Accessibility links

Rusiädä natsional-bolşeviklarnı tıymaw qararı xakimiätneñ radikal törkemnärgä qarata mönäsäbäte üzgärüen añlatamı?


Sişämbedä Rusiäneñ Yuğarı mäxkämäse Natsional-bolşevik partiäsen tıyu turındağı qararnı köçennän çığardı. Xökümätkä qarşı protest çaraları belän Kremlneñ açıun kitergän bu radikal xäräkätne tıyu qararın Yün ayında Mäskäw ölkäse mäxkämäse çığarğan ide. Xäräkätneñ citäkçese Eduard Limonov Yuğarı mäxkämä qararına xuplaw belderde. Şuşı qarar Rusiäneñ radikal törkemnäre öçen yaxşıraq çor citüen añlatamı?

Rusiäneñ Natsional-bolşevik partiä yulbaşçısı, ütä-millätçe yazuçı Eduard Limonov Yuğarı mäxkämä qararınnan soñ şatlığın yäşermäde. Radiobızğa birgän äñgämäsendä ul bu qararnı ğädel dip atadı:

"Minemçä, Yuğarı mäxkämä al fiker totmıyça, abryın saqlap, ğädel qarar çığardı. Başqaça fiker yörtkän säyäsi oışmanıñ yäşärgä xoquqın tanıdı. Bu abruylı, ölkän, aqıllı keşelär xoquqsız qarar çığarıp üz isemen pıçratırğa telämäde."

Yün ayında Mäskäwneñ ölkä mäxkämäse, bu xäräkät terkälmägän, şuña kürä üzen partiä dip atıy almıy dip, anı tıyu turında qarar çığarğan ide. Prokurorlar bu xäräkätne ekstremistik eşçänlektä ğäyepläde. Xäyer, Yuğarı mäxkämä qararı çığu belän, baş prokuratura bu qararğa şiqäyät belderäçägen iğlan itte:

"Baş prokuratura mäxkämä qararların ixtiram itä, läkin Yuğarı mäxkämäneñ bu qararı belän kileşmi, häm şikäyät belderäçäk. Mäskäwneñ ölkä prokuraturası bu oyışmanıñ qanun bozuların açıqladı, şul säbäple dä ul tıyılğan ide."

Natsional-bolşeviklar üzläreneñ ğämälläre, xökümät binaların basıp alular, räsmilärneñ yözlärenä yomırqa, pamidur bärülär belän dan qazandı. Radikal yäşlärneñ neo-faşist oyışması bularaq başlağan xäräkätneñ tamğası da Nazilarnıñ alqı-qızıllı eläme belän sovet çorındağı uraq-çükeçtän ğibärät. Xäzer alar üzlären demokratiäne xuplağan oppozitsiä dip atıy. Kremlneñ Çeçnä säyäsätenä kisken tänqit belderälär. Sişämbedä genä prezident Putinnı "Beslan cälladı" dip atağan qäğazlär tarattılar.

Älbättä bu ğämällär Kremlneñ açuın çığara. Xoquq saqlaw oyışmalarınıñ da natsional-bolşeviklarnı qısuın, citäkçelärne qulğa aluın, ofisların yabularnı küplär Kreml fatixası belän başqarıla dip sanıy. Xäzerge waqıtta xäräkätneñ 39 aktivistı mäxkämä kötep utıra. Eduard Limonov üze dä, röxsätsez qoral yörtüdä ğäyeplänep, törmädä utırıp çıqtı. Limonov Yuğarı mäxkämä qararı başqa mäxkämälärgä ürnäk bulır digän ömet belderde:

"Bezeñ eşlärne tikşerüçe başqa mäxkämälär Yuğarı mäxkämä qararın iskä alır dip uylıym. Şuña kürä bu qarar bezneñ öçen genä tügel, ä Rusiädäge başqa säyäsi oyışmalar öçen dä ütä möxim qarar."

Berük waqıtta Limonov bu qarardan soñ ezärlekläwlär betäçägenä ışanmıy. Anıñ belän Strategik tikşerenülär üzäge citäkeçese Andrei Piontkovski da kileşä:

"Polşanıñ ike diplomatı häm ber jurnalistı qıynalu turında küp söylände. Läkin NBP aktivistlarınıñ näq şundıy räweştä qıynalu oçraqları distälägän. Monıñ işe basımnı bernindi mäxkämä qararı da tuqtata almıy."

Piontkosvki fikerençä, bu qarar kiresençä, NBP doşmannarınıñ açuın kiteräçäk häm yaña qıynawlarğa etäräçäk.

Kremlgä yaqın torğan Säyäsi tikşerenülär institutı citäkçese Sergei Markov süzlärençä, Yuğarı mäxkämäneñ bu qararına Kremlneñ ber qatışı da yuq, häm dä bu qarar Kremlneñ oppozitsiädäge radikal törkemnärgä qarata qaraşı yomşaruın añlatmıy. Xökümätneñ niäte şul uq - monıñ işe törkemnärne taratu, di ul:

"Xakimiät monda ğına tuqtalmas. Axır çiktä Natsional-bolşevik partiäsen tıyaçaq. Çönki bu xäräkät kiläçäktä faşist partiäsenä äylänäçäk digän qurqu bar."

Natsional-bolşeviklar partiäse – partiä tügel, ä regional xäräkät bularaq terkälgän. Yağni ul parlament saylawlarına üz namzätlären quya alımy. Bu xäräkättä barlığı 17 meñläp äğza dip sanala.

-Ali Gilmi
XS
SM
MD
LG