Däwlät departamentınıñ dönyada din ireklege turında xisabı 2004neñ Yülennän alıp 2005neñ Yülenä qädär çorğa qarıy. Anda barlığı 197 il tikşerelgän. Şularnıñ 8e, uzğan yıldağıça "ayıruça borçu uyatqan illär" dip atalğan. Xisapnı bäyän itkändä däwlät sekretare Condoleezza Rice bolay dide: "Bez yänä ayıruça borçu uyatqan 8 ilne bilgelädek – Burma, Tönyaq Korea, Eritrea, İran, Söğüd Ğäräpstanı, Sudan häm Vietnam. Bu illärdä xökümät din ireklegen qısuda qatnaşqan yä andıy ğämällrgä küz yomğan. Bez bu illärdä wazğiätne yaxşırtu yulların ezlärgä tieş", di Condoleezza Rice.
Amerikan xökümätennän monı Kongress taläp itä. Däwlät sekretareneñ moña ireşü çaraların saylaw wäkäläte bar. Alay da, däwlät departamentı belderüençä, bu illärneñ qayberlärendä, Qıtay, Söğüd, Vietnamda küpmeder täräqqiät bar. Ä menä Burma, Tönyaq Korea, İran kebekläre bu ölkädä berni eşlärgä telämi.
Xisapta İranğa ayıruça basım yasalğan. Anda sönni möselmannarnı, bahailarnı, yäxüdlärne, xristiannarnı ezärekläw oçraqları kiterelgän. Washingtonnıñ Tähran belän diplomatik bäyläneşläre yuq, ul alğa taba da İranğa xalıqara oyışmalar aşa basım yasawın däwam itergä cıyına.
Däwlät departamentı xisabında Üzbäkstan azçılıqlarğa häm terkälmägän dinnärgä doşmançıl mänäsäbät kürsätkän illär arasına kertelgän. Departamentnıñ din ireklege bülege başlığı John Hanford süzlärençä, bu ilneñ din turındağı qanunı xalıqara taläplärgä turı kilmi, häm möselmannarğa häm xristiannarğa qarşı qullanıla: "Meñlärçä oçraqlarda räsmilär ğadi möselmannarnı fäqät din totqannarı öçen terrorçılar, yä tıyılğan oyışmalar safına kertä. Bu ğäyepläwlärne alar ber ğönaxsız dindarlarnı ezärlekläw öçen säbäp itep qullana", di John Hanford.
Törkmanstanğa kilgändä, küplärneñ ğäcäbenä, bu il "borçulı isemlekkä" kertelmägän. John Hanford süzlärençä, din iregen qısu ğämälläre däwam itsä dä uzğan yılda Aşğabad berniçä uñay adım yasağan: qanunnar tözätelgän, berniçä yaña dini törkem terkälgän, dini totqınnar törmädän çığarılğan. Sintäber ayında ğına xoquq yaqlawçılar Törkmänstandağı dini ezärlekläwlärne sürätläp bu ilne "qara isemlekkä" kertergä sorağan ide. Tanılğan xoquq yaqlawçı, kongresmen Chris Smith kiläse atna keşe xoquqları komitetı utırışında Törkmänstan mäsäläsen qabat kütäräçägen belderde.
Däwlät departamentı xisabında Äzärbaycan, Belarus häm Rusiä ayırım dinnärgä qarata al-fiker totqan illär arasına kertelgän. Xisapnıñ Rusiägä bağışlanğan öleşendä äytelgänçä, Rusiä Konstitutsiäsendä din ireklege, dinnärneñ tigezlege, çirkäwneñ däwlättän ayırılğan buluı turında äytelä, çınbarlıqta xökümät monı täemin itmi. Xisapta Rusiädä qayber töp bulmağan dinnärneñ ezärleklänü oçraqları kiterelgän. Misal öçen mormonnarnıñ Qazanda 1998 yıldan birle terkälä almawı telgä alına.
