Elegräk xäbär itelgänçä, Başqortstan däwlät pedagogiä universitetı rektorı, Başqortstan Tatar kongressı Başqarma komitetı räise Eduard Xämitov bu atnada Rusiä Däwlät Dumasına deputat itep terkälde. Eduard äfände «Berdäm Rusiä» partiäsennän federal isemlektä buşağan urınnı bili. Aña küptän tügel faciğäle hälaq bulğan deputat Kiril Ragozinnıñ mandatı tapşırıla.
Eduard Xämitovnıñ Rusiä Däwlät Dumasında eşli başlayaçağı xaqındağı xäbärdän soñ, Başqortstan cämägätçelege arasında qayber sorawlar tudı. İñ täwge soraw, älbättä, anıñ urınına pedağoğiä uniwersitetı rektorı itep kem bilgeläner, yä bulmasa kem saylanır? digän soraw. Tağın ber mäsälä nıq qızıqsındıra xalıqnı: Eduard Xämitovnı Başqortstan Tatar kongressı Başqarma komitetı räise wazıyfasında kem almaştırır? Duma deputatı sıyfatında Eduard äfände nindi qomissiädä eşläyäçäk häm respublik tatar xalqı mänfägätlären, ğomumän, ildäge tatarlarnıñ ixtıyacların yaqlaw yünäleşendä nilär eşlärgä cıyına ul? Başqortstandağı qayber tatar milli oyışmaları citäkçeläre Eduard Xämitovnıñ Dumada tatar mänfägätlären yaqlayaçağına şiklänep qarıy. «Äle Ufada yäşäp, Tatar kongressı citäkçese bulğanda bu täñgäldä älläni eş maytara almağannı, Dumada küptän eşli almıy inde ul –, dip belderä andıy skeptiklar. – Tatar kongressı Başqarma komitetın citäklägän 7 yıl eçendä Xämitov äfände räsmi xaqimiätlär öçen iñ qulay keşe ide. Mäñge qarşı äytmäs, tatar problemnarın bar kiskenlegendä kütärmäs üşän keşe buldı», – dip bäyäli tatar xäräkäteneñ küp citäkçeläre Eduard Xämitovnı. Ämma kongress räise üze bu ğäipläwlärne gel kire qağıp kilde.
Bu atnada Eduard Xämitov Mäskäwdä bulıp, Dumağa deputat mandatı alu xästärlekläre belän yörde. Şunnan Ufağa qaytıp töşkäç, bez anıñ belän oçraşıp qayber sorawlarğa cawaplarnı anıñ üzennän işetergä buldıq. Eduard Xämitovnıñ süzlärençä, Başqortstandağı tatar xalqı problemnarın ul tiränten häm eçennän belä, şuña kürä dä ul mäsälälärne yaña deputat hiçşiksez kütäräçägen ışandıra:
Audio
Şulay itep, Eduard Xämitov Başqortstan Tatar kongressı Başqarma komitetı räise wazıyfaların da qaldıra. Ämma kongress eşçänlegennän tulısınça çitläşergä cıyınmıy ikän ul. Kiläse atnada Ufada Başqortstan Tatar kongressı Başqarma komitetınıñ utırışı ütärgä tieş. Menä şunda yaña räis saylaw mäsäläse dä kütäreläçäk. Tatar milli xäräkäte wäkilläre kiläçäktä Tatar kongressı Başqarma komitetı başında buldıqlı häm, iñ möhime, qıyu, täwäkkäl keşene kürergä teli. Respublik xaqimiätläre cırın cırlamağan, ä çın-çınlap tatar xalqı problemnarın qabırğası belän quyarğa sälätle keşe genä Başqortstanda tatar mänfägätlären yaqlawda fayda kiterä alır ide, di tatar milli xäräkäte liderları. Mäğlüm buluınça, Kongressta Eduard Xämitovnıñ ike urınbasarı bar: berse tanılğan ğälim häm möğallim Radik Sibäğätov, ikençese – Başqortstan Tatar cämägätçelek oyışmaları berlege räise Ramil Bignov. Älbättä, räis wazıyfasında Başqortstannıñ räsmi türäläre radikäl qaraşlı bulmağan Radik Sibäğätovnı kürergä telär ide. Ämma, sälamätlege naçar bulu säbäple, älege köndä ul xastaxanädä yata häm, ğomumän, bu çeterekle wazıyfadan kisken baş tarta ul. Tatar milli oyışmaları wäkilläre isä Kongressnı Ramil Bignov citäkläsä, şäp bulır ide, digän fikerlären äytä häm bu xaqta kiñäşläşülären dä başlağan inde. Tik monda ber kötelmägän xäl kilep tuuı ixtimal. Respublik xaqimiätläreneñ tatar mänfägätlären qatğıy çaralar belän yaqlarğa cıyınuçı Ramil Bignovnıñ Tatar kongressı başında toruın sataşqan töştä dä küräseläre kilmi. Şuña kürä räsmi türälär, Kongressnıñ çirattan tış cıyının uzdırıp, aña üzläre telägän keşene saylatırğa cıyına ikän. Bu xaqta xaqimiät dairäläre eşçänlegennän xäbärdar şäxeslär xäbär itä. Niçek kenä bulsa da, barlıq sorawlarğa yaqın könnärdä ük açıqlıq kerergä mömkin.
