Accessibility links

BMOnıñ "Neftkä-Azıq-tölek" programmasında citeşsezleklär açıqlanğan


Berläşkän Millätlär Oyışmasınıñ "Neftkä Azıq-tölek" programmasın tikşerü näticäläre – soñğı yıllarda älege programma belän idarä itüdä citeşsezleklär buluın açıqlağan. Bäysez xalıqara küzätüçelär törkeme 1996nçı yıldan alıp 2003nçe yılğa qadär waqıt eçendä yasalğan 58 tikşerü turında xisap äzerläde. Xisapqa qarağanda, Berläşkän Millätlär räsmiläre citeşsezleklär turında belgän ämma "çaralar kürmägän" yäisä "kürergö telämägän". Xisapqa cawap itep, Berläşkän Millätlär Oyışması – idarädä üzgäreşlär başlandı, dip xäbär itte.

Älege xisapta Ğiraq belän eş itkändä Berläşkän Millätlär Oyışmasınıñ yardäm agentlıqları xatalar yasağan dielä. Mäğlümatlärne yäkşämbe könne xalıqara tikşerüçelär törkeme başlığı Amerika Quşma Ştatları Üzäk Bankınıñ elekke citäkçese Paul Volcker bäyän itte. Saddam Hösäinneñ "Neftkä Azıq-tölek" programmasın üz maqsatlarında qullanuın Berläşkän Millätlär idaräse belgänme-yuqmı, monı açıqlarğa tikşerülär yardäm iter dip farazlana ide. Xisap tulısınça bu aynıñ azağında çığaçaq. BMO matbuğat wäkile Stephane Dujarric, düşämbe könne, programma ğiraqlılarğa humanitar yardäm kiterü maqsatın ütäde, ämma inde berençe qaraşqa uq problemalar kürenä, dip belderde: "Qağäzlärdän, älege qatlawlı programmanı awır säyäsi möhittä ğamälgä aşıru ğına tügel, idarädä dä qayber problemalar bulğanı kürenä," dide oyışma wäkile. Neftne çığaru häm ilgä humanitar yardäm kiterü tögäl küzätü astına alınmağan bulğan, kileşü nigezendä eşläwçelärgä aqçalar kirägennän kübräk tülängän, dielä xisapta. Ğiraqta "Neftkä Azıq-tölek" programması başlığı Benon Sevan, rişwätçelektä ğayepläwlärne kire qaqtı.

Amerikan kongressınıñ ike wäkile, respublikannar, Norm Coleman häm Chris Shays, tikşerülärdän soñ da qayber sorawlarğa cawap tabılmadı, di. Saddam, programma Ğiraqta ğamälgä kertelgändä 11 milliard dollarğa qadär aqça qazanğan dip farazlana. Aq Yortnıñ matbuğat wäkile Scott McClellan, Bush''nıñ programma turındağı borçıluların urtaqlaşuın belderde, tikşerü näticälären iqlan itüne xupladı: "Mäs''älä tulısınça tikşerelergä tieş dip sanıybız, tikşerü açıq häm ğadel bulırğa tieş, häm berençe näticälärne iğlan itü – alğa taba adım," dide Scott McClellan.

Xisaptan soñ berençe sabaqlar alınğan da inde. Xisaplarnı küzätüçe xalıqara PriceWaterhouseCoopers oyışmasınıñ tsunamidan soñ yardäm taratunı küzäter öçen üz tikşerüçelären ber tüläwsez cibärü täqdimen BMO riza bulıp qabul itte. Tsunamida ziyan kürüçe töbäklärgä kitkän yardämneñ dä urınına barıp citmäw oçraqların tikşerü eşe näq PriceWaterhouse Coopers''qa tapşırılırğa mömkin. "Nefkä Azıq-tölek" programmasın ğamälgä aşıruda bulğan tärtip bozular häm citeşsezleklärdän soñ donorlarnıñ humanitar eşlärgä aqçaların kimetüen kötergäme? BMOnıñ Humanitar Eşlärne Koordnasiäläw bülege belgeçe Kevin Kennedy, aqça kimer dip uylamıy. Uzğan yıl ximayaçelärdän oyışmağa 2 milliard dollardan dan artıq aqça kilgän: "Aqçalarnıñ qaydan kilep qaya kitüe turında çınnap torıp borçılular bulsa – bez 2 milliard dollardan artıq aqça almağan bulır idek. Bez başqarğan eşebezgä ışanabız. Alay da, aqçalarnıñ qaya häm küpme totıluın küzätü artaçaq, " dide BMO wäkile. İnde kiçä söylägänebezçä, 2005nçe yıl – BMO öçen reformalar çorı bulaçaq. Uzğan atnada general sekretar Kofi Annan, yuğarı idarädä dä üzgäreşlär bulaçağına işarä itte.

Alsu Qormaş
XS
SM
MD
LG