan itelgäç, oppozitisä kandidatı Yuşenkonıñ yüzär meñlägän taraftaraı Kievta häm başqa şähärlärdä xalıqara küzötüçelär tarafınan zur xärämläşülär buldı dip bäyälängän saylaularnıñ näticäsenä protest belderdelär.
Audio
Dikäber başlarında Ukraina Yuğarı Mäxkämäse saylaularnıñ näticäse manipulätsiälände digän näticägä kilde. İkençe tur saylaular 26-nçe dikäberdä yañadan ütkäreläçäk. Yuşenko üz taraftarlarına bolay dip belderde
Audio
"Bügen Yuğarı Mäxkämä xakimnarın mäxsus alqılağız. Alar bügen çın qähärmannar."
Bu belderüdän soñ ike atna vaqıt uzğaç, Avstriä tabipları Yuşenkonı sintäber ayında dioxin belän belä torıp ağuladılar digän näticägä kilgän buluların belderdelär.
Färit İdelle, Praga
Audio
"Min kürgän küpçelek keşelär eç, baş auırtuları, cilkä imgäkläre belän kilälär, yılıylar, yılıylar häm yılıylar. Alar aşıy almıylar, aşıy almağaç, organizmları qorıy, öyläre cimerelgännektän alar çadırlarda yäşilär , alarğa salqın tiä. Här närsä üzara bäylängän."
Ğinvar başlarında AQŞ ğäläm korabı 1997-nçe yıldan soñ berençe märtäbä Marsqa uñışlı räveştä qundı. NASA administratorı Sean Okeefe monı qotlap bolay dide.
Audio
"Bu NASA öçen bik zur tön. Min komandım belän bik ğorurlanam häm bez Marsta. Bu ğädättäntış zur uñış."
Fevral ayında Makedoniä prezidentı Boris Traykovskiy oçqıç qazasında hälak buldı. Bosnia Eçke Eşlär Ministerlege süzçese Veyzagiç bu xaqta bolarnı äytte.
Audio
"Qızğanıç ki, bez Makedoniä väkilçelegen Bosnianıñ Mostar şähärendäge xalıqara konferensiägä kiterüçe oçqıç bärelep töşkän digän xäbärneñ döreslegen raslıybız. SFOR köçläre oçqıç qaldıqların taptı häm oçqoçtağı barlıq keşelärneñ hälak bulğanın rasladı."
Martnıñ 11-ndä Madridda poezdlarğa quyılğan bombalarnıñ ber ük vaqıtta şartlauı näticäsendä 200 keşe hälak buldı 2 meñ tiräsendägese yaralandı. İspaniä premiere Hoze Maria Aznar qısqa vaqıt ütkännän soñ bolay dide
Audio
"Bu massa külüm üterü häm başqa terror aktları kebek monı da ber närsä belän dä aqlap bulmıy Terrorizm suqır tügel. Alar İspan bulğannarı öçen genä ütereldelär."
Bu aksiä öçen soñğaraq Al-Qaida belän bäyläneşe bulğan İslam militantları ğäyeplände. Läkin, xakimiätlär başta monıñ öçen Bask separatistları ğäyeple dip belderdelär. Berniçä könnän soñ ütkärelgän saylaularda Ğıraqtağı suğışnı yaqlağan xökümät ciñelde. Martnıñ 25-ndä Sintäber 11-ndäge höcümne tikşerüçe AQŞ komissiäsendä anti-terror buyınça öç prezidentnıñ kiñäşçese bulğan Riçard Klark tanıqlıq itte. Ul prezident Buşnı terror mäsäläsenä tieşle iğtibar birmävdä ğäyepläde häm Ğıraq suğışı xata buldı dip belderde
Audio
"Minem AQŞ prezidentınıñ Ğıraqqa intervensiäsen tänqitlävemneñ säbäbe bu- komisisä bu xaqta minnän soramasa da, min bu xatqa kitapta küp yazdım – prezident Ğıraqqa basıp kerüe belän AQŞnıñ terrorğa qarşı suğışın zäğiflätte."
Mart azaqlarında Taşkent häm Buxarada bombalar şartladı, atışular buldı. İñ kimendä 19 keşe hälak buldı. Üzbäkstan prezidentı İslam Kärimov monıñ öçen Hezb ut-Tahrir oyışmasın ğäyepläde.
Audio
"Bez uzğandağı vaqiğälärne beräm beräm tikşerep sabaq alırğa teläsäk , bu höcümnärneñ çittän torıp yaxşı planlanğanın häm äzerlängänen küräbez. Yaqlau aqçası häm mömkinlekläre bulğan radikal üzklärdän kilä."
Berençe Mayda Yevropa Berlegenä 10 yaña ağza alındı häm ağzalar sanı 25-kä citte.
Audio
Yaqınça ber atnadan soñ Görcstannıñ Acariä provinsiäsendä vazğiät kiskennäşte. Anıñ citäkçese Aslan Abaşidzanıñ , prezident Saakaşvili belän köç sınaşuı şöker vatandaşlar suğışına kitermäde. Xalıq baş kütärüe säbäple, Abaşidze Acariädän kitte. Sakaşvili televidneiädä bolay dide
Audio
"Görçelär Aslan qaçtı Acariä irekle . Min bu ciñü belän härkemne qotlıym. Görcstan berdäm bulırğa tieş. Baş kütäregez. Görcstan berdäm bulaçaq."
Maynıñ 9-nda Mäskäv yaqlağan Çeçnä citäkçese Axmäd Qadırov İkençe Dönya Suğışı Ciñü Köne uñayınan ütkärlerä torğan paradnı qarağanda tribunada bomba şartlauı näticäsendä üterelde. Putin bu xatqa bolay dide
Audio
"Axmäd Qadırov Maynıñ 9-nda milli bäyrämebez vaqıtında hälak buldı. Ciñü bäyrämendä ul ciñüçe bulıp arabızdan ayırıldı."
