Human Rights Watch wäkilläre äytüençä, Saddamnıñ mäxkämä aldına basu könen alar da, millionlağan Ğiraqlılar kebek, küptän kötkän. Kötkän gena tügel, yıllar buyı anıñ cinäyätläre turında mäglümät tuplağan. Tik menä bu mäxkämäneñ ğädel bulaçağına alar şik belderä. Oyışmanıñ Yustitsiä bülege başlığı Richard Dicker mäxkämäne üz küze belän barıp kürmäkçe. Bağdadqa baru yulında ul telefon aşa İordaniädän bezgä bolarnı äytte:
"1988 yılda körd xalqına qarata genotsid ğämälläre qılğan Ğiraq xökümäte östennän cinäyät eşe açu öçen şäxsän min ber yıl, oyışma – tağı da kübräk waqıt sarıf itte. Bez bu cinäyätçelärne mäxkämädä kürergä telädek. Ğädellek qaytarılsa bu qorbannar öçen küpmeder yuanıç bulır ide. Tik ğädellek bulsın öçen mäxkämä üze dä ğädel bulırğa tieş."
Human Rights Watch bu mäxkämäneñ ni öçen ğädel bulmayaçağı turında 19 bitlek xisap bäyän itte.
Saddam häm anıñ 7 tarafdarı östennän mäxkämä Bağdadnıñ Yäşel zona dip atalğan qatı saqlanğan öleşendä ütäçäk. Başlap alarağa 1982 yılda Dujailda 140 ir-at häm yäşüsmerneñ üleme öçen ğäyepläw beldereläçäk. Kübese şiğilär bulğan bu keşelär, Saddamnı üterü tırışlığınnan soñ, yäşeren politsiä tarafınnan yuq itelgän dip sanala.
Xoquq yaqlawçılarnı iñ nıq borçığan äyberlärneñ berse – mäxkämä Ğiraqnıñ 1971 yılda qabul itelgän iske cinayätlär kodeksı nigezendä ütäçäk. Bu kodeks xalıqara taläplärgä turı kilmi, anıñ nigezendä keşene bik ciñel ğäyepläp bula, monıñ öçen az ğına da dälil citä.
Richard Dicker süzlärençä, tağı da möximräge, bu kodeks nigezendä Saddamnıñ advokatlarğa irekle möräcäğät itü mömkinlege bulmayaçaq, bu isä ğädel yustitsiäneñ nigez taşı bulıp tora:
"Bu kodeks nigezendä advokatlar ğäyeplänüçene tikşerüçe aña sorawlar birä başalağaç qına kürä ala. Advokat isä üz eşen küpkä irtäräk başlarğa tieş."
Nixayät, Dicker süzlärençä, xäzerge Ğiraq citäkeçläreneñ soñğı belderüläre, xäkimnärneñ taraf totmıyça, bäysez eş itä aluına şik tudıra. Uzğan ayda Ğiraq prezidentı Calal Talabani däwlät televideniesendä çığış yasap bolay digän ide:
"Saddam könenä 20 tapqır ülemgä xökem itelügä layıqlı, ul suğış cinäyätçese. Saddam mine 20 tapqır üterergä tırıştı. Bezne, kördlärne yuq iter öçen qulınnan kilgänen eşläde. Läkin bez isän qaldıq, ä ul törmägä eläkte."
Richard Dicker süzlärençä, iñ yuğarı räsmilärneñ mäxkämädän närsä kötkännäre turında açıqtan-açıq belderüläre citdi borçular uyata.
-Ali Gilmi
"1988 yılda körd xalqına qarata genotsid ğämälläre qılğan Ğiraq xökümäte östennän cinäyät eşe açu öçen şäxsän min ber yıl, oyışma – tağı da kübräk waqıt sarıf itte. Bez bu cinäyätçelärne mäxkämädä kürergä telädek. Ğädellek qaytarılsa bu qorbannar öçen küpmeder yuanıç bulır ide. Tik ğädellek bulsın öçen mäxkämä üze dä ğädel bulırğa tieş."
Human Rights Watch bu mäxkämäneñ ni öçen ğädel bulmayaçağı turında 19 bitlek xisap bäyän itte.
Saddam häm anıñ 7 tarafdarı östennän mäxkämä Bağdadnıñ Yäşel zona dip atalğan qatı saqlanğan öleşendä ütäçäk. Başlap alarağa 1982 yılda Dujailda 140 ir-at häm yäşüsmerneñ üleme öçen ğäyepläw beldereläçäk. Kübese şiğilär bulğan bu keşelär, Saddamnı üterü tırışlığınnan soñ, yäşeren politsiä tarafınnan yuq itelgän dip sanala.
Xoquq yaqlawçılarnı iñ nıq borçığan äyberlärneñ berse – mäxkämä Ğiraqnıñ 1971 yılda qabul itelgän iske cinayätlär kodeksı nigezendä ütäçäk. Bu kodeks xalıqara taläplärgä turı kilmi, anıñ nigezendä keşene bik ciñel ğäyepläp bula, monıñ öçen az ğına da dälil citä.
Richard Dicker süzlärençä, tağı da möximräge, bu kodeks nigezendä Saddamnıñ advokatlarğa irekle möräcäğät itü mömkinlege bulmayaçaq, bu isä ğädel yustitsiäneñ nigez taşı bulıp tora:
"Bu kodeks nigezendä advokatlar ğäyeplänüçene tikşerüçe aña sorawlar birä başalağaç qına kürä ala. Advokat isä üz eşen küpkä irtäräk başlarğa tieş."
Nixayät, Dicker süzlärençä, xäzerge Ğiraq citäkeçläreneñ soñğı belderüläre, xäkimnärneñ taraf totmıyça, bäysez eş itä aluına şik tudıra. Uzğan ayda Ğiraq prezidentı Calal Talabani däwlät televideniesendä çığış yasap bolay digän ide:
"Saddam könenä 20 tapqır ülemgä xökem itelügä layıqlı, ul suğış cinäyätçese. Saddam mine 20 tapqır üterergä tırıştı. Bezne, kördlärne yuq iter öçen qulınnan kilgänen eşläde. Läkin bez isän qaldıq, ä ul törmägä eläkte."
Richard Dicker süzlärençä, iñ yuğarı räsmilärneñ mäxkämädän närsä kötkännäre turında açıqtan-açıq belderüläre citdi borçular uyata.
-Ali Gilmi