Amerika Quşma Ştatları citäkçelege härzaman üzeneñ köçle dollar säyäsätenä tuğrı buluın belderep kilä, xörmätle tıñlawçılar. İlneñ finans ministrı John Snow monı xäbärçelär belän oçraşqan sayın qabatlap tora.
Audio, John Snow
"Dollarnı köçle totu Quşma Ştatlarnıñ küptänge säyäsäte ide häm bu xäzer dä şulay, köçle dollar bezneñ däwläti mänfäğätlärebezgä turı kilä" di amerikan finans ministrı. Monı yış qına prezident Bush üze dä belderä. Läkin BNP Paribas bankı wäkile Brian Fabbri süzlärenä qarağanda, dönya bazarındağı täräqqiat näticäsendä Washingtonnıñ bu säyäsäte inde üzgärgängä oşap tora.
Audio, Brian Farbbi
"Alar köçle dollar säyäsäten alıp baru turında söylilär, ämma bu inde xäzer üzgärde. Köçle dollar säyäsäte urınına alar xäzer bazar taläplärenä nigezlängäne turında söyli başladı. Yäğni alar, aqçanıñ çın bäyäsen bazar üze bilgelärgä tieş häm Quşma Ştatlarnıñ iqtisadı köçle bulğanda dollar da köçle bulaçaq dip uylıy, läkin bu alay tügel" di iqtisad belgeçe Brian Fabbri. Dollarnıñ bu atnada tağın da asqa tägäräwenä Quşma Ştatlarnıñ iqtisadi üseşe turında kötelgängä qarağanda yamanraq sannar çığuı säbäp buldı. Atnakiç amerikan xökümäte ildäge qullanuçılarnıñ küpme aqça sarıf itüe, yortlar satunıñ niçek baruı, eşsezlek däräcäseneñ nindi buluı xaqında mäğlümat bäyän itte, alar Quşma Ştatlar iqtisadınınıñ farazlarğa qarağanda köçsezräk buluın kürsätte. Dollarnıñ oçsızlanuına Amerikadağı ike defitsit ta zur yoğıntı yasıy - berençedän, bu säwdä defitsitı, Quşma Ştatlar çittän mallarnı, alarnı üzennän çığaruğa qarağanda, kübräk satıp ala, häm ikençedän, budjet defitsitı - çığımnarın amerikan däwläte üze çığarğan häm çit illärgä satqan qimmätle qäğäzlär xisabına qaplap bara. Ägär dä bu qäğäzlärne satıp alu kimesä, dollarnıñ oçsızlanuı tağın da tizlänäçäk dip belderä belgeçlär. Niçek kenä säyer yañğıramasın, dollarnıñ oçsızlanuı Quşma Ştatlar iqtisadı öçen faydalı küreneş, ul il eçendäge täräqqiatkä tiskäre yoğıntı yasamıyu, kiresençä, amerikan mallarınıñ dönya buylap satıluın arttıra, çönki alar arzanaya. Näq şul säbäple dollarnıñ euroğa qarata arzanayuı, döresräge euronıñ dollarğa qarata üsüe Yevropa illäre iqtisadına zur zian kiterä, çönki annan kilgän mallarnıñ bäyäse arta häm alarnı alu kimi. Pänceşämbedä Fransiäneñ finans ministrı Herve Gaymard, dollarnıñ tübän tägäräwe hälakätkä kiterä ala digän kisätü belän çıqtı. 1999-nçı yılda euro äyläneşkä kertelgändä anıñ bäyäse 1 dollar 18 cent ide. Soñraq dollar şaqtıy nığıp alsa da, soñğı yıllarda euroğa bireşä başladı häm bu könnärdä euroğa qarata üzeneñ tarixtağı iñ tübän noqtasına töşte.
Kärim Kamal
Audio, John Snow
"Dollarnı köçle totu Quşma Ştatlarnıñ küptänge säyäsäte ide häm bu xäzer dä şulay, köçle dollar bezneñ däwläti mänfäğätlärebezgä turı kilä" di amerikan finans ministrı. Monı yış qına prezident Bush üze dä belderä. Läkin BNP Paribas bankı wäkile Brian Fabbri süzlärenä qarağanda, dönya bazarındağı täräqqiat näticäsendä Washingtonnıñ bu säyäsäte inde üzgärgängä oşap tora.
Audio, Brian Farbbi
"Alar köçle dollar säyäsäten alıp baru turında söylilär, ämma bu inde xäzer üzgärde. Köçle dollar säyäsäte urınına alar xäzer bazar taläplärenä nigezlängäne turında söyli başladı. Yäğni alar, aqçanıñ çın bäyäsen bazar üze bilgelärgä tieş häm Quşma Ştatlarnıñ iqtisadı köçle bulğanda dollar da köçle bulaçaq dip uylıy, läkin bu alay tügel" di iqtisad belgeçe Brian Fabbri. Dollarnıñ bu atnada tağın da asqa tägäräwenä Quşma Ştatlarnıñ iqtisadi üseşe turında kötelgängä qarağanda yamanraq sannar çığuı säbäp buldı. Atnakiç amerikan xökümäte ildäge qullanuçılarnıñ küpme aqça sarıf itüe, yortlar satunıñ niçek baruı, eşsezlek däräcäseneñ nindi buluı xaqında mäğlümat bäyän itte, alar Quşma Ştatlar iqtisadınınıñ farazlarğa qarağanda köçsezräk buluın kürsätte. Dollarnıñ oçsızlanuına Amerikadağı ike defitsit ta zur yoğıntı yasıy - berençedän, bu säwdä defitsitı, Quşma Ştatlar çittän mallarnı, alarnı üzennän çığaruğa qarağanda, kübräk satıp ala, häm ikençedän, budjet defitsitı - çığımnarın amerikan däwläte üze çığarğan häm çit illärgä satqan qimmätle qäğäzlär xisabına qaplap bara. Ägär dä bu qäğäzlärne satıp alu kimesä, dollarnıñ oçsızlanuı tağın da tizlänäçäk dip belderä belgeçlär. Niçek kenä säyer yañğıramasın, dollarnıñ oçsızlanuı Quşma Ştatlar iqtisadı öçen faydalı küreneş, ul il eçendäge täräqqiatkä tiskäre yoğıntı yasamıyu, kiresençä, amerikan mallarınıñ dönya buylap satıluın arttıra, çönki alar arzanaya. Näq şul säbäple dollarnıñ euroğa qarata arzanayuı, döresräge euronıñ dollarğa qarata üsüe Yevropa illäre iqtisadına zur zian kiterä, çönki annan kilgän mallarnıñ bäyäse arta häm alarnı alu kimi. Pänceşämbedä Fransiäneñ finans ministrı Herve Gaymard, dollarnıñ tübän tägäräwe hälakätkä kiterä ala digän kisätü belän çıqtı. 1999-nçı yılda euro äyläneşkä kertelgändä anıñ bäyäse 1 dollar 18 cent ide. Soñraq dollar şaqtıy nığıp alsa da, soñğı yıllarda euroğa bireşä başladı häm bu könnärdä euroğa qarata üzeneñ tarixtağı iñ tübän noqtasına töşte.
Kärim Kamal