Tönyaq Carolina ştatındağı Fort Bragg xärbi nığıtmasında yözlägän amerikan xärbie aldında yasağan çığışında Quşma Ştatlar prezidentı George Bush Ğiraqnı terrorğa qarşı suğışnıñ üzäk noqtası dip atadı. Amerikan xalqına bu suğışnıñ äxämiäten añlatırğa tırışıp, Bush Ğiraqta öçençe dönya suğışı bara, anda ciñep çığu Amerikanıñ kiläçäge, iminlege öçen xäl itkeç, bu ciñü xaqına tülängän qorbannar yuqqa tügel, digän süzlär äytte. Ğiraqtağı ğisyançılarnı 2001neñ 11 sintäberendä Amerikağa qarşı oçqıç xöcümnäre oyıştıruçılar belän çağıştırıp, Bush, şul könnän soñ birgän, bez başqa xöcümnär kötep utırmayaçaqbız, suğışnı doşman cirenä küçeräçäkbez digän wäğdäsen iskä töşerde. Amerikan prezidentı Ğiraqtan ğäskär çığaru waqıtın tögäl bilgeläwdän baş tarttı. Ğiraq köçläre üzläreneñ yäş demokratiäsen saqlarlıq xälgä citkänçegä qädär amerikan xärbiläre Ğiraqta qalaçaq dide ul:
"Bezneñ strategiäne bolay äytep bula: Ğiraqlılar ayaqqa basu belän bez annan kitäbez."
Bush süzlärençä, Ğiraqta eş betkännän soñ amerikan xärbiläre anda ber kön dä tormayaçaq. Şul uq waqıtta ğäskär çığaru waqıtın xäzer ük bilgeläp quyu doşmanğa faydağa bulır ide, alar şul könne kötä başlar ide, di ul.
Amerikan prezidentınıñ şuşı süzlärenä bu töbäktäge başqa illär nindiräk mönäsäbät belderä soñ?
Äzerbaycannıñ oppozitsiädäge Musawat partiäse citäkçese Räsim Musabekov, amerikannar Ğiraqta eşlären betergänçe qalırğa tieş digän fiker belän kileşä:
"Amerikan xärbiläre Ğiraqtan irtäräk kitsä, bu bar töbäkkä totrıqsızlıq kiteräçäk. Monıñ kürşe illärgä häm bar dönyağa tiskäre yoğıntısı bulaçaq."
George Bush üzeneñ çığışında amerikan xärbiläre Ğiraqta eşen betergänçe qalaçaq, andağı ğisyançılarğa Ğiraqnı Taliban çorındağı Äfğanstan xälenä kiterergä yul quymayaçaq dide.
Äfğanstan prezidentı Xämit Qarzainıñ kiñäşçese Rangeen Spanta, Ğiraqta terrorçılıqnıñ beterelüe, demokratiä urnaşuı Äfğanstanğa da faydağa bulaçaq di, häm kiresençä. Ber ük waqıtta, anıñ süzlärençä, Ğiraq belän Äfğanstan arasında zur ayırma bar:
"Äfğanstanda xalıqnıñ küpçelege amerikan ğäskärläre kerügä qarşı tügel ide. Häm bu xalıqara prinsiplar, ike yalqı kileşü nigezendä başqarıldı. Yağni Äfğan xalqı moña riza ide, Ğiraqta isä wazğiät başqaça."
Qırğızstannıñ Ğädellek häm Täräqqiät partiäse citäkçese Moratbek İmanaliev fikerençä, Ğiraqta totrıqlılıq urnaştıru öçen tağın kimendä 5 yıl kiräk bulaçaq. Ul Amerikan häm Ğiraq xökümätlären iqtisadi proyektlarnı alğa sörergä, neft sänäğätenä kübräk Ğiraqlılarnı cälep itergä çaqıra:
"Kördlär belän wazğiät caylaşa. Läkin şiği häm sönni törkemnär belän nığraq eşlärgä kiräk. Bu törkemnär berdäm, tatu bulırğa tieş, ansız bulmıy. Bu mäsälälärne xärbi yul belän genä xäl itep bulmıy."
