Ğ.İbrahimov isemendäge tel ädäbiät häm sänğät institutında comğa könne başlanğan “Törek-tatar mädäni bağlanışları”dip atalğan simpozium şimbä könne däwam itte. Simpoziumnıñ ikençe könne barğan çığışları ike teldä bardı. Sadri Maksudi Arsal belän Ğayaz İsxaqi turında Tatarstan yağınnan tarix fännäre kandidatı Färidä Ğaffarnıñ , ä Törkiädän İstanbul universitetınnan törek ğalime Kämal' Eraslan çığışı tıñlandı.
Häm Sadri Maksudinıñ qızı Adilä Maksudi Ayda turında, tatarlarnı dönyağa tanıtuda zur öleş kertkän anıñ onığı Gönül Pultar da çığış yasadı. Çığışlardan añlaşılğança, Sadri Maksudi häm Ğayaz İsxaqi turında äle dä kiñ cämäğätçelekkä bilgele bulmağan mäğlümatlar küp ikänlege bilgele buldı. Şulay uq tağın Törkiädä ğömer itkän, icat itkän tatar ğalimnäre Tahir Çağatay turında Anqara universitetı ğalime , Şäfäq Ural; Xämit Zöbäyer Quşay turında Anqara universitetı ğalime Sadi Bäyräm bik küp mäğlümat citkerdelär.
Filologiä fännäre doktorı professor Flün Musin tafarınnan “Ğ. İsxaqinıñ möhacirlektäge icatı” digän temağa çığış yasaldı. Annan süz törek – tatar ğalime Nadir Däwlätkä birelde.
“Tel, ädäbi , tarix möxitendä tatarlarnı tanıylar, ämma başqalar tatarlarnı tanımıy. Şunıñ öçen tatarlar turında başqa tellärdä yazıp çığarğa kiräk. Xezmättäşlekne üsterü öçen, köç, küät, matdi şartlar tudıru şart”,- dide.
Professor Xatip Miñnegulov “Törek-tatar bağlanışlarında “Qazan” jurnalı”turındağı çığışında bu jurnalnıñ 1970 yıllarda latin xärefläre belän basıluı, anıñ 1980 yılğa qädär 23 tatarça çıqqan sannarına bäya birde. Jurnalnı Äxmätväli Mäñgär vaqıfınıñ yärdäme belän çığarıluı turında , anıñ berençe cawaplı särkätibe Nadir Däwlät buluı turında da äytep uzdı. Şulay uq Mäñgär waqıfınıñ häm anıñ törek-tatar mädäniätenä xezmäte turında filologiä fännäre kandidatı İlbaris Nadirov ta söyläp uzdı. Ä Ğayaz İsxaqi äsärlären näşer itü turında Zäyni Rämiev söyläde. Törek ğalimnäreneñ xezmätlärendä Altın Urda temasın Fänüzä Nurieva yaqtırttı.
Çığışlardan soñ professor Nadir Däwlät tarafınnan simpoziumdağı çığışlarğa näticä yasaldı. Anda ul “Fänni- cıyılışlarda ike kön buyı tıñlanğan notıqlar arasında Z.Wälidigä bağışlanğan 2 çığış, Sadri Maksudiğa bağışlanğan - 2 çığış , Ğayaz İsxaqiğa bağışlanğan- 3 çığış buldı. Min bik bäxetlemen”,- dide ul . Damir İsxakovnıñ çığışı turında ul bolay dide: “Damir İsxakovnıñ Başqortstanda xalıq sanın alu xäräkätendäge problemasına tuqtaluı , alarğa tözätmälär kertergä mömkin buluın kürsätte”,- dide.
“Ämma tänqit süzlären dä äytmi buldıra almıym,- dide ul .Qarşığa çıqqan iñ zur problema bügen -ul tel mäs’äläse. Törkiäne öyräner öçen, törekçä öyränergä kiräk ,- dide ğalim Nadir Däwlät.
Simpoziumnıñ eşen yomğaqlaw süzlären Osman Fikre belän Nurmöxämmät Xisamov äyttelär .Alarnıñ ikeseneñ dä fikere şundıy ide: “ike ilneñ ğalimnäre dä ber- bersenä qarata iñ cılı toyğılar kiçerälär , bik zur xörmät belän qarıylar”.
Törkiädä- tatarlarğa, Tatarstanda töreklärgä bik yaxşı möğämälä” ,-dip yañğırağan fikerlär äytelde.
Häm bu simpoziumda tıñlanğan çığışlarnı tärcemä itep tatar häm törek tellärendä latin xärefläre belän ber tuplanma itep çığarunı kiräk”,- dip täqdim kertelde. Törek-tatar bäyläneşläre turındağı simpoziumda Tatarstan mäğlümat çaralarınnan xäbärçelär dä , yazuçılar da kürenmäde.
Azatlıq radiosı Mälikä Basıyr, Qazan.
