Başqortstan Däwlät Cıyılışı-Qorıltay deputatları atnaqiç könne üz komitetlarında ayırım-ayırım utırışların ütkärde. Cäyge yallardan soñ ütkärelgän şuşı täwge kiñäşmälärdä deputatlar tizdän bulaçaq ğömüm utırışta qaralaçaq mäsälälärne tikşerde. Ämma iñ möhime başqa ide. Parlament äğzaları Başqortstan Respublikası belän Mäskäw arasında üzara wäkälätlärne büleşü turında yaña kileşü tözü xaqında fiker alıştı. Här komitetta bulıp ütkän söyläşülärdän soñ, Başqortstan deputatları şul Kileşüneñ möhimlegen assızıqlap, il prezidentı Vladimir Putinğa möräcägät ölgesen tikşerde. Anda Rusiädä kilep tuğan yaña şartlarda Başqortstan Respublikası belän Rusiä Federätsiäse arasında wäkälätlärne üzara büleşü turında yaña kileşü tözüneñ ni öçen ähämiätle buluına dälillär kiterelä. Älege möräcägätneñ eçtälege respublikanıñ qayber räsmi gäzitlärendä comğa könne basılıp ta çıqtı inde. Şuşı uq könne anı il prezidentı Putinğa da tapşıraçaqlar dip xäbär itelde.
Mäğlüm buluınça, Başqortstan belän Rusiä Federätsiäse arasında üzara wäkälätlärne büleşü turındağı Kileşü 1994 yılda uq tözelgän ide. Süz dä yuq, ul dokument nigezendä yäşäw häm eşläw Başqortstan öçen qayber östenleklär birde. Ayıruça iqtisad ölkäsendä sizelde bu. Aqçanıñ küp öleşe respublikada qala ide. Ämma soñğı berniçä yılda bu kileşüneñ niçekter mäğnäse qalmadı. Başqortstannıñ Konstitutsiäse häm başqa küp kenä qanunnarı Mäskäw basımı astında üzgärtelgännän soñ, Rusiä citäkçeläre anı tanımıy, sanlamıy başladılar. Şuña kürä dä Başqortstan citäkçelege yaña kileşü tözü ixiacı turında küptän inde süz yörtä ide. Ämma älegäçä bu yünäleştä täğayın adımnar yasalmadı. İnde menä Başqortstan parlamentı aşa il prezidentı Putinğa şuşı ğözerne citkerergä buldılar.
Başqortstanda räsmi citäkçelektän tış başqa dairälär, ayıruça bäysez iktisadçılar mondıy kileşüne yañadan da tözüneñ fätwäse bulmayaçağın iskärtä. Xäzer inde Başqortstannıñ bar baylığı, Sowetlar berlege yıllarındağı kebek, qabat Mäskäwgä ağa başlağaç, yaña Kileşü genä berni dä üzgärtä almas, diyüçelär bar. Ä inde qayber iqtisad belgeçläre elekke Kileşü dä xalıq faydasına tügel, ä Başqortstan citäkçeläreneñ çerep bayuına ğına xezmät itte dip belderä. Mondıy fikergä tanılğan tatar ğalime, iqtisad fännäre doktorı Rinat Ğatawllin da quşıla. (audio) Rinat äfände äytüençä, Başqortstan belän Rusiä Federätsiäse arasında yaña kileşü tözegänçe, respublikada ällä nindi säyäsi üzgäreşlär buluı da ixtimal äle. Soñğı arada prezident Mortaza Räximovnıñ bu yıl azağına qädär ük wazıyfasınnan kitäçäge turındağı farazlarnı kiterä Rinat Ğataullin. Çınlap ta soñğı könnärdä Mortaza Räximovnıñ waqıtınnan alda, bıyıl uq prezidentlıqtan kitäçäge xaqında yañadan imeş-mimeşlär quyıra başladı. Ämma monıñ işe farazlarnıñ äledän-äle taralıp toruın iskä töşergändä, monı barı tik çirattağı äkiät, matbuğattağı süz botqası dip kenä qabul itärgä dä bula.
