Accessibility links

Кайнар хәбәр

Törkmänstan: prezident Niazov ildäge cirle xastaxanälärne beterergä cıyına


Şuşı atnada Törkmänstan prezidentı Saparmorat Niazov başqala Aşxabadtan qala ildäge bar cirle xastaxanälärne yabu turında qarar çığardı. Näticädä, başqaladan yözlägän çaqırım yıraqta yäşägän awırular, qart-qorılar däwalanu öçen Aşxabadqa yörergä mäcbür bulaçaq. Awır xäldägelär, yul çığarğa aqaçaları bulmağannar öçen bu ülemgä tiñ, digän süz. Belgeçlär fikerençä, ilneñ bolay da zägif sälämätlek saqlaw sisteması ğömümän yuqqa çığa ala.

Törkmänbaşı cirle xastaxanälärne yabu turında qararın, alman tabipları anıñ küzenä operatsiä yasap kitkännän soñ berniçä kön ütügä iğlan itte. Düşämbedä anıñ süzçese bu adımnı yaxşı tabiplar citmäw, sälämätlek saqlaw sistemasınıñ sifatın arrtıru kiräklege belän añlattı. Niazov üze berniçä atna elek ber televidenie çığışında bolay digän ide:

Audio (Saparmorat Niazov)

"Sawlıq saqlaw, xastaxanälär Aşxabadta bulırğa tieş, rayon üzäklärendä - diagnostika bülekläre. Keşelär şunda barsın, tüläsen - buşqa berni kilmi - berärse retsept yazıp birer. Ä inde tabiplar, däwalanu – başqalada. Cirle xastaxanälär kiräk tügel."

Törkmänstan şaqtıy zur il, yartı million kvadrat kilometr çaması, xärxäldä, Germaniädän zurraq. Transport çeltäre dä is kitärlek tügel. Monı iskä alsañ, cirle xastaxanäläneñ yabıluı Aşxabadtan yözlägän çaqırım yıraqta yäşäwçelär öçen quanıçlı xäbär tügel älbättä. Yöräk öyänäge, suqır eçäk, kinät kenä awırıp kitüçelär, yul qazasına elägüçelär turında äytäse dä yuq. Budapeştta urnaşqan Açıq cämğiät institutında Törkmänstan proyektı citäkçese Erika Dailey Törkmänbaşınıñ bu soñğı qararı başqa sıymaslıq di:

Audio (Erika Dailey)

"Törkmänstan zur il. Küpçelek keşe öçen başqalağa barıp citü bik awır. Tormışqa aşqan xäldä bu qarar citdi awırğan keşelär öçen ülemgä tiñ."

Erika süzlärençä, Törkmänstannıñ sälämätlek saqlaw sisteması bolay da bik zäğif ide. Soñğı waqıtta bik küp eş urınnarı qısqartıldı. Meditsina beleme aluğa kirtälär quyıla. Xosusıylaştırılğan xastaxanälär xalıqnıñ küpçelege öçen yaqın kilerlek tügel.

Dönya sälämätlek oyışması mäglümätenä qarağanda, Törkmänstan keşe başına tabiplar sanı belän 200 il arasında 168nçe urında tora. Sälämätlek saqlawğa totılğan aqça, urtaça ğömer ozınlığı belän dä bu il isemlek axırında.

Soñğı yıllarda Niazov qararı belän meditisna ölkäsendä meñlägän keşe qısqartıldı, alarnıñ wazifaları xärbilärgä tapşırıldı. Poliklinikalar beterelgännän soñ awırular däwalanırğa dip cirle xastaxanälärgä yöri başlağan ide. Menä xäzer aları da beterelä.

Niazovnıñ bu qararı qayçan häm niçek itep ğämälgä quyılır älegä äytü qıyıun. Läkin Törkmanstandağı diktatura şartlarında, çinovniklar prezident qararın ciñ sızğanıp ğämälgä quyar dip kötergä kiräk.

-Ali Gilmi
XS
SM
MD
LG