Dönyadağı illärneñ üseş däräcäsen bilgelägän isemlektä Äfğanstan 177 il arasında 172nçe urında tora. Annan soñ barı tik Afrikanıñ 5 iñ xäyerçe ile: Burundi, Mali, Burkina Faso, Nigeria häm Sierra Leone.
Äfğanstanğa bağışlanğan "Keşe yözle iminlek" dip atalğan xisap, Berläşkän Millätlärneñ üseş programması häm Äfğanstan xökümäte himayasında äzerlänsä dä, ul bäysez belgeçlär törkeme 2 yıl alıp barğan tikşerülärgä nigezlängän.
Düşämbedä Kabulda şuşı xisapnı täqdim itü çarasında, BMOnıñ üseş programması wäkile Zäfärin Diabre, ägär eşsezlek, sälämätlek, mäğärif, xäyerçelek mäsäläsenä qarağan şikäyätlärgä qarata tieşle çaralar kürelmäsä, Äfğanstan yänä xaosqa kerep bataçaq dide:
Audio (Zäfärin Diabre)
"Bu xisap dönyada üseş turındağı söyläşülärdä Äfğanstanıñ ütä möhim urın alıp toruın kürsätä. Soñğı yıllarda küp närsägä ireşelsä dä, monı nığıtu öçen bik küp yärdäm kiräk bulaçaq."
Äfğanstan prezidentı Xämit Karzai yazğan kereş süzdä, bu xisapta ike distä yıl suğıştan soñğı Äfğanstannıñ şıqsız süräte kiterelgän, xökümät anıñ tulısı belän riza bulmasqa mömkin, läkin andağı kiñäşlär ilneñ üseşenä faydağa bulaçaq, dielgän.
Menä xispata kiterelgän berniçä san. Äfğanstanda keşe ğömere urtaça 44 yıl täşkil itä, kürşe Üzäk Aziä illäre belän çağıştırğanda 20 yılğa azraq. 15 yäştän ölkänräk bulğannarnıñ öçtän-ikese uqıy-yaza belmi. Här 3 balanıñ ikese mäktäpkä yörmi. Bala tapqanda awırlıqlar säbäple här yartı säğät sayın ber xatın ülep tora. Äfğan balalarınıñ 20 protsentı 5 yäşenä citmi ülä. Soñğı suğışlar näticäsendä 300 meñnän artıq bala häläq bulğan.
Äytergä kiräk, bu qotıçqıç wazğiät turında humanitar oyışmalar inde küptän çağıp suğıp kilä.
BMOnıñ Azıq-tölek programması – Äfğanstanda eşlägän berniçä humanitar törkemneñ berse – azıq-tölek taratqan mäldä ağartu eşen dä alıp barırğa tırışa. Äytik, ber ğailägä digän qapçıq on, yä may, mäktäpkä kilgän balalarğa, uqıtuçılarğa birelä. Törkemneñ iñ xäyerçe dip sanalğan Badaxşan wilayätendä eşlägän xezmätkäre Maartan Roest:
Audio (Maartan Roest)
"Kiläçäkne iskä alğanda, balalarnı uqırğa öndäwdän dä yaxşıraq yul yuq, bigräk tä xalıqnıñ küpçelege, xatın-qızlar uqıy-yaza belmägän qarañğı töbäklärdä."
Roest süzlärençä, başqaladan çittä urnaşqan mondıy xäyerçe töbäklärdä xalıqnıñ tormışın ciñeläytü öçen tağın ber çara bar, ul da bulsa yullar tözü.
-Ali Gilmi
Äfğanstanğa bağışlanğan "Keşe yözle iminlek" dip atalğan xisap, Berläşkän Millätlärneñ üseş programması häm Äfğanstan xökümäte himayasında äzerlänsä dä, ul bäysez belgeçlär törkeme 2 yıl alıp barğan tikşerülärgä nigezlängän.
Düşämbedä Kabulda şuşı xisapnı täqdim itü çarasında, BMOnıñ üseş programması wäkile Zäfärin Diabre, ägär eşsezlek, sälämätlek, mäğärif, xäyerçelek mäsäläsenä qarağan şikäyätlärgä qarata tieşle çaralar kürelmäsä, Äfğanstan yänä xaosqa kerep bataçaq dide:
Audio (Zäfärin Diabre)
"Bu xisap dönyada üseş turındağı söyläşülärdä Äfğanstanıñ ütä möhim urın alıp toruın kürsätä. Soñğı yıllarda küp närsägä ireşelsä dä, monı nığıtu öçen bik küp yärdäm kiräk bulaçaq."
Äfğanstan prezidentı Xämit Karzai yazğan kereş süzdä, bu xisapta ike distä yıl suğıştan soñğı Äfğanstannıñ şıqsız süräte kiterelgän, xökümät anıñ tulısı belän riza bulmasqa mömkin, läkin andağı kiñäşlär ilneñ üseşenä faydağa bulaçaq, dielgän.
Menä xispata kiterelgän berniçä san. Äfğanstanda keşe ğömere urtaça 44 yıl täşkil itä, kürşe Üzäk Aziä illäre belän çağıştırğanda 20 yılğa azraq. 15 yäştän ölkänräk bulğannarnıñ öçtän-ikese uqıy-yaza belmi. Här 3 balanıñ ikese mäktäpkä yörmi. Bala tapqanda awırlıqlar säbäple här yartı säğät sayın ber xatın ülep tora. Äfğan balalarınıñ 20 protsentı 5 yäşenä citmi ülä. Soñğı suğışlar näticäsendä 300 meñnän artıq bala häläq bulğan.
Äytergä kiräk, bu qotıçqıç wazğiät turında humanitar oyışmalar inde küptän çağıp suğıp kilä.
BMOnıñ Azıq-tölek programması – Äfğanstanda eşlägän berniçä humanitar törkemneñ berse – azıq-tölek taratqan mäldä ağartu eşen dä alıp barırğa tırışa. Äytik, ber ğailägä digän qapçıq on, yä may, mäktäpkä kilgän balalarğa, uqıtuçılarğa birelä. Törkemneñ iñ xäyerçe dip sanalğan Badaxşan wilayätendä eşlägän xezmätkäre Maartan Roest:
Audio (Maartan Roest)
"Kiläçäkne iskä alğanda, balalarnı uqırğa öndäwdän dä yaxşıraq yul yuq, bigräk tä xalıqnıñ küpçelege, xatın-qızlar uqıy-yaza belmägän qarañğı töbäklärdä."
Roest süzlärençä, başqaladan çittä urnaşqan mondıy xäyerçe töbäklärdä xalıqnıñ tormışın ciñeläytü öçen tağın ber çara bar, ul da bulsa yullar tözü.
-Ali Gilmi