Accessibility links

Кайнар хәбәр

AQŞ: Jurnalistlar mäğlümät çığanağın ser itep totu mömkinçelege birgän qanun çığarılsın


AQŞ Kongressı jurnalistlarnı yaqlawçı qanun östendä eşli.Bu qanun jurnalistlarğa mäxkämädä mäğlümät çığanağın açıqlamaw mömkinçelegen biräçäk.NYT jurnalistı Judidh Miller üzeneñ mäğlümät çığanağı CİA agentınıñ isemen açıqlawnı kire qaqqan öçen törmägän xökem itelde..Şunlıqtan xäzer Senatnıñ yustitsiä komitetında qanun ölgese turında tıñlawlar bara. AQŞnıñ 31ştatında andıy qanun bulsa da alarnı federal mäsälälärdä qullanıp bulmıy.Bush administratsiäse qarşı bulsa da ,çärşämbe könne senatnıñ yustitsiä komitetında täqdim itelgän federal qanun turında tıñlawlar ütte

Kiçäge tıñlawlarda yustitsiä komitetında 9jurnalist , media advokatları xätta kongress äğzaları çığış yasadı.Ämma här kemneñ işetergä telägän keşe Yustitsiä ministırınıñ urınbasarı James Comey başqa aşığıç eşläre säbäple komitetqa kilä almasa da , anıñ ofısı cibärgän yazılu belderüdä , andıy qanun raslansa , xökümät cämätçälek sälämätlege yäki iminlegen kisätkän aşığıç eşlär turında media çığanaqların belä almayaçaq dielgän.Komitetta çığış yasawç, qanun proyektın täqdim itüçelärdän berse demokrat senator Christopher Dodd-ägär dä xökümätneñ argumentı döres bulsa, ul çaqta andıy qanunnarnı qabul itkän ştatlar xalıq iminlege öçen zur qurqınıç bulıp tora, ämma älegä andıy xäl yuq dip söyläde. Dodd andıy qanunnı qabul itkän İndiana ştatına tuqtaldı.Anda qanun respublikan senator Richard Lugar häm kongerssmen Michael Pence tarafınnan täqdm itelgän ide.

Dodd(audio)

İndianada-kollegam senator Lugar işarä itkäneçä jurnalistlar mäxkämädä ber nindi mäğlümätne açıp salırğa tieş tügel,.Ägär min yalğışam ikän senator Lugar häm kongressmen Pence mine tözätsennär, başqa ştatlar belän çağıştırğanda İndianada cämäğätçelek iminlege kübräk qurqınıç astında tügel dip beläm.

Dodd çınbarlıq şul ki , ilne qurqınıç yanıy ikän qanun jurnalistqa çığanaqnı yäşerergä röxsät itmiäçäk dide.Tıñlawlarda TİME jurnalistı Matthew Cooper da çığış yasadı. Cooper da Miller kebek informatsiä çığanağın faş itüne kire qaqqan öçen törmägä xökem itelä yazdı. Ämma sonğı mizgelde çığanaq anonymlek turında Cooperne birgän wäğdäsen bozudan qotqardı . Cooper federal tikşerüdä çığanaq kemlegen äytep, törmägä yabılmadı. Cooper komitetqa çığanaqlar yış qına möhim informatsiäne üzläreneñ iseme äytelmägän oçraqta ğına birergä teli dide

Cooper(audio)

Açıqlıq kertelergä tieş. Jurnalist bularaq min nindi legal wäğdälär birä alam , nindilärne birä almim,belergä tieşmem.Monıñ jurnalist bularaq miña , jurnalistlarğa söyläwçelärgä faydası bulaçaq şulayuq cämäğätçelekneñ belergä xoququ bar . Qanunnı yaqlawçılar, anıñ täsire tik AQŞta ğına tügel ä başqa urınnarda da sizeläçäk digän qaraşta. Jurnalistlarnı Yaqlaw Komitetı isemle xosusi oyışmanıñ direktorı Anne Cooper küptän tügel genä Azatlıqqa bolay digän ide:

Cooper (audio)

Çınlap ta anıñ global täsire bulaçaq , mätbuğat ireklegenä kilgändä dönya AQŞ standartlar bilgeläsen dip qarıy.Bez dönyada in köçle mätbuğat ireklege traditsiälärenä iäbez , ägär dä alar cimrelsä, dönyada täsire bulaçaq . Bu avtoritar rejimnarnı nığıtaçaq. Alar mätbuğat ireklege turında söylämägez, AQŞta bulğan eşlärgä qarağız diäçäk.

Çärşämbe tıñlawlarında Lugar da şunduyuq argument kütärep çıqtı.Ul andıy qanunnıñ çittä dä uñay täsire bulaçaq , anti amerikanizm artqanda AQŞnıñ abruyın kütäräçäk dide. Ul mätbuğatnı yaqlağan başqa ber törkemneñ xisabın kiterep bolay dide

Lugar(audio)

Küptän tügel genä çiklär tanımağan jurnalistlar dönyada 107 jurnalistnıñ törmädä utırıuın belderde Alarnıñ 32 Qıtayda, 21 Kubada 8 Burmada(Myanmar).Bu AQŞları öçen yaxşı törkem tügel. Dönya cämäğätçelege här waqıt amerikannıñ ike törle ülçäw qullanuın kürätü öçen ezlänä

Çığış yasawçılar,jurnalistlarğa bireläçäk privilegiä,tabip,psixiatr,advokat privilegiälärennän artıq tügel bernindi xökem protsesına kirtä bulmayaçaq dip belderä. Kürengäneçä ölge qanun xälenä kilgänçe şaqtıy qatmarlı yul ütäçäk färidä xämit
XS
SM
MD
LG