Accessibility links

Saddam Xösäin östennän başlanğan xökem protsesı anıñ yazmışı turında debatlarğa säbäp bula


Saddam Xösäin östennän 19 üktäberdä başlanğan mäxkämä protsesı qısqa waqıttan soñ, advokatlarğa äzerlänü öçen östämä 40 kön birü mäqsatında 28 noyäberğa küçerelde.Şulay da waqıyğäne televidiniädä qarap barğan dönya cämäğätçege xökem protsesınıñ nindi däräcädä ğädel bulaçağın añladı. Protsess turında Ğıraqta häm Yaqın Könçığışta nindi fikerlär beyan itelä?

Saddam östennän başlatılğan xökem protsesınıñ berençe könendä eleke prezidentnıñ mäxkämäne sanğa suqmağan qılanışların küzdä totmağanda ällä ni progress bulmadı.Ämma ber niçä säğät kenä däwam itkän protsessnıñ televidiniädä kürsätelgän öleşläre dä Ğıraqta eleke citäkçeneñ yazmışı turında qızu debatlarnıñ qabınuına citte . Tönyaqtğı Arbil şährendä yäşäwçe beräw Azatlıqnıñ İrekle Ğıraq bülegenä bolarnı äytte:

Älxämdülillax , barıbız da mäxkämäneñ başlanuına şatlanabız.Aña in zur caza birelergä tieş.

Saddam häm 7 berektäşe –alarnıñ barısı da Baath partiäseneñ yuğarı räsmiläre ,1982 yılda Dujail awılında Saddamğa oyıştırılğan atentattan soñ rejimnıñ şul awıl xalqın cazalandırıp 143 ir atnı ütertüdä ğäyeplänälär.Ämma başqa ğıraqlılar Saddam östennän ğädel protsess ütkärelmiäçäk digän qaraşta.Bagdadta isemen äytmägän taksi şäfere İrekle Ğıraq radiosına protsess säyäsi motivlı dip äytkän:

Saddam protsesı karta uyını. Okupatsiä köçläre anı üz plannnarın ğämälgä quyu öçen qullanaçaq. Ni öçen alar Ğıraqqa kerde? diktatornı bärep töşerü öçen?. Alar anı cazalandırsınnar da ildän çığıp kitsennär. Ğıraqta kördlär häm şığılar Saddamnnan in küp näfrät itä. Çönki S.Xösäin köçläre 1980yılda kördlärne ağuladı häm 1991 yılda şığılarnı bik bäğersez räweştä bastırdı. Meñnärçä keşe qorban buldı. Ämma Saddam xakimiäte üzenä turılıqlı sönnilärgä çağıştırmaça yaxşı tormış,mullıq kiterde. Bügen üzäk Ğıraqta sönnilärneñ küpçelektä bulğan töbäklärdä ğıysyannar däwam itä.Çönki sönnilär AQŞ okupatsiäse häm şığılar östenlek itkän xökümätne üzläreneñ räxät tormışına Saddamnan qurqınıçraq dip kürä . Yaqın Könçığış illärendä ayrım alğanda Mısırda Saddam östennän başlanğan mäxkämä protsesına qızıqsınu zur. Qaxirädä urnaşqan Säyäsi häm Strategik Tikşerenülär öçen äl Ahram üzäge Direktorınıñ urınbasarı Abdel Fattah:

Ägär dä bez Möselman Tuğandaşlığı kebek islamçı xäräkät turında söylibez ikän,alar mäxkämä,xakimnärneñ advokatlarnıñ bäysezlege öçen garantiä yuq uylıy.Alar xökem protsesına Ğıraqta Baath rejimın bärep töşergän okupatsiä operatsiäseneñ ber öleşe dip uylıy. Ämma liberallär mäxkämä protsesı bik möhim çönki eleke citäkçelär häm ex diktator östennän töbäk tarıxında berençe märtäbä xökem protsesı ütkärelä dip qarıy.

Dönyanıñ törle illäre citäkçeläre ägär dä Ğıraq un yıllarça däwam itkän bäğersez rejimnıñ tudırğan bülgälänülärne beterergä teli ikän Saddam östennän ğädel xökem protsesı ütkärelüe zarur dip äytte. BMO general sekretarı K.Annan Saddam protsesınıñ ğädel bulu öçen Ğıraq yustitsiäse xalıqara standartlarnı qullanırğa tieş dip belderde. Çärşämbe könne S.Xösäin häm 7 berektäşe barlıq ğäyepläwlärne kire qaqtı . Saddam äle dä Ğıraq prezidentı buluın däğwä itep ,mäxkämäneñ avtoritetın tanunı kire qaqtı, färidä xämit
XS
SM
MD
LG