Accessibility links

Кайнар хәбәр

Abu Ghraib belän Guantanamo arasında oşaşlıq barmı?


Abu Ghraib törmäsendä totqınnarğa naçar möğämälä kürsätüdä ğäyeplängän amerikan armiäse reservistı Lynndie England düşämbedä üzeneñ ğäyeble buluın iqrar itte. Ütkän yılda England häm başqa amerikan soldatlarınıñ Abu Ghraib törmäsendäge foto räsemnäreneñ mätbuğatta basılıp çığuı belän cäncal qabınıp kitkän ide. Prezident Bush häm saqlanu ministrı D.Rumsfeld totqınnar cäberlänä digän fikerne kire qağıp berniçä bäğersez xärbineñ eşlägän eş dip mäsäläne bäyälägän ide. Ämma äle xäzer Kubada Guantanamo törmäsendä dä şundıyraq xällär turında xabär itelä. Guantanamoda ayruça 2 distä möselman-uyğurnıñ ''doşman suğışçılar''sıynıfına kermäwe açıqlandı.Pentagon alarnı irekkä çığaru turında qarar qabul itte.

Waşigton Post basması yazuına kürä Guantanamoda totılğan 500dän artıq totqın arasında 2distä çaması möselman uyğur da bar.Bilgele bulğança Qıtay xökümäte bu azçılq törkemne äzerlekli. Uyğurlar Äfganstanda künegü lagerında qulğa alınğan. AQŞ xärbiläre sorau aludan soñ , uyğurlarnıñ 15e ''doşman suğışçlar''tügel dip qarar qabul itä.Yäğni uyğurlar nindi genä säbäptän Äfganstanda bulmasın ,alar AQŞ yäki anıñ berektäşlärenä qarşı barğan global suğışnıñ öleşe tügel. Pentagon alarnı irekkä çığaru turında qarar qabul itkän. Bu qarar xärbi tribunal oyıştırılğançı uq qabul itelgän.Uyğurlar Amerika doşmanı bulmasa da xökümät alarnı nişlätergä belmi.AQŞ Qıtayda seperatist köç qullanuğa küz yoma almasa da şulayuq , separatistlarnıñ ezärleklänüen qarap tora almıy. Xalıqara qanun Qıtay kebek cäberläwçe illärgä keşelärne cibärüne tıya.Bush administratsiäseneñ uyğurlarnı Qıtayğa qaytarmawın keşe xoquqları törkemnäre dä xupladı. Ämma Däwlät Departamentı bu uyğurlarnı qabul itergä äzer il taba almadı. Yevropa illäre alarnı telämi.Räsmilär qanuni çikläwlär bu keşelärne AQŞta qaldırunı qıyınlaştıra ikençe yaqtan uyğurlar da Amerikada qalırğa telämi.Mäsäläne xäl qılu öçen saqlıqlı diplomatiä alıp baru taläp itelä.Mätbuğat xabärlärenä qarağanda Abu Ghraib törmäsendäge xällärgä oşaş waqıyğölär Guantanamo törmäsendä küzätelä ikän AQŞtağı xabärçebez Abu Ghraib belän Guantanamo törmäse arasında paralellär barmı dip elekege ike xärbi küzläw ofitserına möräcäğät itte. Pensiädäge polkovnik, küzläw ofitserı

Kenneth Allard (audio)

Minemçä alarnıñ şuluq qağıydälärgä kürä eş itkäne bik açıq.Minemçä bernindi soraw yuq

Allard dönya başta Abu Ghraib ä soñraq Guantanamo turında işette di. Ul Ğıraqtağı törmä saqçıları Kubadağı metodlarnı qabatladı dip ışana. AQŞ mätbuğatına qarağanda,Guantanamoğa sorau alu eşendä yardäm itü öçen cibärelgän FBİ agentları Äfganstanda qulğa alınğan totqınnarğa qarata xärbilärneñ qullanğan cäberläwçe texnikanı kürep şok xälendä qalğan. Anda da Abu Ghraibtağı kebek totqınnar cinese, dini yaqtan kimsetelä. Allard süzlärençä, Guantanamodağı totqınnarğa kürsätelgän naçar möğämäläne bälkim dä aqlap bula, çönki anda totuluçılar arasında al Qaidanıñ möhim keşeläre dä bar dip uylanıla. Bilgele bulğança al Qaida 11.sintäber öçen ğäyeplänä häm bälkim dä ul tağı da yamanraq höcümnär planlaştara. Läkin Allard Abu Ghraib törmäsendä qullanılğan çaralarnı ber niçek tä aqlap bulmıy Abu Ghraibta citäkçelär , mäğaş alıp torsa da tieşle eşne eşlämägän , Guantanamodağı ezärlekläwlär öçen yuğarı däräcädäge ofitserlar cawaplımı bu turıda qarar birü öçen waqıt irtä digän qaraşta bulsa da , Abu Ghraib törmäsendäge xällär öçen komandir general Janice Karpinski cawaplı ul citäkçe bularaq andağı waqıyğälärne tuqtatırğa tieşle keşe ide dip qarıy Kenneth Allard. AQŞnıñ şulayuq elekege küzläw ofitserı pensiädäge general Edward Atkeson da Abu Ghraib belän Guantanamo arasında oşaşlıqlar kürä.

Atkeson (audio)

Min naçar is çığa mäsälä bik yuğarı däräcädä nıqlap tikşerelergä tieş dip äyter idem. Alar tikşersälär dä , küp kenä sorawlar qaldı. Minemçä Qorallı Köçlärneñ Berläşterelgän İdaräse citäkçeseneñ urınbasarın tikşerülär alıp barırğa cibärsä idelär yaxşıraq bulır ide Atkeson fikerençä tikşerü eşen alıp barğan generalneñ şuluq däräcädäge generaldän tulı xezmätäşlek kötüe qıyınraq . färidä xämit
XS
SM
MD
LG