Berär şähärdäge ayırım ber bazar yazmışı millätneñ kiläçägenä dä, xäzergesenä dä ällä ni yoğıntı yasamıy. Läkin, awıllardan kilep, millek, käbestä –kişeren satıp yatqan, şul tirädä yäşägän tatar zıyalıları oçsızraqqa rizığı-fälänen satıp alğan, şunda oçraşıp gäp qora torğan, köz aylarında mäşhür Arça yaqlarınnan kilep konsertlarnı tamaşa qılıp bulğan, xätta üzenä kürä ber klubqa äylängä bazar yabıla digän süz qazan xalıqnı şok xälenä kiterde. Süz Qazannıñ mäğlüm Çexov bazarı xaqında. Bazar tiräsendä tağı şaw –şu.
Bez bu uñaydan, bazarnıñ idäräsenä möräcäğät ittek. Ni öçen xalıq, nigezdä ğadi intelligentsiä yäşägän rayonda bazarnı yabalar. Bazar idäräsendä citäkçe köne buyı nindider kiñäşmädä ide. Särkätip qısqa ğına itep, bezgä bolay añlattı. Qazannıñ Waxitov rayonı başlığı, yäğni bazar urnaşqan rayon citäkçese qarar çığarğan, bazarnıñ ber öleşen yabarğa. Palatkalarda satu öleşen. Ä bazarnıñ sovet çorında tözelgän binada urnaşqan öleşe eşläyäçäk. Yabılğan öleşendä närsä bulır, anısın älegä äytä almıybız dip belderde.
Qazanda bügenge köndä 36 bazar eşli. Häm alarnıñ härqaysı Xoday birmeş ber könne eşläwdän tuqtap qaluı ixtimal. Ni öçen disägez, Qazan xakimiät başlığı da, bazarlar turında qarar çığarğan bulıp çıqtı. Qazan şähär xakimiäteneñ Säwdä buyınça idärä citäkçese wazifaların başqaruçı Nadejda Tyulenova söyli:
N.T.Min äytä alam. Qazan xakimiäte başlığı dekaber başında bazar säwdäsen tärtipkä kiterü turında qarar çığardı. Bu qarar nigezendä, barlıq bazarlar da, qağidälärgä turı kilmägän oçraqta, eşlämäyäçäklär. Yaña yılnıñ berençe ğinwarınnan şähärneñ tarixi öleşendä, 1 iyüldän böten şähärdä dä.
R.C.Ä qağidälärgä turı kilmägän bazarlar Qazanda küpme soñ?
N. T. Min äytä almıym. Bez bügenge köndä tikşerü, inventarizatsiä uzdırabız. Annan soñ qarar qılırbız. Alar bazarlarnı qağidälärgä turı kiterer öçen älegä waqıt bar.
Monnan berniçä kön elek kenä Qazannıñ Adoratski uramındağı bazar tiräsendä dä ğawğa quptı. Sanitar normalarğa turı kilmi dip, Qazan xakimiäte bazarnı yabarğa qarar çığarğan, ä satuçılar, alarnıñ xucaları, bazar äybät dilär. Xalıq alar tarafında. Çönki oçsızraq rizıqnı şunnan yünätälär. Yaqında ğına yaña tözelgän dä, elegräk açılğan da säwdä üzäkläre dä bar yuğisä. Şunnan ğına alası da bit kiräk-yaraqnı. Läkin, ğadi xalıqnıñ kesäsen teşli ikän bäyälär. Şuña bazar qäderle.
Şulay itep, qaysı Qazan bazarın nindi yazmış kötä, kiläçäktä bilgele bulaçaq. Ä älegä yabılğan bazarlar urınında, yäki şul tirädä törle säwdä üzäkläre açıla tora. Älbättä, bazarlar ğauğasız ğına yabılmıy. Ğadi xalıqqa bit oçsız tuar kiräk bulsa, anda satuçılarğa kön itärlek bulsa da tabış kiräk. Bazar yabılsa bit, alar da waqıtlıça bulsa da eşsez qalalar. Alarnıñ xoquqların kem yaqlar? Säwdägärlärgä yärdäm itü komitetına köne buyı şundıy cawap buldı.
Bez, kileşmiçä, bu xälgä bernindi dä añlatma birä almıybız. Tulı informatsiäne alar ğına belä. Ber yartı säğät- qırıq minuttan soñ şaltıratıp qarağız äle.Alar digäne, komitet citäkçeläre inde.
Yarar. Dimäk, meñyıllıq aldınnan, Qazan bazar reformaların da küräçäk. Bu yaxşımı-naçarmı, här kem üz kesäsennän çığıp bäyäli. Läkin, bügenge köndä mäğlüm Qazan bazarı yazmışı, qazanlılarnı ğına tügel, böten respublikadan ağıluçı bazar klientların borçıy. Läkin, äytep ütelgänçä, alar yıraq, alar digänem, älege dä bayağı, citäkçelär, ä xalıq añlarğa, qayçanda bulsa yaxşı bulaçaq digän süzlärgä ışanırğa telämi.
Räfis Cämdixan.