Ä menä Qazaxstannıñ prezident-taraflı parlament wäkile Serik Äbdraxmanov Bush administratsiäse ısullarına täniqt belderde:
"Älbättä, terorğa qarşı suğışırğa kiräk. Läkin terrornı terror belän ciñep bulmıy. Ğiraqqa ğäskär cibärgänçe Bush dönyanı Saddamnıñ atom qoralı belän qurqıttı. Bu yalğan bulıp çıqtı. Yağni Bushnıñ süzläre eşlärennän ayırıla."
Soñğı könnärdä Bushnıñ ildäge abruyı iñ tübän däräcägä töşte. Fiker beleşülärgä qarağanda anı amerikannarnıñ ni barı 45%tı xuplıy. Bu töşüdä älbättä Ğiraq suğışınıñ da öleşe bar.
-Ali Gilmi
"Bezneñ strategiäne bolay äytep bula: Ğiraqlılar ayaqqa basu belän bez annan kitäbez."
Bush süzlärençä, Ğiraqta eş betkännän soñ amerikan xärbiläre anda ber kön dä tormayaçaq. Şul uq waqıtta ğäskär çığaru waqıtın xäzer ük bilgeläp quyu doşmanğa faydağa bulır ide, alar şul könne kötä başlar ide, di ul.
Amerikan prezidentınıñ şuşı süzlärenä bu töbäktäge başqa illär nindiräk mönäsäbät belderä soñ?
Äzerbaycannıñ oppozitsiädäge Musawat partiäse citäkçese Räsim Musabekov, amerikannar Ğiraqta eşlären betergänçe qalırğa tieş digän fiker belän kileşä:
"Amerikan xärbiläre Ğiraqtan irtäräk kitsä, bu bar töbäkkä totrıqsızlıq kiteräçäk. Monıñ kürşe illärgä häm bar dönyağa tiskäre yoğıntısı bulaçaq."
George Bush üzeneñ çığışında amerikan xärbiläre Ğiraqta eşen betergänçe qalaçaq, andağı ğisyançılarğa Ğiraqnı Taliban çorındağı Äfğanstan xälenä kiterergä yul quymayaçaq dide.
Äfğanstan prezidentı Xämit Qarzainıñ kiñäşçese Rangeen Spanta, Ğiraqta terrorçılıqnıñ beterelüe, demokratiä urnaşuı Äfğanstanğa da faydağa bulaçaq di, häm kiresençä. Ber ük waqıtta, anıñ süzlärençä, Ğiraq belän Äfğanstan arasında zur ayırma bar:
"Äfğanstanda xalıqnıñ küpçelege amerikan ğäskärläre kerügä qarşı tügel ide. Häm bu xalıqara prinsiplar, ike yalqı kileşü nigezendä başqarıldı. Yağni Äfğan xalqı moña riza ide, Ğiraqta isä wazğiät başqaça."
Qırğızstannıñ Ğädellek häm Täräqqiät partiäse citäkçese Moratbek İmanaliev fikerençä, Ğiraqta totrıqlılıq urnaştıru öçen tağın kimendä 5 yıl kiräk bulaçaq. Ul Amerikan häm Ğiraq xökümätlären iqtisadi proyektlarnı alğa sörergä, neft sänäğätenä kübräk Ğiraqlılarnı cälep itergä çaqıra:
"Kördlär belän wazğiät caylaşa. Läkin şiği häm sönni törkemnär belän nığraq eşlärgä kiräk. Bu törkemnär berdäm, tatu bulırğa tieş, ansız bulmıy. Bu mäsälälärne xärbi yul belän genä xäl itep bulmıy."
Ä menä Qazaxstannıñ prezident-taraflı parlament wäkile Serik Äbdraxmanov Bush administratsiäse ısullarına täniqt belderde:
"Älbättä, terorğa qarşı suğışırğa kiräk. Läkin terrornı terror belän ciñep bulmıy. Ğiraqqa ğäskär cibärgänçe Bush dönyanı Saddamnıñ atom qoralı belän qurqıttı. Bu yalğan bulıp çıqtı. Yağni Bushnıñ süzläre eşlärennän ayırıla."
Soñğı könnärdä Bushnıñ ildäge abruyı iñ tübän däräcägä töşte. Fiker beleşülärgä qarağanda anı amerikannarnıñ ni barı 45%tı xuplıy. Bu töşüdä älbättä Ğiraq suğışınıñ da öleşe bar.
-Ali Gilmi