Accessibility links

Кайнар хәбәр

Milli cämäğätçelek yaña universitet belän qänäğät tügel


Qazanda milli universitet buldıru öçen imza cıyular 15 yıl elek başlansa da, tatarnıñ üz yuğarı uqu yortı bügenge köngä qädär yuq ide. Şuşı yılnıñ 11 iyülendä Tatarstan xökümäteneñ tatar däwlät gumanitar häm tatar amerikan regional' institutların beterep, alarnı Qazan pedagogika universitetına quşu turındağı qararı dönya kürde. Barlıqqa kilgän yaña vuzğa Tatar däwlät gumanitar-pedagogiqa universitetı iseme birelde. Mondıy milli universitetnı tatar cämäğätçelege kötmägän ide. Kilep tuğan bäxäslär milli universitetnıñ ni öçen tatar gumanitar institutı nigezendä tügel, ä pedagogika universitetı nigezendä tözelüe tiräsendä bardı.
Kilep tuğan mäs’älägä açıqlıq kertü maqsatı belän “Milli Şura” häm Bötentatar ictimaği üzäge prezidiumı şuşı könnärdä cıyılış ütkärde. Tatar kongressı binasında uzğan milli cıyınında respublikanıñ Mäğärif häm fän ministrı urınbasarı Danil Mostafin, Tatar däwlät gumanitar-pedagogiqa universitetı prorektorı Rädif Cämäletdinov, Däwlät Dumasınıñ elekkege deputatı Fändäs Safiullin, tarix fännäre doktorı Damir İsxaqov, milli cämäğätçelek wäkilläre qatnaştı. Cıyılışnı alıp baruçı Milli Şuranıñ räis-koordinatorı Räşit Yagfärov cıyılışnı tınıç räweştä alıp barırğa, cämäğätçelek belän Xökümät arasında yaña uqu yortı buyınça añlaşuğa kilüne töp maqsat itep quysa da, utırış bik qızu bardı. Milli cämäğätçelek yaña universitet belän riza tügel. Alar bu milli universitet ideyäsen qullanu ğına bulıp çıqtı dip baralar. Fändäs Safiullin fikere:
Ägär dä däwlät kileşergä teläsä, ul bezne inde ällä qayçan üze cıyğan bulır ide. Bügen nindi kileşü turında süz bulırğa mömkin, däwlät bezne sanğa sanamıyça, kongressnıñ qararın, rezolyutsiäsen sanğa sanamıy ikän. Bu bit başbaştaqlıq, çın mäğnäsendä valiuntarizm. Däwlät xäzer tatar xalqına qarşı bastı.
Mondıy süzlärgä qarata Respublikanıñ Mäğärif häm fän ministrı urınbasarı Danil Mostafinnıñ cawabı mondıy buldı:
122нче federal' zakon Federatsiä subyektlarına yuğarı uqu yortların finanslaw mömkinlegen beterä. Yaña universitetnı respublikada tözü mömkin tügel. Ni öçen Qazan däwlät pedagogika universitetı nigezendä tözelde, bu şul federal' qararğa nigezlänä. Çönki bezneñ ike vuz - tatar däwlät gumanitar häm tatar amerikan regional' institutları respublika tarafınnan finanslana. Häm bu finanslaw barı tik 2007 yılnıñ 1 ğinwarına qädär genä mömkin.
Milli universitetnı öç uqu yortı nigezendä tözüneñ töp säbäbe itep itep federal' qararnı kiterügä Damir İsxaqov qänäğätsezlek belderde.
Sez ul zakonnıñ eçtälegen tögäl beläsezme? Anda bit finanslaw beterelä dip äytelmägän. Ä töbäk belän üzäk kileşü tözi dielgän.
Tatar däwlät gumanitar-pedagogiqa universitetı prorektorı Rädif Cämäletdinov cawabı:
Rusiä Federatsiäsendä yuğarı uqu yortları ike törkemgä bülenä. Berençese federal' uqu yortları, ikençese – däwläti bulmağan yuğarı uqu yortları. Finanslaw mäs’äläse 2007 yılğa qädär genä qaralğan.
Tanılğan cämäğät eşleklese Fändäs Safiullin mondıy cawaplar belän genä qänäğätlänmäde. Ä mäs’äläne başqa yassılıqta qararğa täqdim itte:
Tatarnıñ yuğarı uqu yortı bulamı, yuqmı? Bulmasa, ni öçen? Aqçadanmı, konsepsiädänme, ällä inde ruslaştıru säyäsäte, ällä inde bezneñ quştanlıqtanmı.
Danil Mostafin añlatırğa totındı
Barlıq balalar da, ä bigräk tä tatar balaları şuşı yaña universitetta belem alırğa tieş. Häm alar moña xoquqlı.
Cıyında uqu yortı konsepsiäsenä zur iğtibar birelde. Damir İsxaqov respublikanıñ Mäğärif häm fän ministrı urınbasarı Danil Mostafinnan älege konsepsiäne kürsätüne sorasa da, xökümät wäkile qulda konsepsiäneñ bulmawı xaqında äytte.
Cıyılışta qabul itelgän rezolyutsiädä milli cämäğätçelek tatarnıñ çın milli universitetın buldırmawın Rusiäneñ rus bulmağan xalıqlarnı beterü säyäsäteneñ däwam itüe belän añlattı. Cıyılış axırında rezolyutsiägä östämälär dä kertelde. Milli cämäğätçelek Tatarstan parlamentına möräcäğät itärgä kiräk digän fikergä kilde. Al'bina Zäynulla
XS
SM
MD
LG