Tatarstan tatarlar dini häm mädäni yañarış kiçergän, iñ köçle islam töbäkläreneñ berse dip atalğan. Sovetlar berlege cimerelgännän soñ anda meñnän artıq mäçet tözelgäne äytelä. Tatastan räsmiläreneñ Euro-islam dip atalğan liberal islam konsepsiäsen alğa sörüläre, respublikada xristiannar belän möselmannar arasında tigezlek saqlanuı äytelä. Şul uq waqıtta xoquq saqlaw oyışmalarınıñ Hizbut-Tahrir häm İslam Cämäğäte kebek radikal oyışma äğzaları östennän cinäyät eşläre açuları turında äytelä. Quşma Ştatlar däwlät departamentı xisabında mondıy oçraqlar ayırım telgä alınğan.
/ag
Amerikan xökümätennän monı Kongress taläp itä. Däwlät sekretareneñ moña ireşü çaraların saylaw wäkäläte bar. Alay da, däwlät departamentı belderüençä, bu illärneñ qayberlärendä, Qıtay, Söğüd, Vietnamda küpmeder täräqqiät bar. Ä menä Burma, Tönyaq Korea, İran kebekläre bu ölkädä berni eşlärgä telämi.
Xisapta İranğa ayıruça basım yasalğan. Anda sönni möselmannarnı, bahailarnı, yäxüdlärne, xristiannarnı ezärekläw oçraqları kiterelgän. Washingtonnıñ Tähran belän diplomatik bäyläneşläre yuq, ul alğa taba da İranğa xalıqara oyışmalar aşa basım yasawın däwam itergä cıyına.
Däwlät departamentı xisabında Üzbäkstan azçılıqlarğa häm terkälmägän dinnärgä doşmançıl mänäsäbät kürsätkän illär arasına kertelgän. Departamentnıñ din ireklege bülege başlığı John Hanford süzlärençä, bu ilneñ din turındağı qanunı xalıqara taläplärgä turı kilmi, häm möselmannarğa häm xristiannarğa qarşı qullanıla: "Meñlärçä oçraqlarda räsmilär ğadi möselmannarnı fäqät din totqannarı öçen terrorçılar, yä tıyılğan oyışmalar safına kertä. Bu ğäyepläwlärne alar ber ğönaxsız dindarlarnı ezärlekläw öçen säbäp itep qullana", di John Hanford.
Törkmanstanğa kilgändä, küplärneñ ğäcäbenä, bu il "borçulı isemlekkä" kertelmägän. John Hanford süzlärençä, din iregen qısu ğämälläre däwam itsä dä uzğan yılda Aşğabad berniçä uñay adım yasağan: qanunnar tözätelgän, berniçä yaña dini törkem terkälgän, dini totqınnar törmädän çığarılğan. Sintäber ayında ğına xoquq yaqlawçılar Törkmänstandağı dini ezärlekläwlärne sürätläp bu ilne "qara isemlekkä" kertergä sorağan ide. Tanılğan xoquq yaqlawçı, kongresmen Chris Smith kiläse atna keşe xoquqları komitetı utırışında Törkmänstan mäsäläsen qabat kütäräçägen belderde.
Däwlät departamentı xisabında Äzärbaycan, Belarus häm Rusiä ayırım dinnärgä qarata al-fiker totqan illär arasına kertelgän. Xisapnıñ Rusiägä bağışlanğan öleşendä äytelgänçä, Rusiä Konstitutsiäsendä din ireklege, dinnärneñ tigezlege, çirkäwneñ däwlättän ayırılğan buluı turında äytelä, çınbarlıqta xökümät monı täemin itmi. Xisapta Rusiädä qayber töp bulmağan dinnärneñ ezärleklänü oçraqları kiterelgän. Misal öçen mormonnarnıñ Qazanda 1998 yıldan birle terkälä almawı telgä alına.
Tatarstan tatarlar dini häm mädäni yañarış kiçergän, iñ köçle islam töbäkläreneñ berse dip atalğan. Sovetlar berlege cimerelgännän soñ anda meñnän artıq mäçet tözelgäne äytelä. Tatastan räsmiläreneñ Euro-islam dip atalğan liberal islam konsepsiäsen alğa sörüläre, respublikada xristiannar belän möselmannar arasında tigezlek saqlanuı äytelä. Şul uq waqıtta xoquq saqlaw oyışmalarınıñ Hizbut-Tahrir häm İslam Cämäğäte kebek radikal oyışma äğzaları östennän cinäyät eşläre açuları turında äytelä. Quşma Ştatlar däwlät departamentı xisabında mondıy oçraqlar ayırım telgä alınğan.
/ag