Accessibility links

Кайнар хәбәр

İran atom texnologiesen kontrol astına quyu çaqırularına qarşılıq kürsätä


New Yorkta BMOda 1970.yılda ireşelgän atom qoralların cäyeldermäw kileşüen tikşergän konferensiä bara .İran tışqı eşlär ministrı Kamal Kharrazi Tehrannıñ tınıç mäqsatlar öçen uran bayıtu xoquqı bar,bu texnologiene tuqtatu tırışlığı qabul itelmäslek xäl dip äytte.Kharrazi bu turıda AQŞları İrannı uran bayıtu programmasın tuqtatırğa häm sütep taşlarğa çaqırğannan soñ belderde. Konferensiäneñ berençe ike könendäge çığışlar, atom qoralların cäyeldermäw mäsäläsendä progress bulmas digän şik tudıra.

Atom qoralların cäyeldermäw rejimın nığıtu mäqsatın quyğan konferensiä älegäçä kierenkelekne genä arttırdı. AQŞ belän İran BMO konferensiäseneñ berençe ike könendä töp mäsälädä däwlätneñ atom texnologiäsen ike törle qullanu xoququ turında bäxäsläşte. AQŞ räsmie düşämbedä İran uran bayıtu häm eşkärtü programmasın yuq itep dönyanıñ ışanıçın qazanırğa tieş digän ide. Ämma Kharrazi sişämbedä İran atom texnologieseneñ barlıq legal ölkälärendä şulsanda bayıtu ölkäsendä dä eş alıp baraçaq dide

Kharrazi(audio)

Qorallarnı cäyeldermäw sıltawı belän, tınıç mäqsatlı atom texnologiäsennän faydalanu xoququn tik texnologik yaqtan alğa kitkän mäxsus klubqa ğına birü qabul itelmäslek xäl.

Ministr süzlärenä däwam itep,İran legal xoquqı bulğan bayıtu aktivlığın qorallarnı cäyeldermäw kileşüenä esasän däğwä itä häm aktivlıq Xalıqara Atom Agentlığınıñ nıq küzätüe astında baraçaq dip belderde. Kharrazi süzlärençä, Atom qorallarınıñ cäyelüen tuqtatu öçen başbaştaqlarça quyılğan kriteriä , busağalar kileşüne genä zäğiflätäçäk Ämma Däwlät Departamentı süzçese R.Boucher İran kebek illär yäşren atom programması alıp barmawların ışandıru öçen yuğarıraq busağa aldında tora dide.

Boucher(audio)

Monda xoquqlarnı bilgeläw mäsäläse tormıy İran atom qurqınıçı xälenä kilmiäçäk dip xalıqara cämäğätçelekne ışandırırğa tieş.

Waşington häm başqaları İran Kileşügä äğza bulsa da yäşren atom programması alıp bara dip şiklänä. Uran bayıtu häm pluntonnı ayıru programmaları qoral eşläp çığarırğa yaraqlı yağulıq tämin itä ala. AQŞ,Yevropa Berlegeneñ İran belän alıp barğan söyläşülären yaqlıy. Germaniä, B.Britaniä häm Fransiä Tehrannıñ atom programmasınnan wazkiçüenä cawap itep aña iqtisadi etärgeçlär täqdim itä. Ämma Germaniä tışqı eşlär ministırı J.Fischer sişämbedä BMOda yasağan çığışında İran xökümätenä uran bayıtu programmasın yañadan köçkä kertmägez dip äytep mäsäläne İminlek Şurasına alıp baru belän yañadı. Fischer soñraq jurnalistlar belän oçraşuda Berlek troikası belän barğan söyläşülär özelmäs digän ömed belderep, iranlılar ul çaqta alternativanıñ iminlek şurası buluın belä dide.Tönyaq Korea kebek İran da atom qoralların cäyeldermäw kileşüennän çığar digän borçılu bar.AQŞta xökümättän bäysez Fän häm Xalıqara iminlek öçen İnstitut prezidentı David Albright Azatlıqqa atom qoralların cäyeldermäw kileşüe turında barğan retorika eşlärne naçarayta ala dip belderde.Düşämbedä xalıqara Atom Agetlığı direktorı Möxämmäd äl Baradai atom yağulığı produksiäsen regional yäki xalıqara oyışmalar kontrolenä quyu täqdime kertkän ide. Rusiä tışqı eşlär ministırınıñ urınbasarı Sergey Kislyak sişämbedä bu täqdimne yaqlap ,uran bayıtu öçen östämä oyışmalar oyıştıru kiräksez dide Qıtay wäkilçelege dä Peking İrannıñ atom problemasın Xalıqara Atom Agentlığı qıssalarında xäl itüne mäqül kürä dip äytte.İran bügen Yevropa berlege belän bik zur fiker ayırmalıqları bulsa da atom programması turındağı söyläşülärgä däwam itäçägen belderde .Prezident Möxämmäd Xatami Berlek atom söyläşülärendä bernindi ğämäli plan täqdim itmäsä dä Tehran söyläşülärdän çıqmasqa qarar itte dip äytkän xabär agentlığına. İran söyläşülärgä däwam itü itmäw turında 6-nçe mayğa qädär qarar çığaraçağın beldergän ide färidä xämit
XS
SM
MD
LG