Eduard Xämitovnıñ Rusiä Däwlät Dumasında eşli başlayaçağı xaqındağı xäbärdän soñ, Başqortstan cämägätçelege arasında qayber sorawlar tudı. İñ täwge soraw, älbättä, anıñ urınına pedağoğiä uniwersitetı rektorı itep kem bilgeläner, yä bulmasa kem saylanır? digän soraw. Tağın ber mäsälä nıq qızıqsındıra xalıqnı: Eduard Xämitovnı Başqortstan Tatar kongressı Başqarma komitetı räise wazıyfasında kem almaştırır? Duma deputatı sıyfatında Eduard äfände nindi qomissiädä eşläyäçäk häm respublik tatar xalqı mänfägätlären, ğomumän, ildäge tatarlarnıñ ixtıyacların yaqlaw yünäleşendä nilär eşlärgä cıyına ul? Başqortstandağı qayber tatar milli oyışmaları citäkçeläre Eduard Xämitovnıñ Dumada tatar mänfägätlären yaqlayaçağına şiklänep qarıy. «Äle Ufada yäşäp, Tatar kongressı citäkçese bulğanda bu täñgäldä älläni eş maytara almağannı, Dumada küptän eşli almıy inde ul –, dip belderä andıy skeptiklar. – Tatar kongressı Başqarma komitetın citäklägän 7 yıl eçendä Xämitov äfände räsmi xaqimiätlär öçen iñ qulay keşe ide. Mäñge qarşı äytmäs, tatar problemnarın bar kiskenlegendä kütärmäs üşän keşe buldı», – dip bäyäli tatar xäräkäteneñ küp citäkçeläre Eduard Xämitovnı. Ämma kongress räise üze bu ğäipläwlärne gel kire qağıp kilde.
Bu atnada Eduard Xämitov Mäskäwdä bulıp, Dumağa deputat mandatı alu xästärlekläre belän yörde. Şunnan Ufağa qaytıp töşkäç, bez anıñ belän oçraşıp qayber sorawlarğa cawaplarnı anıñ üzennän işetergä buldıq. Eduard Xämitovnıñ süzlärençä, Başqortstandağı tatar xalqı problemnarın ul tiränten häm eçennän belä, şuña kürä dä ul mäsälälärne yaña deputat hiçşiksez kütäräçägen ışandıra:
Audio
Şulay itep, Eduard Xämitov Başqortstan Tatar kongressı Başqarma komitetı räise wazıyfaların da qaldıra. Ämma kongress eşçänlegennän tulısınça çitläşergä cıyınmıy ikän ul. Kiläse atnada Ufada Başqortstan Tatar kongressı Başqarma komitetınıñ utırışı ütärgä tieş. Menä şunda yaña räis saylaw mäsäläse dä kütäreläçäk. Tatar milli xäräkäte wäkilläre kiläçäktä Tatar kongressı Başqarma komitetı başında buldıqlı häm, iñ möhime, qıyu, täwäkkäl keşene kürergä teli. Respublik xaqimiätläre cırın cırlamağan, ä çın-çınlap tatar xalqı problemnarın qabırğası belän quyarğa sälätle keşe genä Başqortstanda tatar mänfägätlären yaqlawda fayda kiterä alır ide, di tatar milli xäräkäte liderları. Mäğlüm buluınça, Kongressta Eduard Xämitovnıñ ike urınbasarı bar: berse tanılğan ğälim häm möğallim Radik Sibäğätov, ikençese – Başqortstan Tatar cämägätçelek oyışmaları berlege räise Ramil Bignov. Älbättä, räis wazıyfasında Başqortstannıñ räsmi türäläre radikäl qaraşlı bulmağan Radik Sibäğätovnı kürergä telär ide. Ämma, sälamätlege naçar bulu säbäple, älege köndä ul xastaxanädä yata häm, ğomumän, bu çeterekle wazıyfadan kisken baş tarta ul. Tatar milli oyışmaları wäkilläre isä Kongressnı Ramil Bignov citäkläsä, şäp bulır ide, digän fikerlären äytä häm bu xaqta kiñäşläşülären dä başlağan inde. Tik monda ber kötelmägän xäl kilep tuuı ixtimal. Respublik xaqimiätläreneñ tatar mänfägätlären qatğıy çaralar belän yaqlarğa cıyınuçı Ramil Bignovnıñ Tatar kongressı başında toruın sataşqan töştä dä küräseläre kilmi. Şuña kürä räsmi türälär, Kongressnıñ çirattan tış cıyının uzdırıp, aña üzläre telägän keşene saylatırğa cıyına ikän. Bu xaqta xaqimiät dairäläre eşçänlegennän xäbärdar şäxeslär xäbär itä. Niçek kenä bulsa da, barlıq sorawlarğa yaqın könnärdä ük açıqlıq kerergä mömkin.
