Accessibility links

Кайнар хәбәр

Aq general Anton Denikin Mäskäwgä qaytarılıp cirlände


Rusiädä Bolşevik revolutsiäsennän soñ başlanğan Vatandaşlar Suğışında Bolşeviklarğa qarşı suğışqan general Anton Denikinneñ mäyete Düşämbedä vatanı Rusiädä cirlände. 1947-nçe yılda AQŞta möxäcirlektä ülgän Denikin mäyete Jäkşämbe könne Mäskävgä kiterelde. Uzğan ğasır başlarında Rusiä-Yaponiä häm berençe Dönya suğışı qähärmanı Denikin, Bolşeviklarğa qarşı suğışta Rusiäneñ Könyağındağı köçlärneñ komandirı bulğan ide.

Audio

Emigratsiägä kitkännän soñ 85 yıl uzğaç general Anton Denikin yaqınca ike yarım meñ keşe qatnaşqan yolada Mäskävneñ Donskoy Monastıında yañadan cirlände. Anıñ belän ber rättän Aqlar Armiäseneñ ideologı dip tä xisaplanğan filosof İvan İlyin dä häm alarnıñ xatınnarı da yañadan cirländelär. Ölkän räsmilär dä qatnaşqan yola häm dini häm xärbi ğöref-ğädätlärgä kürä ütkärelde. Rusiä Provoslav çirkäve başlığı Aleksey İkençe yañadan cirlävne 1917-nçe yılğı Üktäber revolutsiäse xasıyl itkän upqınnı taraytu dip bäyäläde.

Audio

"Bügenge vaqiğä uzğan ğasırdağı fäciğäle tarix säbäple xalqıbıznıñ bülgälängän berdämlegen yañadan torğızu protsesı bulıp tora."

Yañadan cirlävneñ aktiv yaqlauçısı kino rejosöre Nikita Mixalkov bu vaqiğäne bolay dip bäyäläde.

Audio

"Bu ike zur keşeneñ mäyetlären fizik yaqtan tuğan vatannarına kire qaytaru ğına bulıp tormıy. Bu fäciğäle Vatandaşlar Suğışınıñ azağınıñ başlanğıçı da bulır dip ömetlänäm."

Denikin kommunistlarğa ciñelgännän soñ 20-nçe yılda Fransiägä qaçıp çıqtı häm annan AQŞqa küçep kitte. Anıñ yañadan şundıy olılap cirlänüen SSSR çorında küz aldına kiterü dä mömkin tügel ide. Denikin ul vaqıtta iñ zur xalıq döşmannarınıñ berse dip xisaplandı. Bügen isä küplär Denikin häm İlyin mäyetlären vatanğa qaytarıp kümüne xuplıy. Sovetlar Berlegen sağınsa da, pensiädäge Valentina İvanovna ber ük vaqıtta Denikinne dä qähärman dip xisaplıy.

Audio

"Ul Aqlar Armiäseneñ ofitserı bulsa da, ğadi keşelär anı xörmät itälär. Min Sovetlar Berlegen bik yarattım häm anıñ tarqaluın qızğanam . Läkin, ber ük vaqıtta aña qarşı köräşüçelärgä dä xayranmın. Härkem üz ideasın qaldıra."

67 yäşlek başqa ber pensioner Valerii Perkov öçen Denikinneñ yañadan cirlänüe bik möhim simvolik vaqiğä.

Audio

"Bu xalqıbıznıñ tävbä itüe bulıp tora. Cönki bez 1917-nçe yıldan soñ Rusiä xalqı eşlägän yauızlıqlar öçen äle tulıınca tävbä itmädek. Berberennän näfrät iykän, suğışqan dävlät, äxläqsez. Şunıñ öçen bez uñışsızlıqqa duçar bulabız, bügenge xäldäbez."

Bu tantana Kreml belän çit illärdä yäşävçe Aq Ruslarnıñ mirasçıları arasındağı tatulaşunıñ soñğı işaräse. Patşa ğailäseneñ mäyetläre dä yañadan cirlände häm bu yılnıñ başlarında prezident Putin Bolşevik revolutsiäsenneñ yıllığın bäyräm itüne köçtän çığardı. Anıñ urnına şuluq köndä 17-nçe ğasırda Polşanı ciñüne bäyräm itüne kertte. Denikinneñ 86 yäşlek qızı Fransiädä yäşi häm ul etieneñ mäyeten ozata kilde. Ul şulay uq etisen vatanında kümüneñ dä inisiatorı ide. Anıñ süzlärençä, ätise ülem tüşägendä sovet xakimiäte betkännän soñ, Rusiädä kümelü telägän beldergän bulan. Putin bu yılnıñ başlarında Denikin qızına Rusiä vatandaşlığın birde.

Färit İdelle. Praga.
XS
SM
MD
LG