İyün azağında AQŞ Ğıraqnıñ süverenlığın torğızdı. AQŞnıñ sivil administratorı Paul Bremer 28-nçe iyündä bolay dip belderde.
Audio
"Ğıraqlılar kiläçägegez öçen cavaplılıqnı üz qulığızğa alırğa tieşsez. Militsionerlarığıznı häm soldatlarığıznı, xatınnarığıznı häm balalarığıznı üterüçelärgä, nefteütkärgeçläregezne häm energetika elemtägezne şartlatuçılarğa qarşı toru belän ömetle kiläçäk tudıra alasız."
August urtalarında 202 ildän 10 meñnän artıq sportçı Afinada Cäyge Olimpia Uyınnarına qatnaşu öçen ciıldı.
Audio
Küplär Grek qorılmaları vaqıtında äzer bulmas dip borçılsalar da, uyınnar uñışlı ütte
Sintäberneñ 1-ndä çeçennär citäklägän suğıçılar Beslanda mäktäpne basıp alıp meñnän artıq balanı, ana-atanı, uqıtuçılarnı totıq itep aldılar. Öç könnän soñ şartlaular, atışular qabınıp kitte
Audio
300-dän küberäk totıq, yaqınça yartısı balalar üterelde. Qayber raportlağa qarağanda, qorbannar sanı küberäk bulırğa tieş. Parlament komissiäse äle dä bu fäciğäne tikşerü belän mäşğul. Prezident Putin televiziädä yasağan çığışında bolarnı äytte.
Audio
"Elegeräk äytkänemçä, bez törle krizislarğa, başkütärülärgä häm terror höcümnärenä duçar buldıq. Läkin, xäzer bulğannar keşeleksez häm teroristlarnıñ moña çaqlı bulmağan växşilege bulıp tora. Bu prezidentqa, parlamentqa yäsiä xökümätkä qarşı çığu tügel. Bu böten Russiägä , xalqıbızğa qarıy. Bu millätebezgä höcüm bulıp tora. "
Sintäber ayında Sudannıñ Darfur regionında humanitar fäciğä buldı. BMOnıñ belderüenä qarağanda, xökümät yaqlı ğäräp militsiäse nigezdä qaratänle 50 meñ afrikanlını ütergän. Alar ber milionğa yqqın keşene yäşägän cirlärennän quıp cibärüdä dä ğäyeplände. AQŞ dävlät sekretarı Colin Powell monı genosit dip atadı. Üktöber ayında Norvegiäneñ Nobel Komitetı räise Ole Danbolt Mjoes Solıx buyınça Nobl büläge lauriäten iğlan itte.
Audio
"Norvegiäneñ Nobel Komitetı 2004-nç yıl öçen Tınıçlıq buyınça Nobel bülägen demokratiä häm solıxnı tärräqqi itterügä kertkän öleşe öçen Waangari Maathaiğa birergä qarar itte."
Maathai bu büläkkä layıq bulğan berençe afrikan xatın-qız bulıp tora. Ul Afrikada 30 milionnan küberäk ağaç utıru eçenä yardäm iktäne , xatın-qız häm balalarnıñ xoquqların yaqlağanı öçen bu büläkkä layıq tabıldı. 9-nçe Üktäberdä Afğanistanda prezident saylauları ütkärelde. Vaqıtlı prezident Karzay saylaularda ciñep çıqtı. Üktäberneñ 17-ndä Belorusta konstitutsiäne üzgärtü öçen referendum ütkärelde. Bu üzgäreş prezident Lukaşenkoğa öçençe märtäbä üz kandidatlığın quyu mömkinlegen birü öçen kertelde. AQŞ Dövlät departamentı süzçese Richard Boucher Belorus xalqına üz telägän irekle häm ğadel belderü mömkinlegeneñ birelmävenä qızğanıç belderde. Noyäberneñ ikesendä AQŞta prezident saylauları ütkärelde. Prezident Buş yañadan saylandı. Noyäbeneñ 11-ndä Fälästinnärneñ citäkçese Yasir Arafat Parij yaqınnarında ike atna xastaxanädä qalğanna soñ, anda vafat buldı. Xastaxnäneñ baş tabibı Estripeau bolay dide
Audio
"Fälästin İdaräsenneñ prezidentı Yasir Arafat Clamarttağı Persi Xärbi xastaxanäsendä noyäberneñ 11-ndä irtänge säğät 3 30da vafat buldı."
Noyäber azağında Ukrainada prezident saylaularınıñ ikençe turı ütkärelde. Premier minister Viktor Yanukoviç ciñde dip iğlan itelgäç, oppozitisä kandidatı Yuşenkonıñ yüzär meñlägän taraftaraı Kievta häm başqa şähärlärdä xalıqara küzötüçelär tarafınan zur xärämläşülär buldı dip bäyälängän saylaularnıñ näticäsenä protest belderdelär.
Audio
Dikäber başlarında Ukraina Yuğarı Mäxkämäse saylaularnıñ näticäse manipulätsiälände digän näticägä kilde. İkençe tur saylaular 26-nçe dikäberdä yañadan ütkäreläçäk. Yuşenko üz taraftarlarına bolay dip belderde
Audio
"Bügen Yuğarı Mäxkämä xakimnarın mäxsus alqılağız. Alar bügen çın qähärmannar."
Bu belderüdän soñ ike atna vaqıt uzğaç, Avstriä tabipları Yuşenkonı sintäber ayında dioxin belän belä torıp ağuladılar digän näticägä kilgän buluların belderdelär.
Färit İdelle, Praga